Covid-19’un etkileri tüm dünyada halen devam ederken, hepatit virüsleri salgın sürecinde hastalar ve taşıyıcılar hastaneye gitmekten çekindiği için yayılmaya devam ediyor. Bu süreçte en çok hepatit B ve C gibi kronikleşmiş hastalığı olan veya bunun farkında olmayanların tedavilerini aksatması olumsuz sonuçlara neden olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Koray Tuncer; 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü nedeniyle hepatit virüsü ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Hepatit, çeşitli bulaşıcı virüslerin ve bulaşıcı olmayan ajanların neden olduğu ve bazıları ölümcül olabilen bir dizi sağlık sorununa yol açan bir karaciğer iltihabıdır. Hepatit virüsünün A, B, C, D ve E tipleri olarak adlandırılan beş ana türü vardır. Hepsi karaciğer hastalığına neden olurken; bulaşma yolları, hastalığın şiddeti, coğrafi dağılımları farklılık gösterir. Özellikle B ve C tipleri pek çok insanda kronik hastalığa yol açar. Hepatit B ve C özellikle karaciğer sirozu, karaciğer kanserine neden olarak ölüme sebebiyet verebilir. Ancak son yıllarda ortaya çıkan ve dünyayı kasıp kavuran koronavirüs salgını nedeniyle pek çok kişi hepatit ile ilgili tedavilerini aksatmakta ya da teşhis için hastaneye gitmekten çekinmektedir. Oysa bir süre sonra koronavirüs bitince ortaya, hepatite bağlı kronik karaciğer hastalıkları çıkacaktır. Bu nedenle kişilerin çekinmeden hekimlerine başvurması gerekmektedir.

Hepatitten korunmak için kişisel tedbirler çok önemli

HBV olarak da adlandırılan hepatit virüsü, tıpkı HIV gibi enfekte olan kişinin kan ya da vücut sıvılarıyla temas edilirse bulaşır. Ancak hepatit HIV’e göre 50- 100 kat daha bulaşıcıdır. Hepatit virüsünün bulaş yolları şöyle de sıralanabilir:

Doğumda anneden bebeğe geçebilir

Güvenli olmayan enjeksiyon ve transfüzyonlar

Korunmasız cinsel temas

Güvenli olmayan piercing, dövme uygulamaları

Özellikle Hepatit B virüsü ile ilgili bazı yanlış anlaşılmalar vardır. Hepatit B; yemek kaplarını paylaşmak, emzirmek, sarılmak, tokalaşmak, öksürmek, hapşırmak ya da açık havuzlar yoluyla bulaşmaz.

Kesin tanı kan testiyle konuluyor

Herkes, öncelikle erişkinler mutlaka Hepatit B ve C testlerini yaptırmalı, test sonucu pozitif olanlar uzman hekime başvurmalı, gerekiyorsa vakit kaybetmeden tedaviye başlamalıdır. Erken tanı ve tedavi siroz ve kanser gelişimini önler. Bu nedenle kişilerin bir an önce hepatit testlerini yaptırması önem taşır. Viral hepatitlerin tanı testleri ülkemizin her köşesindeki hastaneler ve laboratuvarlarda başarı ile yapılmaktadır. Bu testler aile hekimlerinden de istenebilmektedir. Bu birçok hastanın erken tanısını ve etkili tedavisini sağlayacaktır. Viral hepatit testleri negatif olanlarda gerekli ise hepatit B ve/veya hepatit A aşılaması yapılmalıdır. Hepatit C, obezite, alkol, ilaca bağlı ve diğer sebeplerle olan ve hepatit B ve A testleri negatif bütün kronik karaciğer hastalarında  hepatit B ve A aşısı yapılmalıdır. Çünkü birden fazla hepatit virüsü ile infekte   (hepatit B+D, B+C veya nadiren B+C+D gibi) olan veya viral olmayan ek karaciğer sorunu olan kronik hepatitli hastalarda karaciğer hasarı daha ciddidir, siroz ve kanser riski daha yüksektir.

Riskli kişiler dikkatli olmalı

Bunun yanında Hepatit B açısından riskli olanların mutlaka taramalarını yaptırmaları gerekir. Özellikle eşlerden birinde Hepatit B virüsü olanlar, evinde bu virüsü taşıyanlar, korunmasız cinsel temasta bulunanlar, AIDS hastaları, tüm sağlık çalışanları, kan bankası personelleri mutlaka kanlarına baktırmalıdır. 

Hepatit varsa…

Eğer bir kişide Hepatit virüsüne rastlanırsa o kişi mutlaka uzman bir hekime başvurmalıdır. Virüsün teşhisinin akabinde karaciğer fonksiyon testleri yapılmalıdır. Hepatit B’ye rastlanmışsa farklı bir hepatit türünün de araştırılması gerekir. HBV virüsünün çoğalıp çoğalmadığını anlamak için HBV – DNA düzeyi ölçülür, tedavi için bu çok önemli bir bulgudur. Bunun yanında karaciğer ultrasonografisi yapılmalıdır. Kişi uzman hekim tarafından hepatit hakkında bilgilendirilmeli ve tedavi gerekiyorsa uygulanmalıdır. Bu kişilerin ailelerindeki diğer bireyler de taranmalıdır. 

Aşı koruyucudur

Hepatit B için koruyucu, etkili ve güvenilir aşılar var. Eğer kişide Hepatit B ya da A virüsü yoksa mutlaka aşısını yaptırması gerekir. Ayrıca Hepatit B hastaları için güçlü antiviral etkili ilaçlarla tedavi mevcuttur. Hepatit C tedavisi tıp tarihinin en başarılı öykülerinden birisidir.  Ağızdan alınan ilaçlarla virüsü yok eden kalıcı tedavi (kür) hemen her hastada mümkündür. Ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu doktor raporu ile bu ilaçları ücretsiz sağlamaktadır.

1 milyon 100 bin kişi hepatite bağlı hastalıklardan ölüyor

Şu anda dünya üzerinde 1 milyon 100 bin ölüm Hepatit B ve C'ye bağlı gelişen karaciğer hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Toplam 9 milyon 400 bin kişi de kronik Hepatit C virüsü için tedavi görmektedir. Yapılan çalışmalara göre dünyada 30 saniyede bir hepatit virüsünün yol açtığı sorunlar nedeniyle ölenler bulunmaktadır. Dünya üzerinde Hepatit B ve C virüsünü taşıyan 3 milyon kişi olduğu tahmin edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, 2030 yılına kadar viral hepatiti ortadan kaldırmak için çalışmalarını sürdürürken, bu seneki “Dünya Hepatit Günü” temasını “Hepatit Bekleyemez” olarak belirlemiştir. Bu bağlamda, erken tanı için beklenmemeli, aşı yaptırmamış olanların Hepatit B ve Hepatit A aşılarını yaptırmaları çok büyük önem taşımaktadır.