yorgunluk ve uykuya eğilim, kaşıntı, büyüme-gelişmede yavaşlama... Tüm bu belirtiler yeni doğan ve çocukluk döneminde görülen karaciğer yetmezliğinin habercisi olabiliyor. Hastalığın en önemli tedavisi olan karaciğer nakilleri, bebek ve çocuklarda da başarıyla uygulanıyor. Nakille yeni bir yaşama kavuşan çocuklar, sağlıklı bir geleceğe sahip oluyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Organ Nakli Merkezi Başkanı Prof. Dr. K. Yalçın Polat "3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası" kapsamında çocukluk dönemi karaciğer yetmezliği hakkında bilgi verdi.

Ülkemizde her yıl 500 çocuğun ismi karaciğer bekleme listesine ekleniyor
Karaciğer hastalıklarının tedavisinde erken tanı büyük önem taşımaktadır. Rakamlara göre karaciğer nakillerinin yüzde 10'luk kısmını çocuklar oluşturmakta ve her yıl yaklaşık 500 çocuğun adı nakil listesinde yer alırken bunların ancak 150'sine nakil yapılabilmektedir. Dünya pediatrik karaciğer naklinin en çok yapıldığı ülkeler arasında ilk sırada yer alan Türkiye, birinciliği İngiltere ile paylaşmaktadır.

Karaciğer yetmezliğinin en etkin tedavi şekli organ nakli

Doğuştan safra yollarının oluşmaması sonucu karaciğerde yetmezlik ve siroz ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle çocuklarda doğumsal karaciğer ve safra yolu yetersizliği olup olmadığının mutlaka kontrol edilmesi gerekmektedir. Yapılan çok basit tetkiklerle bu durum ortaya çıkabilmektedir. Karaciğer yetmezliğinin oluşumunda bir başka neden de metabolik hastalıklardır. Bu durum daha çok akraba evlilikleri dolayısıyla ortaya çıkmaktadır. Hastalıklı karaciğerlerde bazen tümör de gelişebilir bu durumda da karaciğer nakli gerekmektedir.

Zamanla yarış hayati önem taşıyor
Doğumsal sebepler dışında sonradan da akut karaciğer yetmezliği görülebilmektedir. Bazı ilaçların kullanılması, daha önceden hiçbir karaciğer rahatsızlığı olmasa da akut karaciğer yetmezliğine sebep olabilmektedir. Akut karaciğer yetmezliği çok acil bir durum yaratır ve mutlaka yakından takip edilmesi gerekmektedir. Zamanında karaciğer nakli yapılmazsa ki, burada saatlerle yarışılması gerekir, hastayı kaybetme riski söz konusu olabilmektedir.

Nakil olan çocuklar daha hızlı iyileşiyor
Karaciğer yetmezliği yaşayan çocuklar dengeli beslenemeyip kilo alamayabilirler. Bu noktada büyüme geriliği ve kalıcı problemler oluşmadan nakil yapılması büyük önem kazanmaktadır. Nakilden sonra çocuğun büyümesi, gelişmesi, sosyal aktivasyonu tamamen normal bir hale gelmektedir. Çocuklarda ameliyat sonrası, erişkinlere oranla çok daha çabuk yanıt alınmakta ve iyileşme görülmektedir. Karaciğer yetersizliği olan bir çocuğun hem sosyal hem de fiziksel gelişimi engellenmiş olur. Nakilden sonra ise hızlı bir şekilde sağlığına kavuşmaktadır. Kilo almaya başlar, sosyal yaşama sağlıklı bir birey olarak katılır, eğitimine rahatlıkla devam eder, fiziksel olarak yaşıtlarından geri kalmaz ve sağlıklı bir şekilde büyüyebilmektedir.

Ameliyat sonrası iyi bir bakım gerekiyor
Çocuklarda karaciğer nakli hassas bir cerrahi işlem ve nakil sonrası iyi bir takip gerektirmektedir. Tam donanımlı bir hastanede, çok iyi yoğun bakım şartları altında ameliyat edilmelidir. Ameliyat sonrası özellikle bir yıllık süreçte safra yolunda problemler, ameliyat komplikasyonları olabilmektedir. Bunlar ilerleyen radyolojik tekniklerle veya cerrahi işlemlerle çok rahatlıkla düzeltilebilmektedir. Bazen de 'kronik ret' denilen durumlar yaşanabilmektedir. İlaçların düzenli kullanılmaması veya ameliyat sonrası dönemde hastanın bakım şartlarının yeterli düzeyde olmaması sonucu gelişebilmektedir. Doğru bir bakım gerçekleştirilmediğinde uzun dönemde çocuk organını kaybedebilir, bu durumda da tekrar nakil yapılması gerekebilmektedir.