Başarılı bir çocuk yetiştirmek adına ebeveynlerin farkında olmadan yaptıkları hatalar çocuklarda mükemmeliyetçilik duygusunun ilk tohumlarını oluşturuyor. Uzmanlar, ebeveynlerin mükemmeliyetçilik tuzaklarına düşmeden çocuğa huzur, sevgi ve paylaşımın hakim olduğu bir ortam sunmasının önemli olduğunu söyledi.

Reem Nöropsikiyatri Merkezi'nden Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, konu hakkında bilgiler verdi.

Mükemmeliyetçilik dost sanılan bir düşmandır diyen Dr. Mehmet Yavuz, şunları dile getirdi:

"Aile tarafından öğretilen her davranış çocukların ileride nasıl bir kişiliğe sahip olacağını belirler. Mükemmeliyetçi kişiliğin gelişmesindeki en önemli etkense ebeveynlerdir. Çocukların psikolojik ve duygusal gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlamaları için ebeveynlerin mükemmeliyetçilik tuzaklarına düşmeden çocuğa huzur, sevgi ve paylaşımın hakim olduğu bir ortamı sunması önemlidir. Araştırmalar baskıcı ailede büyüyen çocukların mükemmeliyetçi bireylere dönüştüğü yönündedir. Mükemmeliyetçiliğin kişinin tüm hayatını etkileyen mutsuzluk ve depresyona davetiye çıkaran patolojik bir durum.

MÜKEMMELİYETÇİLİK DOST SANILAN BİR DÜŞMANDIR

Küçük yaşlardaki çocuklar, ebeveynlerinin kusurlarını göremedikleri için onları mükemmel zannederler. Bu yüzden de kendilerine yöneltilen her eleştirinin doğru olduğuna inanırlar. Anne babadan birisinin bile mükemmeliyetçi bir tutuma sahip olması çocukta bu tutumunun gelişimine neden olabilir. Çünkü mükemmeliyetçi kişiliğin altında yatan neden çocukluk dönemde gizlidir. Çocukları için daima en iyisini hedefleyen, başarı odaklı, çocuklarını hep başkalarının başarılarıyla kıyaslayan ebeveynler için "mükemmeliyetçi" denilebilir. Zaman içinde çocuğun bilinçaltında şöyle bir düşünce gelişir sevilmek, takdir edilmek ya da onaylanmak için başarılı olmalısın. İhtiyaçlarının ya da sevilme arzusunun ancak başarılı olduğu zaman karşılanacağını düşünen çocukta mükemmeliyetçi özellikler gelişmeye başlar.

ÇOCUKLAR KOŞULSUZ SEVİLMELİ…

Çocuklarda özgüven duygusunun dış etmelere bağlı olarak gelişmemesi için onları koşulsuz sevmek gerekiyor. Böyle davranırsan seni severim, böyle yaparsan seni sevmem gibi mesajlar çocukların ruhsal ve bilişsel gelişimini olumsuz etkiliyor. Ebeveynlerinden koşulsuz sevgiyi alamayan, fazla eleştirilen ve eksikleri sürekli söylenen çocuklarda yetersizlik hissi ve hata yapma korkusu gelişiyor. Bu çocuklar eleştirilerden korunmak için hata yapma korkusu içinde mükemmel olmak için çaba harcarlar. Sevgiyi kazanmanın başarıya bağlı olduğunu düşünerek tüm yaşamları boyunca da patolojik bir şekilde başarılı olmaya çalışırlar.

KUSURSUZLUĞU ARAMA ÇABASI DEPRESYONA DAVETİYE ÇIKARIYOR

Mükemmeliyetçilikle, elinden geleni yapmak arasında önemli bir fark vardır. Mükemmeliyetçi kişi yaptığı işi ilk seferde hatasız bir şekilde yapmak isteyen kişidir. Karşılaştıkları olayları "siyah ya da beyaz', "mükemmel ya da berbat" olarak görürler. Kendilerine yüksek hedefler koydukları için yaptıkları her işte yeterince başarılı olmadıklarını düşünürler. Asla hata yapmamaları gerektiğine inandıkları için yaptıkları işlerden kuşku duyarlar bu yüzden mutluluk ve doyum alamazlar.

MÜKEMMELİYETÇİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ

-Karar vermekte güçlük çekerler.

-Hata yapmaktan korkarlar.

-Ödev ya da çizim yaparken silgiyi çok fazla kullanırlar. Kendilerini arkadaşlarıyla kıyaslarlar.

-Düşük not aldıklarında suçluluk hissi duyarlar.

-Başkalarının eleştirilerine karşı daha duyarlı ve kırılgandırlar.

-Sosyal ilişkilerinde onaylanma ihtiyacı duyarlar.

-En iyiyi yapmaya çalıştıkları için işlerini zamanında bitiremezler.

-Yeterince iyi olmadıklarını düşündükleri için hiçbir zaman başarılarının keyfini çıkaramazlar.

Sağlıksız mükemmeliyetçilik çocuğun kapasitesinin altında başarı elde etmesine, yüksek düzeyde sınav kaygısı yaşamasına neden olabiliyor. Çocuk en iyi olmalıyım, sınıf birincisi olayım, notların düşmemeli derken ondaki tüm bu kaygılar mutsuzluk, depresyon, obsesyon, sosyal kaygı gibi rahatsızlıklara neden olabiliyor.

AİLELERE NE GİBİ SORUMLULUKLAR DÜŞÜYOR

-Çocuklarına "proje çocuk" gözüyle bakmayın. Kendi hayatınızda gerçekleştiremediğiniz hedefleri ve hayalleri çocuklarınız üzerine yüklemeyin.

-Onları geçiştirmeyin. Size ne söylemeye çalıştıklarını dinleyin ve uygun cevaplar verin.

-Eleştirileriniz yıkıcı değil, yapıcı olmalı. Çocuğun kişiliğini rencide edecek şekilde değil davranışa yönelik olmalıdır.

-Aşırı koruyucu ve otoriter olmaktan kaçının.

-Çocuğunuzun beceri ve yeteneklerinin üstünde beklentiler içinde olmayın.

-Küçük de olsalar anne babadan bağımsız bir birey olduklarını unutmamalı.

-Aile bu durumla tek başına mücadele edemiyorsa psikolojik destek almalıdır.