Bipolar efektif bozukluğun toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görüldüğünü belirten uzmanlar, bozukluğun ortaya çıkışında genetik risk faktörlerinin çok yüksek olduğunu söylüyor. Bipolar bozukluğun manik ve depresif dönemlerinin olduğunu aktaran Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, özellikle manik dönemde hem kişi hem de ailesi için kriz ortamı oluşabileceği uyarısında bulunuyor: “Bazen manik döneme takip edilme, çevreden zarar görebileceği, etraftan kendisine mesaj verildiği ve kendiyle uğraşıldığı gibi psikotik düşünceler de eşlik edebiliyor.” Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk bipolar bozukluk hakkında açıklamalarda bulundu ve bipolar bozukluktan mustarip kişilerle aileleri için uyarı ve önerilerini sıraladı.

Toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görülüyor

Bipolar efektif bozukluğunu, ‘genellikle kadınlarda ve erkeklerde eşit oranda gözlemlenen, toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görülen, ilk atağının başlangıç yaşı 20-25 yaşa denk gelen, kadınlarda daha çok depresif halin, erkeklerde daha ağırlıklı manik atakların görüldüğü psikiyatrik bozukluk’ olarak tanımlayan Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, bu bozukluğun ortaya çıkışında genetik risk faktörlerinin çok yüksek olduğunu kaydetti.

Manik ve depresif dönemleri var

Bipolar efektif bozukluğun manik ve depresif dönemlerle seyrettiğine dikkat çeken Dr. Erman Şentürk, “Manik dönemlerine baktığımız zaman genellikle zihinsel ve fiziksel aşırı aktivite söz konusudur. Buna duygu durumda aşırı yükselme ve bazı dezorganize davranışlar eşlik eder. Normalden çok daha az uyku miktarı, uyku ihtiyacında azalma buna rağmen aşırı enerjik olma, aşırı hareketlilik, kişinin kendisine olan özgüveninde artış, sonuçlarından emin olamadığı eylemlerde bulunma, bir takım dürtüsel davranışlar, riskli davranışlar, hızlı araba kullanma, aşırı para harcama, gereksiz ürünleri satın alma, riskli cinsel davranışlar, cinsel istekte artışlar gibi durumları içerir.” açıklamasında bulundu.

Şentürk, depresif dönemlerde ise aşırı çökkünlük, isteksizlik, mutsuzluk, hiçbir şeyden keyif alamama, eskiden ilgi duyulan şeylere hiçbir şekilde ilgi duyulmaması, bitkinlik hali, çevre ile olan iletişimde azalma, suçluluk ve pişmanlıklar, intihar düşünceleri, uyku ve iştah değişiklikleri gibi durumların sıklıkla görüldüğünü belirtti.

En büyük neden genetik

“Bipolar efektif bozukluğun ortaya çıkmasına neden olan durumlara bakıldığında en çok genetik etmenlerle karşılaşıyoruz.” diyen Şentürk, sözlerine şöyle devam etti:

“Bipolar efektif bozukluğu olan bireylerin yaklaşık 3’te 2’sinin ailelerinde bipolar efektif bozukluk öyküsü olduğunu biliyoruz. Yine aynı zamanda stresli olaylar, ekonomik problemler, aile problemleri, toplumsal problemler ya da geçmişte yaşanan bazı fiziksel ya da cinsel travmalar da bipolar efektif bozukluğun ortaya çıkmasına sebep olabiliyor.”

Görülebilecek psikotik durumlara karşı aileler dikkatli olmalı

Bipolar efektif bozukluğun, özellikle manik dönemlerinde hem kişi hem de ailesi için kriz ortamı yaratabileceğine değinen Şentürk, “Manik dönemlerinde kişinin yaşadığı ruh halinin özellikle aile tarafından erken dönemde gözlemlenebilmesi ve profesyonel destek alınması çok önemli. Bazen umumi dönemlerine bazı psikotik durumlar da eşlik edebiliyor. Psikotik belirtilerin arasında; takip edilme, çevreden zarar görebileceği, etraftan kendisine mesaj verildiği ve kendiyle uğraşıldığı gibi düşünceler yer alabiliyor.” uyarısında bulundu.

Normal günlük rutinlere devam etmeleri öneriliyor

Kişinin duygu durum stabilizasyonunda olumlu sosyal ilişkiler, çevreyle olan bağlantıların sıkılaştırılması, hobi ve aktivitelere yeterli zaman ayrılmasının önemli bir yere sahip olduğunu vurgulayan Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, “Bipolar efektif bozukluk olan hastaların, özellikle uyku miktarına ve uyku düzenine çok önem veriyoruz. Özellikle aile üyelerinin uyku düzenini, uyku saatlerini ve uyku miktarını gözlemlemesine önemle öneriyoruz. Yine bu kişilerin düzenli beslenme, düzenli egzersiz ve aktivite ile normal bireyler gündelik hayatına nasıl devam ediyorsa o şekilde devam etmelerini öneriyoruz.” şeklinde konuştu.

İlaçların yanında psikoterapi de önemli

Bipolar efektif bozukluğun tedavisinde ilaç tedavisinin önemli bir yere sahip olduğunu aktaran Şentürk, “İlaç tedavilerinde de bizim en sık kullandığımız ajanlar; duygu, durum düzenleyici ajanlardır. Duygu, durum düzenleyici ajanlar sadece kişinin atak dönemlerinde değil, ataklar arası normal dönemlerde de kullanılır. Manik atakta duygu durum düzenleyiciler tek başına yeterli olmayabiliyor. Bunun yanına antipsikotik ya da benzodiazepin grubu ilaçlar ekleyebiliyoruz. Depresif ataklarda ise duygu durum düzenleyicilere ilave olarak antidepresanlardan yararlandığımız oluyor.” dedi. 

Sadece ilaç tedavisinin bazı durumlarda yeterli olmayabileceğini söyleyen Şentürk, Kişinin gündelik hayata adaptasyonu, özellikle kişinin aileyle olan ilişkileri, uyumu, çevreyle olan ilişkisini daha da düzenleyebilmek adına aynı zamanda kişinin psikoterapi almasını da önemle önerdiklerini belirtti. 

Manik dönemde kişinin yaratıcılığı artabiliyor

Hem tarihsel sürece hem günümüze bakıldığında, bipolar efektif bozukluğun bazı sanatçılarda da gözlemlendiğini kaydeden Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk sözlerini şöyle tamamladı:

“Bipolar efektif bozukluğun özellikle manik dönemlerinde, kişinin yaratıcılığında önemli miktarda artış olabiliyor. Bunu genellikle kişinin yaratıcı düşüncelerinin, fikirlerinin artışına ve hızlanmasına bağlayabiliyoruz. Aynı zamanda o dönemlerde duygu durumun daha yoğunlaştığını, daha neşeli, daha sosyal, daha aktif, normalin çok daha üzerinde enerjik olduğunu biliyoruz. Tarihsel sürece baktığımız zaman Vince Van Gogh, Salvador Dali, Francisco José de Goya Lucientes gibi bipolar bozukluğu olan çok önemli isimler var. Günümüzde Jim Carrey, Catherine Zeta Jones gibi bazı isimlerin de bipolar efektif bozukluğu hastalığından mustarip olduğunu biliyoruz.”