Bakteriyel, viral ya da fungal enfeksiyonların iltihaplanmayı tetiklemesi sonucu ortaya çıkan savunma sistemi yanıtı, vücuttaki organların hasar görmesine yol açıyor. Sepsis olarak adlandırılan tabloda vücudun fizyolojik işlevlerinin bozulduğunu belirten uzmanlar, tanıyı alan kişilerin doğru ve yeterli tedavi edilmemeleri durumunda tekli veya çoklu organ yetmezliğinin oluşabileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, çoklu organ yetmezliğinin birden çok organ ve sistemin etkilendiği bir durum olduğunu, tedavisiz kalması durumunda hastaları ölüme götürdüğünü vurguluyor.

Dahiliye Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, çoklu organ yetmezliğine yol açan etkenlere ve erken tedavisinin önemine değindi.

İltihaplanma organlara hasar veriyor

Bakteriyel, viral ya da fungal enfeksiyonların tüm vücutta hayatı tehdit edebilecek bir hastalık tablosuna dönüşebileceğini belirten Dahiliye Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, “Enfeksiyon vücutta inflamasyonu yani iltihaplanmayı tetikler. İnflamasyon gereğinden fazla olursa ortaya çıkan savunma sistemi yanıtı, organları etkileyip hasara neden olabilir. Enfeksiyon hastalıklarının vücudun genelinde geliştirdiği bu tablo sepsis olarak tanımlanıyor. Sepsis tedavi edilmediğinde bağışıklık sistemi elemanlarının üretimi daha da artarak vücudun fizyolojik işlevlerini bozar ve başta kalp-damar sistemi olmak üzere vücudun tüm sistemlerinde aksamalara sebep olur. Kan basıncının düşmesi, karaciğer ve böbrek yetmezliği, solunum yetmezliğ ve koagülasyon bozukluğu gibi bulgular ile çoklu organ yetmezliği olan hastalarda sık karşılaşıyoruz.” dedi.

Sepsis doğru tedavi edilmeli

Dr. Ayhan Levent, bir hastada sepsis saptandığında hızla tedavi edilmesi gerektiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: 

“Sepsis tanısı alan kişiler doğru ve yeterli tedavi edilmezse durum tekli/çoklu organ yetmezliğine ilerleyebiliyor. Organ yetmezliği meydana gelmişse hastalığın yeni adı şiddetli sepsis olur. Şiddetli sepsiste yeterli sıvı ve ilaç tedavisine rağmen tansiyon düşüklüğü ve böbrek yetmezliği meydana gelirse septik şoka yol açabilir. Sepsisin ilerlemesi ile oluşan septik şokta, kalp ve damar sisteminin etkilenmesiyle kan basıncında ciddi düşme görülür. Sonuçta organlara yeterli kanın gidememesi durumunda dolaşım yetmezliği ile beraber diğer organların da etkilenmesiyle çoklu organ yetmezliği gelişir. Bu durum ciddi oranda ölüme neden olur. Yoğun bakımda ölüm sebepleri arasında çoklu organ yetmezliğinin oldukça yüksek sıklıkta olduğunu söyleyebiliriz.”

Tedavinin gecikmesi ölümle sonuçlanıyor

Çoklu organ yetmezliği tanısının kısa sürede konması ve tedaviye erken başlanmasının oldukça önemli olduğunu vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, “Her hastalıkta önem arz eden erken tanı ve müdahale çoklu organ yetmezliği hastaları için çok kritiktir. Çoklu organ yetmezliği birden çok organ ve sistemin etkilendiği bir durum olup tedavisiz kalması durumunda hastaları ölüme götürüyor. İlk etkilenen sistem genelde solunum ve kardiyovasküler sistem olup buna bağlı olarak hastalarda oksijen miktarı azalıyor. Kalbin çalışması bozulup kanın organlara taşınmasındaki aksaklık ise temiz kanın doğru iletilmemesine ve çeşitli yerlerde pıhtı oluşmasına neden oluyor. Bu pıhtılar diğer organlara giden damarların tıkanmasına neden olarak tüm vücut fonksiyonlarının bozulduğu bir tablo gelişmesine zemin hazırlayabilir. Bu sebeple çoklu organ yetmezliğinin mümkünse oluşmadan önlenmesi, oluştuysa bile erken evrede fark edilerek tedavi edilmesi hayati önem taşıyor.” dedi.

Covid-19 da organ yetmezliğine yol açabilir

Dahiliye Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayhan Levent, ‘Zatürre, idrar yolu enfeksiyonu, kalp krizi, kalp yetmezliği, mide barsak kanamaları, pankreatit, travma, yanık, toksik ajanlar, büyük cerrahi operasyonlar, Covid-19 gibi enfeksiyonların çoklu organ yetmezliğine yol açan başlıca durumlar olduğunu söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı: 

“Çoklu organ yetmezliğinde solunum, kardiyovasküler, karaciğer, hematolojik, böbrek ve glaskow koma skoru olmak üzere toplamda 6 organ sistemi değerlendiriliyor. Solunum kardiyovasküler ve glaskow koma skalası fizik muayene ve vital bulgular ile ölçülen parametrelerdir. Diğer organların disfonksiyonu ise kanda bu organların metabolik durumunu gösteren belirteçlerin seviyesine göre anlaşılmaktadır. Covid-19 da sepsis zemininde inflamasyon yanıtındaki artışa bağlı çoklu organ yetmezliği yapabilir. Covid 19’a bağlı ölümlerin en önemli sebebi çoklu organ yetmezliğidir.”