Süt, bebeklikten yaşlılığa vücudun gelişmesi, güçlenmesi ve sağlığın korunması için gereken vitaminleri bünyesinde bulunduran önemli besin öğesi. İnsan yaşamının her evresinde gerekli olan süt, C vitamini ve demir dışında tüm besin öğelerini içeren en iyi kaynak. Ancak bizler bu kaynaktan doğru ve yeteri kadar yararlanıyor muyuz? Sokak sütü mü, yoksa kutu süt mü daha sağlıklı? Süt konusunda doğru bilinen yanlışları Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Güven değerlendirdi. Yaptıkları araştırmalar doğrultusunda bilgiler veren Prof. Dr. Güven, kutu sütün sokak sütüne oranla daha güvenli ve besin değerinin yüksek olduğunu ifade etti.

Türkiye’de yıllık yaklaşık 17 milyon ton süt üretildiğini açıklayan Prof. Dr. Güven, bunun sanayiye aktarılıp içme sütü olarak üretilen kısmının ise yüzde 10‘u bile bulmadığını bildirdi. Türkiye’nin gelişmiş ülkelerin çok altında bir süt tüketiminin olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Mehmet Güven, gelişmiş ülkelerde kişi başına 150-200 litre olan yıllık tüketim miktarının ülkemize 20-30 litre civarında kaldığını belirtti.

Prof. Dr. Mehmet Güven, “Genelde süt çocuk ve hasta içeceği olarak görülüyor. Ama hangi yaşta olursa olsun her insanın muhakkak tüketmesi gereken bir ürün. Süt insanlar için mükemmele yakın besinlerden bir tanesi. İçerdiği protein, laktoz, vitaminler, mineraller bakımından oldukça zengin bir ürün. Tüketiminin arttırılması gerekiyor.” dedi.

SOKAK SÜTÜ MÜ KUTU SÜT MÜ?

Uzmanlara en çok sorulan ve merak edilen soruların başında ‘Sokak sütü mü kutu süt mü? geldiğini belirten Prof. Dr. Mehmet Güven, bu konuda bilgi kirliliği olduğunu söyleyip, sorunun cevabını şöyle verdi: “Süt pastörize ve sterilize olmak üzere iki şekilde üretiliyor. Pastörize sütlerde hastalık yapan organizmaların tamamı ile birlikte diğer mikro organizmaların diğer kısmı yok oluyor. Bu nedenle dayanımı iki gün gibi kısıtlı bir süre. O da 4 derecede soğuk zincir bozulmaması şartı ile. Bir de steril süt dediğimiz sütteki tüm mikro organizmaların yok edildiği bir süt ürünü var. Bizde ona sterilize süt diyoruz. Dayanımı 4 ay. Bir kere şunu halkımızın iyi bilmesi lazım. Sterilize ve pastörize sütlere hiçbir koruyucu madde ilave edilmez. Pastörizasyon ve sterilizasyon işlemlerinde vitaminlerde bir kısım kayıplar tabii ki olur. O da B grubu vitaminlerde yüzde 20’ye yakın, suda çözülen proteinlerde ise çok az bir kayıp olur. Sokakta satılan süte değinecek olursak… Düşünün sokak sütünü aldınız eve getirdiniz ve kaynattınız. En az 10 dakika kaynattığınız zaman vitaminlerin tamamına yakını kaybolur. Proteinler dibe çöker, yanmaya neden olur. Dolayısıyla siz sütün besin değerini azaltırsınız. O yüzden hiçbir zaman sokak sütünü alalımda kaynatalım, tüketelim demiyoruz.”

SÜT ÇİĞ TÜKETİLMEZ

Sütün kesinlikle çiğ tüketilmemesi gerektiğini ifade Mehmet Güven, “Çünkü insanlar için bu kadar değerli besin kaynağı olan süt aynı zamanda mikro organizmalar içinde son derece elverişli bir ortam. Hayvanda sağım ortamında çevrede bulunabilecek tüm hastalık yapıcı organizmaları içerme riski var.” diye konuştu. Sütün muhafazası ve tüketim süresi ile ilgide bilgi veren Prof. Dr. Güven, sokak sütünü buzdolabında muhafaza ederek 2 gün içerisinde tüketilmesi gerektiğini, steril sütün yani kutu sütün ise yine buzdolabında 1 hafta içinde tüketilmesini önerdi. Sokak sütünün risklerine değinen Prof. Dr. Güven, ayrıca yaptıkları araştırma ve incelemelerde sokak sütünün bozulmaması için bir takım maddeler katıldığını saptadıklarını da sözlerine ekledi.