Susamda bir yılda yaşanan yüzde 76’lık fiyat artışı vatandaşın cebini yakacak. İstanbul Un-İş Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanı Şaban Özdemir, simit fiyatının 1.75 TL olmasını teklif ettiklerini söyledi.

 Özdemir “Simidin bugünkü fiyatı 2013 yılında belirlendi. O tarihten beri un, yağ, susam, pekmez fiyatları arttı. Tüm bunlar hesaba katıldığında simidin bugün 2 lira olması gerekir” dedi. İstanbul’da 1.5 liradan satılan simidin fiyatının yüzde 16 artması bekleniyor.

Simitin olmazsa olmazı susam, 1 yıl içinde yüzde 76 pahalanarak gündemin ilk sırasına oturdu. Susam fiyatlarındaki artış simidi de vuracak. İstanbul Un-İş Esnaf Sanatkarlar Odası Başkanı Şaban Özdemir, 100 gramlık bir simitte ortalama 15-20 gram arası susam kullanıldığını, simidin başlıca maliyetinin de un, yağ, pekmez, susam ve işçi ücretlerinden oluştuğunu söyledi.

Artan maliyetler sebebiyle simidin 1.75 TL’den satılmasını teklif ettiklerini kaydeden Özdemir, “İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili komisyonuna teklifimizi yaptık. Kararı bekliyoruz. Susamın yanında un ve yağ fiyatı da arttı. Tüm maliyetler hesaba katıldığında simidin bugün 2 liradan satılıyor olması gerekir” ifadesini kullandı.

‘UN FİYATINA MÜDAHALE YAPILSIN’

Un fiyatlarında düzenleme yapılması gerektiğini savunan Özdemir, “Özellikle unda fiyatlar çok esnek. Simidin bugünkü fiyatı 2013’te belirlendi. O günlerde unu 75 TL’den alıyorduk, şimdi 110 TL’den satın alıyoruz. Herkes kendi isteğine göre fiyatı yükseltebiliyor. Durum böyle olunca da, esnafımızın maliyetleri artıyor. Yetkililer, esnafın mağduriyetini gidermek için undaki fiyat artışını kontrol altına almalı” diye konuştu. Özdemir, piyasadan aldıkları susamların yüzde 90’nın ithal olduğunun altını çizdi.

EKİLİ ALAN YÜZDE 70 AZALDI

Susamın fiyat artışının ardında düşen üretim ve ekim alanları yatıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 1988 yılında Türkiye’de 940 bin dekarlık alanda susam ekimi gerçekleşirken, bu rakam 2017 yılında 280 bin 316 dekara düştü.

Ekim alanındaki gerilemeye bağlı olarak, 1988’de 45 bin ton susam üretiminin olduğu Türkiye’de 2017 yılına gelindiğinde ise üretim 18 bin 410 tona indi. 29 yılda susamın ekildiği alan yüzde 70 azalırken, bu dönemde üretim de yüzde 59 oranında geriledi. Üretimin çok düşük seviyelere inmesi iç piyasadaki talebe yetersiz kalırken, çözüm ithalat ile sağlanıyor.

Buna göre, Türkiye 2017’de 29 ülkeden 145 milyon 812 bin 461 kilogram susam tohumu, soyulmuş susam tohumu ve ham susam tohumu ithalalatı gerçekleştirdi. Türkiye’de yılda 150 bin tona yakın susam tüketildiği düşünüldüğünde, ürettiğimizin yaklaşık on katına ihtiyaç duyduğumuz ortaya çıkıyor. Susam’daki ithalat oranının da yüzde 90’a dayanması, son bir yıllık dönemde dolar kurunda gerçekleşen yüzde 40’a yakın artışın piyasadaki susam fiyatını doğrudan etkilemesi anlamına geliyor.

Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken de, susam tohumu ithalatının yüzde 93’ünün Afrika’dan gerçekleştirildiğini açıklayarak, Nijerya'nın tüm ithalatın yüzde 46'sını oluşturduğunu söylemişti.

ÜRETİM UCUZ İŞGÜCÜNE KAYDI

Tarım uzmanları, susam hasadının makine ile yapılamadığından, üretimin Türkiye gibi işgücünün pahalı olduğu ülkelerden ucuz işgücünün olduğu ülkeler kaydığını belirtiyor. Dünyada yaklaşık 10 milyon hektarlık alanda 5 milyon tondan fazla susam üretiliyor. Afrika bunun üçte birini üstlenirken, ülke sıralamasında ise Çin, Hindistan, Nijerya, Sudan ve Etiyopya en büyük 5 susam ihracatçısı olarak dikkat çekiyor.