Covid-19 nedeniyle yaşadığımız kaygı düzeyi yükseldikçe hastalık hakkında bilgi almak için yaptığımız internet aramaları da artıyor. Ancak sağlığımız konusunda internette yaptığımız uzun araştırmalar başka sorunlara da yol açabiliyor; örneğin ‘siberkondria’ artık daha fazla kişinin kapısını çalıyor. Sanal gerçeklik anlamında kullanılan ‘siber’ ile ‘hastalık hastası’ diye özetlenebilecek ‘hipokondriyazis’ kelimelerinin birleştirilmesiyle türetilen bu tanım, genellikle kişinin sağlığına ilişkin kaygıyla beslenen ve endişeyi güçlendiren, internette sağlıkla ilgili bilgi arayışı olarak açıklanıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Büşra Sübay, koronavirüs pandemisi nedeniyle yaşanan belirsizliğin ve kaygının siberkondria davranışını tetikleyebildiğini belirterek “Özellikle Covid-19 nedeniyle yaşanan endişeleri bastırmak, kaygıyı gidermek ve hastalık hakkında daha fazla bilgi öğrenmek isteğiyle internet aramaları yapılıyor. Ancak doğru olmayan pek çok bilginin internette kolayca yayıldığını unutmamak gerekiyor. Henüz bir ruhsal hastalık olarak tanımlanmış olmasa da siberkondria da kaygı düzeyini yükseltiyor. Ayrıca internette sağlıkla ilgili tarama yaptıktan sonra hem bedensel hem ruhsal sağlıkla ilgili şikayetlerin arttığı da biliniyor. Hatta bu internet aramaları gündelik hayatın aksamasına da neden olabiliyor” diyor. Siberkondria davranışının bağımlılık haline gelebileceğine dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Büşra Sübay, internet kullanımının yaygınlığı nedeniyle özellikle gençlerde daha sık görülen Siberkondria’ya karşı dikkat edilmesi gereken 6 nokta hakkında bilgi verdi.

Bilgi kaynağına dikkat edin

İnternet ortamındaki teknik dil, ulaşılan bilginin kaliteli olup olmadığı, olumsuz bilgi bolluğu ve bilgilerin teknik bir süzgeçten geçirilmeden ele alınması, kişilerde sağlık kaygısını artırabiliyor. Her kaynağa doğruca güvenmemek gerektiğini vurgulayan Dr. Büşra Sübay, “İnternet ortamındaki güvenilir ve güvenilir olmayan bilgi kaynaklarını ayırt etmek gerçek dünyaya göre daha zor olabiliyor. Bu nedenle internetteki bilgi kaynaklarının doğruluğundan emin olunmalı” diyor.

İnternet tanı yeri değildir

İnternetteki edinilen bilgilerin her kişi için her zaman doğru ve uygun olmayabileceğine vurgu yapan Dr. Büşra Sübay, “Bu bilgileri nasıl değerlendirmek gerektiğini öğrenin. İnternet, kişinin kendi kendine tanı koyabileceği bir yer değildir. Her soruya cevap bulmak mümkün olmuyor” hatırlatmasında bulunuyor.

Kesinlik içermediğini unutmayın

Sağlıkla ilgili kaygıyı hafifletmek için yapılan tekrarlayıcı aramalar, kaygının daha da şiddetlenmesine neden oluyor. Dolayısıyla kaygı ve araştırma arasında kısır döngüye girilmesinin kaçınılmaz olduğunu anlatan Psikiyatri Uzmanı Dr. Büşra Sübay, “Araştırmalarınızda elde ettiklerinizin sadece bir bilgi olduğunu ve bu bilgilerin kesinlik içermediğini unutmayın” diyor.

Bilgiyi doktorunuzdan alın

İnternet, arama konusuyla ilgili çelişkili, belirsiz veya yanlış bilgi sağlayabiliyor. Yapılan araştırmalar da kişilerin sağlık problemleriyle ilgili internetten edindikleri bilgiler doğrultusunda hareket ettiklerini, mevcut tedavilerini bıraktıklarını ya da değiştirdiklerini gösteriyor. Bunun da tedaviyi aksatarak iyileşmeyi uzattığına dikkat çeken Dr. Büşra Sübay, “Alanında uzman doktorların sundukları bilimsel bilgileri ve önerileri dikkate alın” uyarısında bulunuyor.

Ara ara dijital detoks yapın
 

Vaktinin  çoğunu internet kullanımına ayırmak, gerçek yaşamdaki zaman ve yer algısını değiştireceği için günlük hayata odaklanmayı bozabileceğini ifade eden Dr. Büşra Sübay, edinilen bilgileri gerçekçi ve güvenilir bir süzgeçten geçirerek değerlendirmek için belirli aralıklarla, kişiye göre düzenlenmiş (örneğin haftanın 1 gününü tamamen ekransız geçirme ya da haftanın 3-4 günü 2-3 saat kesintisiz ekran molası verme şeklinde) dijital detoks yapılmasını öneriyor.

Hobilerinize zaman ayırın

Siberkondria ile birlikte artan kaygıyı ve internet kullanımı bağımlılığını azaltmanın bir yolu da, keyif veren uğraşlar edinmek. Hobilere zaman ayırmanın sağlık kaygılarını azaltmada etkili olduğunu söyleyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Büşra Sübay “Sizi iyi gelen, keyif veren aktivitelerin neler olduğunu keşfederek bunları uygulayamaya çalışın” diyor.