Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesinin tarım sektörüne ilk somut yansıması kesme çiçekte yaşandı. Antalya’dan Rusya’ya gönderilecek sezonun ilk kesme çiçekleri havalimanında kaldı. Üretiminin yüzde 70’ini Rusya Federasyonu’na yaptığını belirten Tempo Tarım’ın Sahibi İbrahim Yılmaz, “Sabah havalimanından malı geri çektik. Akşamdan beri arkadaşlarla görüyoşuruz. Kiminin TIR sevkiyatı durdu. Bizim hafta sonu olacaktı. Büyük olasılıkla olmayacak.” dedi.

Suriye sınırında dün yaşanan sıcak gelişme Antalya ekonomisinin 2 ana sektöründen turizmi olduğu kadar tarımı da endişelendirdi. Sıcak gelişmenin, Rusya’ya yıllık 1 milyar dolar civarında yaş sebze meyve ihraç eden sektöre ilk yansıması kesme çiçekte oldu. Rusya’ya gönderilecek kış sezonunun ilk kesme çiçekleri Antalya Havalimanı’nda kaldı. Tempo Tarım’ın Sahibi İbrahim Yılmaz, “Sabah havalimanından malı geri çektik. Miktar olarak çok yüksek değil ama esas sezon yeni başlıyor, hem kesme çiçekte hem yaş sebze meyvede. Onun için bekleyip göreceğiz.” dedi. Üretiminin yüzde 70’ini Rusya’ya yaptığını ve bu ülkeye yıllık 1,5 milyon dolarlık çiçek sattığını ifade eden Yılmaz, “Gidişat kötü. Akşamdan beri arkadalarla görüyoşuruz. Kiminin TIR sevkiyatı durdu. Bizim hafta sonu olacaktı. Büyük olasılıkla olmayacak. Havalimanında malımız var.” diye konuştu.

Rusya ile yaşananların üreticiyi olumsuz etkileyeceğini kaydeden İbrahim Yılmaz, şu değerlendirmede bulundu: “Mal satamayacağız. Rusya’ya satamadığımız malı eritecek bir pazar henüz yok. Rusya pazarını bildiğimiz kadarıyla Türkiye’ye yansıması olacak. Hem kesme çiçeğin hem yaş sebze meyvenin sezon başı. Kötü zamanda yakalandık. Şuan erken ama biraz kötümser görünüyor. Beklemek gerekiyor.”

YOLA ÇIKAN TIR’LAR NE OLACAK?

Rusya’ya yıllık 10 milyon dolarlık yaş sebze meyve ihraç eden Özkul Tarım’ın Sahibi Recep Özkul da Rus uçağının düşürülmesiyle birlikte akşamdan itibarin Rusya’nın gümrük kapılarında işlemi durdurduğu yönünde duyumları aldıklarını söyledi. Bu gelişmeyle ilgili henüz ellerine resmi bir yazı ya da açıklama ulaşmadığını kaydeden Recep Özkul, şöyle konuştu: “Siparişlerin alınmadığı yönünde duyumlar geliyor. Özellikle sebze meyve sektöründe büyük sıkıntılara yol açacak. Şuanda siparişler alınmıyor. Yola çıkan TIR’larla ilgili de olumsuzluklar ön görülüyor. Emaraler iyi değil. Bir takım marketlerden sipariş iptalleri söz konusu. Bunlar ne derece gerçekleşecek, gerçekleşmeyecek tam kesin olmamakla birlikte bu tip duyumlar var. Özellikle yaş sebze meyve sektöründe bir tedirginlik var. Bize de bunun çok ciddi anlamda sıkıntıları olur gibi görüyoruz ama her şey netleşmedi daha.”

İHRACATIN DURMASI İÇ PİYASADA FİYATLARI DÜŞÜRÜR

Antalya Toptancı Sebze ve Meyve Komisyoncular Derneği Başkanı Cüneyt Doğan, ellerinde kesin bir bilgi olmasa da Rusya’ya TIR’larla mal gönderen Antalya Toptancı Hali’nde bir tedirginlik olduğunu söyledi. Olayın üzerinden henüz 24 saat geçtiğini, sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek için bir iki gün beklemek gerektiğini belirten Cüneyt Doğan, Rusya’ya Antalya’dan ağırlıklı olarak domates, kabak ve dolma biber gönderildiği bilgisini paylaştı. Gelişmenin Rusya’ya yaş sebze meyve ihracatının başladığı bir döneme denk geldiğine işaret eden Doğan, “Olumsuz bir tablo çizilirse fiyatları etkiler. Ancak şu an domateste Rusya’ya ağırlıklı bir ihracat yok. Acayip şekilde Irak’a ihracatımız var. Yarın ne getirir bilemiyorum.” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın, uçağı düşürülmüş bir ülkenin verebileceği duygusal tepkileri verdiğine dikkat çekerek biraz daha beklemek gerektiğini savunan Doğan, “Oluşabilecek kaybı telafi etmek mümkün mü?” soruna “Rusya’nın Avrupa’ya da ambargosu var. Bunu bir yerden alacaklar. Bizden almasa bile. Biraz maliyetler artar ama Ukrayna, Gürcistan üzerinden alabir. Yine bizim ürünümüzü alır ya da Avrupa ürününü alır.” cevabını verdi.

Doğan, Rusya’nın Türkiye’den yaptığı yaş sebze meyve ithalatını durdurmasının de pek olası görünmediğini belirterek, “Birbirimize girmiş vaziyetteyiz. Ticari ilişkimizde çok fazla. Yaptığımız ihracatın 5 misli ithalatımız var. 25 milyar dolar az değil. Doğalgazın vanasını kapatması kolay değil. İşlerin düzeleceğini düşünüyorum.” dedi. Cüneyt Doğan, Rusya’nın doğalgazın vanasını kapatamayacağı gibi Türkiye’den yaptığı tarım ithalatını da durduramayacağı düşürcesinde olduğunu ifade etti.

GÜMRÜKLER 1 HAFTADAN ÖNCE KAPANAMAZ

Batı Akdeniz İhracatçı Birliği (BAİB) Başkanı Mustafa Satıcı, iki ülke arasında derin ilişkiler bulunduğuna ve sonunun karşılıklı müzakerelerle çözüleceği inancında olduğunu söyledi. Türkiye açısından önemli bir partner olan Rusya’nın özellikle Antalya açısından hem tarım hem de turizmde önemli bir pazar olduğuna değinen Satıcı, “Türkiye, Rusya’ya 1 milyar doları yaş meyve sebze olmak üzere 5-6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyor. Şu anda ihracatın durması diye bir şey söz konusu değil. Çünkü, Rusya’nının bunu hemen yapması sistemleri açıdan mümkün değil. Gümrükleri kapatmaları en az bir hafta sürer.” şeklinde kouştu.

AKLI SELİM ÇAĞRISI

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır ise Rusya’nın verdiği reaksiyonların da, bunun karşısında tedirginliğin de ‘doğal’ olduğuna işaret ederek şunları söyledi: “Antalya’da yaşayan insanlar olarak biz bu işten iki kere etkilenecekmişiz gibi görünüyoruz. Hem turizmcilerde bir tedirginlik hakim hem tarım sektöründe. Yine burada yaşayan Ruslarda da bir tedirginlik hakim. Bu tür dönemlerin çok iyi yönetilmesi gerekiyor. Devletler arasında iletişimin iş dünyasına ve halklara sirayet etmemesi gerekiyor. Çünkü geçmiş dönemlerde yaşanan sorunlarda Rusya’da ‘kara millet’ diye adlandırılan insanlara uygulanan yaklaşımlar vardı. Zaten terör nedeniyle dünyada milliyetçilik artma yoluna gidiyor. Dolayısıyla bu dönemin çok iyi kontrol edilmesi gerekiyor ve insanlar da bunlarla ilgili değerlendirlmelerinde akılcı, sağlıklı yaklaşımlar sergilemeli diye düşünüyoruz. Devletler savaş koşullarında mantıklı davranmaktan ya da ticari hesap yapmaktan uzaklaşır. Biz bu dönemin kazasız belasız atlatılmasını dilemek durumundayız.” CİHAN