Beden sağlığı kadar psikolojik sağlığın da çok önemli olduğunun altını çizen Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, psikolojimizin de tıpkı bedenimiz gibi dengeli ve doğru beslenmeye ihtiyacı olduğunu vurguluyor. Duygu yönetiminin önemine işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “En önemli psikolojik kaynağımız olan sevgiyi geniş bir havuzda tutmalıyız ve sevgi cömerdi olmalıyız.” dedi. Tarhan, hayatı anlamlı kılmak için zihinsel yatırım yapılması gerektiğini de söyledi.

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 90’lı yıllardan önce psikoloji kaynakları olarak duygu ve düşüncelerin gösterildiğini, 90’lı yıllar sonrasında özellikle beyin çalışmalarıyla beraber nörobilim kavramının hayatımıza girmesiyle insan davranışlarında duygu ve değerlerin etkisinin araştırıldığını söyledi.

İnsan psikolojik bir varlık

İnsanın sadece rasyonel bir varlık değil, aynı zamanda bir psikolojik varlık olduğunu kaydeden Tarhan, “Diğer canlılar gibi yemek, içmek, üremekle yetinmiyor. İnsanların psikolojik boyutunu göz ardı ettiğimiz zaman insanları ilkel düzeyde tutmuş oluruz. Yemek, içmek, üremek insanın yaşamını devam ettirebilmesi için gereken ihtiyaçlarıdır. Ancak insan soyut düşünen, kavramsal, sembolik düşünen bir varlık. Bu özellik nedeniyle insanın psikolojik kaynakları var. Bu kaynakların da yönetilmesi ve yatırım yapılması gerekir. Duyguları ve değerleri göz önüne almak gerekir. Duygusal ve bilişsel yatırımdan ne anlıyoruz? Bilişsel kelimesi Türkçeye psikoloji terminolojisi olarak girdi. Türkçede tam oturmadı. Aslında bu kavramı en iyi karşılayan kelime zihinsel yatırımdır. Beynimizin üzerinde bir zihin var. Zihin de kuantum evrenle ilişkilidir. Nörobilim bunu ortaya çıkardı. ‘Beyinde p300 dalgası var. Karar veren beyin değil, beynin üzerinde holografik bir beyin olmalı’ tarzındaki akıl yürütmeyle bu söyleniyor. Şu anda bu araştırılıyor.” dedi.

Psikoloji 3 kelimede toplanıyor: Akıl, beyin, kültür

İnsanın karar verirken sadece muhakeme ederek aklıyla değil, duygu, heyecanları ve kültürel değerleriyle karar verdiğini ifade eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Psikoloji üç kelimede toplanıyor: Akıl, beyin ve kültür. Bu üç kavram bir araya geldiği zaman insan, insan oluyor. Akıl yerine zihin de denebiliyor. Mind, brain and culture diye geçiyor. İnsan, bu üçünün toplamıdır. 

Duygu yönetimi, beyindeki kimyasal eczanenin yönetilmesidir

İnsan tek başına duygudan ibaret değildir. Tek başına düşünceden de ibaret değildir. Bizim kültürümüz akıl ve kalp sentezi yapmıştır. Kalpten kastedilen duygudur. Fiziksel kalp değildir. Buradaki kalp Arapça kökeni olarak İnkılap kelimesinden geliyor. Kalp eden, değiştiren, dönüştüren yani ses enerjisini elektrik enerjisine dönüştürüyor gibi veyahut ısı enerjisini elektrik enerjisine dönüştürüyor, bunun gibi dönüşüm yapan organdır. O nedenle kalbin duygularımız ve beyindeki kimyasallarla bağlantısı tespit edilmiş. Aslında duygu yönetimi demek, beynimizdeki kimyasal eczanenin yönetimi demek. Bir insanın psikolojisini iyi yönetmesi demek, beyin kimyasını iyi yönetmesi demektir.” diye konuştu.

Sevgi havuzunu geniş tutacağız

En önemli psikolojik kaynağın sevgi olduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan “Yatırımda kaynak yönetiminde havuz formülü vardır. Havuzu büyük tutacaksın. En önemli psikolojik kaynağımız olan sevgiyi geniş tutacaksın. Sevgi cömerti olacağız. Bazıları sevgi cimrisidir. Duygu dili olarak sevgiyi ifade etmeliyiz. Sevgili dili illa ‘Seni seviyorum’ demek değildir, sevgiyi başka yollarla da ifade edebiliriz. Önemli olan samimi bir şekilde olmasıdır.” dedi.

Niyet de psikolojik bir kaynaktır

“Gözün, yüzün, kalbin aynı olması gerekiyor. Bunu başaran insanda müthiş bir niyet ortaya çıkıyor” diyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Niyet de bir psikolojik kaynaktır. İyi niyet sihirli bir kelimedir. “İyi niyet ve niyetin nörobiyolojisi” konusunda çalışmalar var. İyi niyeti olan kişiler beyinde duygusal ayna nöronlar çalışıyor. Karşı tarafın beynindeki olumlu duygularla ilgili alanları harekete geçiriyor ve beyindeki internet şeklinde duygusal ayna nöronlar harekete geçip konuşuyorlar.” diye konuştu.

Olumlu yönü pekiştirmek esastır

Kaynak yönetiminde havuzu büyütmek ve daha sonra bu havuzu doğru ve akıllıca kullanabilmenin önemine işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Önce vereceksin ki ondan sonra yönetebilesin. Eğitimde öğretmen, anne ve baba sevgi cömerdi olacak. Çocuk hata yaptığında şiddet göstermeye, bağırmaya hiç lüzum yok. Çocuğa sevgi vereceksin. Eğitimde asıl başarı nedir? Olumlu yönü pekiştirmek esastır, cezalandırmak istisnadır. Eğitimde akademik ve hayat başarısı için. Başarılı olması için çocuğun dersi sevmesi gereklidir. Dersi sevmesi için de öğretmeni sevmesi gerekir.  O da yetmiyor. Öğretmeni sevmesi için öğretmenin öğrenciyi sevmesi lazım. Bu sevgi zinciri dönerse bir müddet sonra çocuk başarılı oluyor.” dedi. 

Hayatı anlamlı kılmak için zihinsel yatırım gerekiyor

Hayatı anlamlı kılmak için zihinsel yatırım yapılması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin kendini tanıması, duygularını yönetmeyi öğrenmesi, duygu, düşünce ve değerleri bir kaynak gibi yönetmesi önemlidir. Bunları başarabilmek için önce duygusal ve zihinsel yatırım yapacaksınız. Zihinsel yatırım nedir? Aklınızı bilgeleştireceksiniz. Bilgeleştirmek için akla duygu katmak gerekiyor. Akıl ve kalp sentezi gerekiyor. Bunun için kişinin yüksek ahlaki değerler öğrenmesi gerekiyor. Akıl ve kalbimizi kullanarak duygu ve bilişsel kaynaklarımızı, yatırımlarımızı arttırabiliriz.” tavsiyesinde bulundu.