Tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgını nedeniyle öğrenciler uzaktan eğitim ile derslere online olarak katılım sağlarken, pandemi nedeniyle yaklaşık bir yıldır sosyal faaliyetleri kısıtlanan ve evlerinde kalmak zorunda olan çocuklar ve ebeveynler de psikolojik olarak etkilendi. Pandeminin çocuklarda daha çok can sıkıntısı ebeveynlerinde ise belirsizlik kaygısı olarak yansıdığını belirten Bursa İl Sağlık Müdürlüğü’nde görevli Psikolog Sibel Gürsoy, pandeminin meydana getirdiği olumsuz etkilerle mücadele edebilmek için yapılması gerekenlerle ilgili önerilerde bulundu.

Zorlu bir yılı geride bıraktıklarını, artık Covid-19 konusunda bilgi birikiminin ve tedavilerin daha belirli olsa da hala sürecin nasıl devam edeceği konusunda belirsizlik yaşandığını ifade eden Psikolog Gürsoy “Yetişkin olarak bu uyum süreci bazılarımız için kolay bazılarımız için zorken, evde arkadaşlarından uzakta eğitim gören, akran etkinliği kısıtlı olan, sokağa çıkma saatleri belirli olan çocuklarımız için daha stres verici bir duruma dönüşebilmektedir” diye konuştu.

Ebeveynliği geçmiş, şimdi ve geleceği sırtımızda taşıdığımız bir yolculuk olarak değerlendiren Psikolog Gürsoy, “Pandemi döneminde ebeveyn olmak ise normalde yaşadığımız zorluklarla baş etmede kullandığımız çözüm yöntemlerimizden farklı yöntemler edinmemizi gerektirmektedir” dedi. İnsan hayatında pek çok durumun değiştiği bu dönemde, hem kendimiz hem de çocuklarımız için psikolojik sağlamlığımızı koruyacak etkinliklere ihtiyaç duyulduğunu belirten Psikolog Gürsoy, ebeveyn ve çocuklara şu önerilerde bulundu:

•İhtiyaçlarınızı fark edin. Çok bunalmış bir durumda çocuğunuzun duygusal zorluklarını karşılama konusunda zorlanabilirsiniz. Yoğun öfke, stres, korku vb. zorlayıcı duygular yaşadığınızda kendinize sorun “Benim neye ihtiyacım var?” “Bu durumu çocuğumla konuşmak için doğru zaman mı?”, “ Yakın arkadaşım böyle bir durumu yaşıyor olsaydı ona ne önerirdim?”

•Ebeveynin duygusal olarak rahat hissetmesi, çocuğun da güvenli ortamda kendisini daha iyi ifade edebilmesini ve yaşadığı sıkıntılar konusunda çözüm üretebilmesini sağlar. Bu yüzden kendinize zaman ayırın ve sizi iyi hissettirecek kaynaklara yönelin. Peki size ne iyi gelir? En yakın arkadaşınızla görüntülü konuşma mı? Dans etmek mi? Örgü örmek mi? Şarkı söylemek, kitap okumak, sıcak bir kahve molası vermek… Bunu yaparken de kendinize neden vakit ayırmanız gerektiğini uygun bir dille çocuğunuza anlatmayı unutmayın.

Çocukların psikolojik iyilik halini korumak için öneriler;

•Çocuklar için sınırlar ve rutinler koruyucudur. Okul düzeninin değiştiği bu dönemde evde birlikte belirlediğiniz rutinlerin olması, ev içi kurallarınızı belirlediğiniz aile toplantıları yapmanız ve kurallar konusunda çocuğunuzla birlikte karara varmanız, yaşanabilecek çatışmaları hem en aza indirir hem de çocuklarınıza özgüven desteği sağlar.

•Çocuklar duygularını çoğunlukla yetişkinlere benzer davranışlarla göstermezler. Çok hareketli olduğu bir süre aslında bir şeylere kızdığı, çaresiz hissettiği bir an olabilir, ya da sıkılmış göründüğünde aslında üzgün olabilir. Bu durumda onun neler yaşamış olabileceği üzerine odaklanıp, duygularını adlandırmaya yardımcı olmak, yanında olduğunuzu belirtmek, bir süre sonra kendi duygularını tanıyıp, ifade edebilmesini ve zorlandığında kendini sakinleştirebilmesine yardımcı olacaktır.

•Evinizde çocuğunuzla birlikte, kendisini iyi hissetmediği anlarda sakinleşmesini sağlayacak malzeme ve oyunlardan oluşan bir köşe yapabilirsiniz. Bu köşede çok sevdiği kitaplar, yaşına göre sevdiği oyuncaklar, oyun hamuru, resim malzemeleri, müzik aletleri, yumuşak bir battaniye, pelüş oyuncaklar vb. olabilir. İhtiyaç durumunda birlikte, dilediği zaman da kendisi bu köşe de vakit geçirebilir.

•Ekransız saatler belirleyip, alternatifler üzerine konuşabilirsiniz. (farklı etkinlikler, kutu oyunları, maket oyuncaklar, inşaat-yapı oyuncakları, bulmacalar, ev işleri, evde yaşa göre tamir işleri vb.)

•Online derslerden önce enerji atmak derse odaklanma konusunda yardımcı olacaktır. Ders öncesi zıplama, koşma, dans etme, farklı vücut pozisyonları yapma gibi bedeni çalıştıran etkinlikler yapılabilir. Ders sırasında sandalye yerine pilates topu üzerine oturma, hareket özgürlüğü sağlayacaktır. Ders aralarında gerinme ve nefes egzersizleri yapmak bedenini rahatlatacak stres düzeyini azaltacaktır. Ders sonrasında ise dans etmek, güreşmek, yastık savaşı yapmak rahatlatıcı olabilir.

•Bütün gün çocuğunuzla vakit geçiremeyebilirsiniz ama günün farklı saatlerinde birlikte belirlediğiniz sürede, telefon ya da başka herhangi bir şey ile bölünmeme sözü vererek sadece birbirinize vakit ayırmak, seçtiğiniz bir oyunu oynamak ebeveyn-çocuk ilişkiniz için çok yararlı olacaktır.

Uzman desteği alın

Öneriler uygulanmasına rağmen kişinin kendini ruhsal olarak iyi hissetmemesi durumunda uzman desteği alabileceğini ifade eden Psikolog Gürsoy, sözlerini şu şekilde sürdürdü;

“Bizim olaylara bakış açımız, sorunları çözme şeklimiz, evimizin atmosferi, çocuğumuza karşı kullandığımız dil onun büyüme yolunda hep yanında olacaktır. Bu nedenle ebeveynler olarak kendi duygularımızın, ihtiyaçlarımızın farkında olur, zorlandığımız durumlar için destek almayı ihmal etmezsek, çocuklarımız için güvenli ve huzurlu ortamı sağlar onların psikolojik ve zihinsel gelişimine en büyük desteği sağlarız”