Sık görülmesine rağmen az bilinen hastalıkların arasında sayılıyor. Türkiye'de en az 2 milyon kadını etkileyen bu hastalık, kadınların yaşam kalitesini de düşürüyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Endometriozis Merkezi Sorumlusu Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Ercan Baştu çikolata kisti hastalığı olarak da bilinen endometriozisin; doğum yapmamış, erken adet görmeye başlamış ya da ailesinde bu hastalık olan özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda daha yüksek risk yarattığını belirterek, yüksek risk grubunda bulunan kadınların düzenli kontrollerinde bu durumu mutlaka gözetmeleri gerektiğine dikkat çekiyor.

Anne olmayı engelleyebiliyor

Şiddetli adet, karın ve kasık ağrıları gibi etkenlerle hayat kalitesini oldukça düşüren çikolata kisti hastalığı, kötü seyretmesi durumunda anne olmayı bile engelliyor. Çikolata kisti hastalığı, rahmin içini dolduran doku tabakasına ait hücrelerin yumurtalıklar, bağırsaklar, mesane gibi rahim dışında başka bir organda yerleşip büyümesiyle ortaya çıkıyor. Adet döneminde ve cinsel ilişki sırasında şiddetli ağrıya yol açan, hiç hamile kalmamış kadınların yaklaşık yüzde 30'unda, anne olmuş kadınların ise yüzde 5'inde görülen bu hastalığa en sık, hiç hamile kalmamış 25-45 yaş arası kadınlarda rastlanıyor.

Yüksek risk grubunda iseniz

Çeşitli faktörlerle daha yüksek risk grubunda olan kadınların hastalığın en ufak sinyalini bile dikkate alması ve düzenli kontrollerinde mutlaka doktorları ile paylaşmaları gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Ercan Baştu, bu risk gruplarını şöyle aktarıyor:

Hiç doğum yapmamış olmak
Erken yaşta adet görmeye başlamış olmak
Düşük beden-kitle indeksi
Alkol tüketimi
Endometriozis hastası bir veya daha fazla yakın akrabaya sahip olmak (anne, kızkardeş, teyze, hala gibi)
Adet kanının vücuttan normal yollarla atılımını engelleyen herhangi bir durumu yaşıyor olmak.

Bu belirtileri atlamayın!

Başka hastalıklarla karıştırıldığı için tanı konulmasının genellikle geciktiği çikolata kisti hastalığı, belirtilerinin nitelikleri ve şiddeti, hastalığın yerleşmiş olduğu bölge ve yayılma durumuna göre farklılık gösteriyor. Adet ağrısının normal karşılanması gibi nedenlerle de teşhisin gecikebildiğine dikkat çeken Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Ercan Baştu, ağrıların mutlaka bir nedeni bulunduğunu belirterek aşağıdaki belirtilerden biri bile varsa zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmanız gerektiği uyarısında bulunuyor.

Ağrılı ve/veya yoğun adetler
Kasık ve karın ağrıları
Cinsel ilişki sırasında ağrı
Hamile kalmada güçlük ve kısırlık
Bağırsak problemleri
Karın ağrısına dikkat!

Karın ağrıları pek çok hastalığın belirtisi olabiliyor. Özellikle genç kızların adet ağrısını normal karşılaması, ya da toplumda "hepsi senin kafanda aslında" gibi yönlendirmelere sıkça rastlanması nedeniyle ağrılı adetler ya da uzun süren karın ağrılarına gereken önem verilmiyor. Son 6 ay içerisinde devamlı ya da sık sık karın ağrısı hissedilmesinin mutlaka dikkate alınması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Ercan Baştu, ağrının cinsel ilişki ya da adet dönemi dışında olmasının çikolata kisti hastalığı düşündürdüğünü, ağrılı dışkılama ya da idrara çıkarken ağrı yaşamanın da hastalığın belirtileri arasında önemli yeri olduğunu belirtiyor.

Ne yapabilirsiniz?

Çikolata kisti hastalığı sadece belirtiler üzerinden ya da muayene ile teşhis edilebilmekle beraber yaşanan tüm şikayetlerin not edilerek uzman doktorla mutlaka paylaşılması teşhiste çok yardımcı oluyor. Hayat kalitesini bozan bulguların ortadan kaldırılmasının ancak doktor-hasta iletişiminin verimli bir şekilde sağlanması ile mümkün olduğunu dile getiren Doç. Dr. Baştu, kişinin yaşadığı tüm belirtileri ve aklındaki tüm soruları mutlaka not ederek doktoruna iletmesini öneriyor.

Nedeni henüz bilinmiyor

Çikolata kisti hastalığının ortaya çıkış nedeni hala net olarak bilinmemekle birlikte bu konuda birçok görüş mevcut. En yaygın görüş adet kanının bu dönem sırasında rahimden geçerek kadının tüplerine ve buradan karın ve kasık içine sızması. Bu dokunun sonradan karın ve kasık boşluğunun içine doğru büyüyerek yerleştiği düşünülüyor. Bu duruma 'geriye doğru adet görme' deniliyor.