Merkez Bankası Şubat ayında tüketici fiyatlarındaki yükselişe en belirgin katkının gıda ve temel mal gruplarından geldiğine dikkat çekti Olumsuz görünümü biraz sınırlandırdığını belirttiği temel gıda ürünlerindeki KDV indiriminin etkisinin bir kısmının mart ayına sarkacağını öngördü.   

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Şubat ayına ilişkin aylık fiyat gelişmeleri değerlendirmesini yayımladı. 

Raporda şu ifadeler yer aldı: “Tüketici fiyatları Şubat ayında yüzde 4,81 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,75 puan yükselişle yüzde 54,44 olarak gerçekleşti. Tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt gruplar geneline yayılırken, bu gelişmeye en belirgin katkı gıda ve temel mal gruplarından gelmiştir. Emtia fiyatlarında Ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi son dönemde jeopolitik gelişmelerle hızlanmış ve bağlantılı kalemlerde etkileri hissedilmiştir. Gıda yıllık enflasyonundaki yükseliş alt gruplar genelinde devam ederken, son aylarda yüksek seyreden taze meyve ve sebze enflasyonundaki artış bu dönemde hızlanmaya devam etti. Diğer taraftan temel gıda ürünlerindeki KDV indirimi daha olumsuz bir görünümü sınırladı. 

Temel mal fiyatlarındaki artış eğilimi Şubat ayında yavaşlamakla birlikte yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Uluslararası enerji fiyatlarındaki artışın etkileri yurt içi enerji fiyatlarına yansımıştır. Hizmet grubunda yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artarken, enerji ve gıda görünümüne de bağlı olarak ulaştırma ve lokanta-otel öne çıkan alt gruplar oldu. Başta enerji olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarında sektörler geneline yayılan yükselişler ile tedarik zincirlerindeki aksamalar neticesinde üretici fiyatlarındaki artışlar sürdü. Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 4,81 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 5,75 puan artarak yüzde 54,44 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin (B endeksi TÜFE’den enerji, işlenmemiş gıda, alkol-tütün ve altını dışlıyor; C ise bunlara ilave olarak işlenmiş gıdayı da dışarıda bırakıyor) yıllık değişim oranları sırasıyla 4,35 ve 4,60 puan artarak yüzde 47,01 ve yüzde 44,05 olarak gerçekleşti. 

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal, hizmet, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 2,35; 1,57; 0,99; 0,74 ve 0,10 puan artmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, B ve C endekslerinde aylık artışların yüksek olduğu, ancak önceki aylara kıyasla gerilediği izlendi. Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan temel mal ve işlenmiş gıda gruplarında Şubat ayında da gerilemiş, hizmet grubunda ise Ocak ayındaki yönetilen/yönlendirilen kalemler kaynaklı yükselişten sonra bu dönemde düştü. 

Hizmet fiyatları Şubat ayında yüzde 3,63 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 3,33 puan artışla yüzde 32,89 oldu. Yıllık enflasyon ulaştırma ve lokanta-otelde daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükseldi. Lokanta-otel alt grubunda fiyatlar, yemek hizmetleri kaynaklı olarak, yüzde 4,54 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 55,20 seviyesine ulaştı. Enerji ve gıda gibi girdi maliyetlerindeki yükselişlerin, lokanta-otel alt grubunu olumsuz etkileyen unsurlardan olduğu değerlendirilmektedir. Akaryakıt fiyatlarındaki gelişmeleri takiben, ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 5,73 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 46,87 seviyesine yükseldi. 

Ulaştırma hizmetlerinde karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı ve otobüs ile şehir içi yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artışlar dikkat çekti. Diğer hizmetler alt grubunda genele yayılan artışlar gözlenirken, geriye endeksleme davranışının yaygın olduğu sağlık ve eğitim hizmetleri ile birlikte sigorta ücretleri öne çıkan kalemler oldu. Kira alt grubunda yıllık enflasyon yükselmeye devam ederken, mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler aylık artışların Şubat ayında güçlü seyrettiğine işaret etti. Temel mal yıllık enflasyonu Şubat ayında 5,89 puanlık artışla yüzde 54,38 seviyesine ulaştı. Bu dönemde, yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) Şubat ayında yüzde 3,27 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu yüzde 60,94 oldu. Mobilya (yüzde 8,08) ve beyaz eşya (yüzde 8,73) sektörleri fiyat artışlarıyla öne çıkarken, otomobil fiyatları yataya yakın seyrederek ılımlı görünümünü sürdürdü. 

Diğer temel mallarda fiyat artışları başta ilaç, kişisel bakım ürünleri, ev ile ilgili ürünler ve konutun bakım ve onarımı grupları olmak üzere genele yayılmış ve bu grupta yıllık enflasyon yüzde 61,89 seviyesine ulaştı. Giyim ve ayakkabı fiyatları, mevsimsel normalinin aksine Şubat ayında sınırlı da olsa artış göstermiş (yüzde 0,23) ve alt grup yıllık enflasyonu 26,55 düzeyine ulaştı. 

Enerji fiyatları Şubat ayında yüzde 4,00 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 6,60 puan yükselerek yüzde 82,98 oldu. Bu dönemde artan jeopolitik risklerle beraber hızlanan uluslararası enerji fiyatları akaryakıt, katı yakıt ve tüp gaz fiyatları üzerinde baskı oluşturmuştur. Grup aylık enflasyonunun sürükleyicisi akaryakıt fiyatları olurken (yüzde 10,10), elektrik fiyatlarında kademeli tarife limitinin arttırılması ile görülen düşüş (yüzde -4,84) daha olumsuz bir görünümü sınırladı. Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Şubat ayında yüzde 8,41 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 8,86 puan yükselerek yüzde 64,47 oldu. Bu dönemde işlenmemiş gıda grubunda daha belirgin olmak üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş gıda grubunda yıllık enflasyon artmaya devam etti. Taze meyve-sebze fiyatları olumsuz hava koşulları ve artan enerji maliyetleri sonrasında Şubat ayında yüzde 32,16 oranında arttı. Bu dönemde ekmek ve tahıllar, kırmızı et, şeker ve şekerle bağlantılı ürünler, alkolsüz içecekler ve konserve sebze ürünleri öne çıkan diğer kalemler oldu. Şubat ayının yarısında uygulanmaya başlanan KDV indirimlerinin gıda alt kalemlerinde etkisi görülmekle birlikte, indirim kaynaklı etkinin bir kısmının Mart ayına sarkacağı not edilmeli. Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 7,22 oranında artmış, yıllık enflasyon 11,48 puan yükselişle yüzde 105,01 oldu. 

Şubat ayında döviz kuru istikrarlı bir görünüm sergilerken emtia fiyatları tekrar güçlü bir artış göstermiş ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar sürdü. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, yıllık enflasyon enerji grubunda daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükseldi. Alt gruplar bazında, aylık değişimler dikkate alındığında elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, ham petrol-doğal gaz, temel eczacılık, ağaç ve inşaat ile bağlantılı ürünler öne çıktı.''