Arz ve talep arasındaki dengesizlik nedeniyle inşaat firmalarının elinde kalan yeni dairelerin sayısı artıyor.

Türkiye ekonomisinin lokomotifi inşaat sektöründe tehlike çanları çalıyor. Alt ve üst yapı müteahhitleriyle gayrimenkul geliştiricileri artan maliyetler nedeniyle zor bir dönemden geçiyor. Kamu projelerine yavaşlama dikkat çekerken, ofis ve AVM alanlarında boşluk oranı artıyor. Ancak sektör oyuncularını en çok zorlayan her geçen yıl büyüyen konut stoku…

Dar ve orta gelirli vatandaşlara hitap eden konutlarda arz yetersizliği, üst gelir grubuna yönelik lüks yapılarda ise arz fazlası olduğu için tıkanma yaşayan sektör, yoğun talebin devam edeceği düşüncesiyle inşaatını sürdürdüğü ve yapımını tamamladığı binalarda biriken konut stokunu nasıl eriteceğini kara kara düşündürüyor.

TOPLAM STOK BİLİNMİYOR

Stoktaki daire sayısı son 6 yılda 1 milyondan fazla arttı. Ocak 2013’ten Aralık 2018'e kadar geçen sürede 4 milyon 685 bin yeni eve yapı kullanma izin belgesi (iskan) belgesi verilirken, satışı yapılan birinci el konut sayısı 3 milyon 612 binde kaldı. Böylece, konut stoku toplam 1 milyon 73 bin adet büyüdü. TÜİK verilerine göre yıllar itibariyle bakılıp, yapı kullanma izin belgesi alan ve satışı yapılan birinci el konut sayısı çıkartıldığında, 2013’te 197 bin, 2014’te 231 bin, 2015’te 132 bin, 2016’da 122 bin, 2017'de 164 bin ve 2018'de 218 bin 929 adet konutun stoka eklendiği görüldü. TÜİK, 2013’ten önceki döneme ait ilk satış ve ikinci el satış verilerine sahip olmadığı için stokta toplam kaç konutun bulunduğu bilinmiyor.

ÜÇ BÜYÜKŞEHİRDE DURUM

Hızla göç alan metropollerde hali hazırda inşaatı devam eden ve yapımına başlanılacak olan dairelerde dikkate alındığında konut stokunun daha da artması bekleniyor. TÜİK, şehirlere ait yapı izin istatistiklerini Ocak 2014'ten bu yana yayınlıyor. Buna göre üç büyükşehirde son 5 yılda stoka eklenen toplam konut sayısı 346 bin 605. Ocak 2014 – Aralık 2018 döneminde İstanbul'da 210 bin 241, Ankara'da 52 bin 674, İzmir'de ise 83 bin 690 adet konut elde kaldı.

İŞTAH AZALDI

Konut kredisi faiz oranlarının yüzde 2'nin üzerine çıkması ve mevduat faizlerinin yükselmesi nedeniyle hem oturumcu hem de yatırımcı kitleye ulaşmakta zorlanan inşaat firmalarının yatırım iştahı her geçen gün azalıyor. TÜİK verilerine göre, 2018 yılında Türkiye genelinde yapı ruhsatlarının 2018 yılında bir önceki yıla göre bina sayısı yüzde 36.7, yüzölçümü yüzde 48.9, değeri yüzde 35.8, daire sayısı yüzde 53.3 azaldı.