Central Hospital’dan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Öznur Yılmaz Gondal, Türkiye’de önemli sağlık sorunları arasında yer alan parazit enfeksiyonlarının, erken tedavi edilmediği takdirde çocukların gelişimlerini büyük ölçüde engelleyebileceğini söyledi. Yılmaz, karın ağrısı, iştahsızlık ve vücutta kaşınma gibi semptomların parazite işaret edebileceğini vurguladı.

Gondal, çocuklarda parazit enfeksiyonları konusunda şu bilgileri verdi: “Parazit enfeksiyonları çocukluk çağında sıklıkla görülen bir enfeksiyon hastalığıdır. Gelişmekte olan tüm ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de önemli sağlık sorunlarının başında geliyor. Özellikle çocukları olumsuz yönde etkileyen bu parazitler, tedavi edilmediği takdirde çocukların gelişimlerini büyük ölçüde engelleyebilir. Örneğin bağırsak parazitleri çoğunlukla gözle görülemeyen yumurtaların ağızdan alınarak, gözle görülen kurtçuklara dönüşmesiyle oluşur. Daha sonra bur kurtçuklar sindirim sisteminde yaşamaya başlar. Bağırsak parazitleri tedavi edilebilen ancak bazen de tekrarlayabilen bir hastalık olduğundan ebeveynlerin oldukça dikkatli olması gerekir.

ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN PARAZİT ÇEŞİTLERİ

Çocuklarda görülen başlıca parazit çeşitleri; kıl kurdu (oksyuriasis), yuvarlak solucanlar (askaris), amip, giardia, çengelli kurtlar (ankilostomiyazis), kamçı kurdu (Trikuriyazis) ve halk arasında şerit olarak bilinen tenyadır (tenya saginata).

KÜÇÜK ÇOCUKLARIN BAĞIRSAK PARAZİTLERİNE YAKALANMA ORANI YÜKSEK

Çocuklarda bağırsak parazitlerinin birçok nedenden dolayı oluşabilir. Aile, çevresel faktörler, sağlıksız beslenme, yiyeceklerin yıkanmadan tüketilmesi, toplu taşıma araçları, alışveriş merkezleri ve okul bu sebeplerin başlıcalarıdır. Bağırsak parazitleri kapalı ortamlarda bir başkasıyla çok yakın temasta bulunulduğunda vücuda geçebildiği gibi hava yoluyla dahi bulaşabilmektedir. Ayrıca bilindiği gibi küçük yaştaki çocuklar birçok şeyi karıştırıp ellerine ve ağızlarına götürürler. Bu nedenle de paraziter hastalıklara yakalanma oranları daha yüksektir. Bu tarz hastalıklar, büyüme çağındaki çocuklarda sık rastlansa da tüm yaş gruplarını da etkilemektedir.

KARIN AĞRISI, İŞTAHSIZLIK VE VÜCUTTA KAŞINMA VARSA DİKKAT

Bağırsak parazitleri tiplerine göre farklı belirtiler gösterebilir ancak genel olarak değerlendirildiğinde sıklıkla karında ağrı-kramp, şiddetli gaz, dışkıda yumuşama, anüste kaşıntı, diş gıcırdatma ve yastığa salya akıtma gözlemlenir. Bunların haricinde ağızda koku, dilin kenarında kabarmalar, sabahları bulantı, iştahsızlık ya da yemeğe fazla eğilim ve vücutta beliren kaşıntı hastalığın diğer semptomlarıdır.

TEDAVİ EDİLMEZSE CİDDİ SAĞLIK SORUNLARINA YOL AÇABİLİR

Tenya benzeri bazı parazitler anüsten dışarı dökülebilirler. Ayrıca makat ağzında kıl şeklinde hareketli ve açık krem renginde parazitler de görülebilir. Bu durum da kıl kurdu teşhisi için yeterlidir. Bağırsak parazitleri erken tedavi edilmediği takdirde çocuklarda ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir. Parazitin cinsine bağlı olarak; astım, bağırsakta tıkanma, kansızlık, karaciğer ve dalakta büyüme, deride döküntüler, büyümede gecikme ve ayrıca ağır organ hasarları bile yaşanabilir. Bu sebeple çocukta hastalık ile ilgili belirtiler görülüyorsa gecikmeden uzman bir hekime başvurulmalıdır.

TEDAVİDE ÖNCELİKLE PARAZİT TÜRÜ BELİRLENMELİ

Bağırsak parazitlerinin tedavisinde parazitin türünün belirlenmesi öncelik taşır. Çünkü kullanılacak ilacın dozu da parazite göre farklılık gösterebilir. Parazitlerde direnç değişikliği görülebildiğinden tedavi süreci de bu duruma bağlı olarak uzayabilir. Tedavide çoğunlukla çocukla birlikte diğer aile üyeleri de tedaviye alınır. Özellikle kıl kurdu gibi parazitler söz konusu olduğunda ailede herhangi bir bulgu görülmese dahi tedavi edilmelidir. Kullanılan ilaçların bir kısmının yan etkileri ağır olabilir. Bu nedenle bebeklerde görülen bağırsak parazitleri tedavisi daha zor geçebilir.

ÖNLEM ALARAK PARAZİTLERDEN KORUNMAK MÜMKÜN

Alınabilecek bazı önlemlerle bağırsak parazitlerinden korunmak mümkündür. Öncelikle parazit enfeksiyonu sürecinde özel bir beslenme tarzı yoktur. Ancak tüketilen yiyeceklerin temizliğine, son kullanma tarihine ve katkı maddesi içermemesine dikkat edilmelidir. Kirli sebze ve meyveler yumurta, larva, kist ve parazitleri kolayca üzerinde barındıracağından çok iyi yıkanmalıdır. Aynı durum içme suları için de geçerlidir. Temizliğinden emin olunmayan sular asla tüketilmemeli, cam şişede muhafaza edilen güvenilir bir marka olmasına özen gösterilmelidir. Çiğ ya da iyi pişmemiş etler yenmemeli, sakatatlardan uzak durulmalıdır.

DÜZENLİ OLARAK PARAZİTER TARAMASI YAPILMALI

Ayrıca okul, kreş, yurt ve oyun alanlarındaki tüm araç ve gereçlerin temizliğine dikkat edilmelidir. Çocuğun gün içinde yoğun olarak temasta olduğu tüm araç gereçler sıcak su ile dezenfekte edilmelidir. Çocuğa ellerini gün içerisinde sık sık yıkaması gerektiği bilgisi de mutlaka verilmelidir. Evcil hayvan besleniyorsa da düzenli olarak sağlık kontrollerinin yaptırılması gerekir. Çocukta hiçbir şikayet ve bulgu olmasa dahi 6 ayda bir paraziter testlerinden geçirilmesi gerekir. Yetişkinlerin ise en az yılda 1 defa bu testleri yaptırması önerilir.”