Dünya genelinde en sık karşılaşılan beyin ve sinir sistemi bozukluklarından biri olan inme, ölüm nedenleri arasında da ilk sırada yer alıyor. Dünyada her yıl 17 milyon kişi inme geçiriyor, 6 milyon kişi ise inme nedeniyle hayatını kaybediyor. Daha çok orta yaş ve üzerinde görülse de her yaş grubundan inme hastası bulunuyor. Üstelik güncel bilimsel çalışmalar, her 100 COVID-19 hastasının 3'ünde inme görüldüğünü ortaya koyuyor. Hemipleji ya da halk arasında bilinen adıyla inme hastalarına, 29 Ekim Dünya İnme Günü vesilesiyle akademiden bir müjde geldi. TED Üniversitesi, “El için Robotik Ayna Terapi Sisteminin Motor Öğrenme Temelli Geliştirilmesi” projesi için TÜBİTAK’tan 36 aylık destek aldığını duyurdu.

Dört üniversite uzmanlıklarını ortaya koyacak

TED Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kutluk Bilge Arıkan yürütücülüğünde TÜBİTAK’a sunulan “El için Robotik Ayna Terapi Sisteminin Motor Öğrenme Temelli Geliştirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK 1001 programı kapsamında 36 ay süresince desteklenmeye layık görüldü. 15 Ekim 2021 tarihinde başlayan proje, TEDÜ, ODTÜ, Gazi Üniversitesi ve Çanakkale 18 Mart Üniversitesi öğretim üyelerinden oluşan çok disiplinli bir ekiple yürütülecek.

Hastaya özel model geliştirme hedefi

Projenin 2018 yılında tamamlanan TÜBİTAK 1001 Projesinin devamı niteliğinde olduğu belirten TED Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kutluk Bilge Arıkan; “Önerdiğimiz proje, hemipleji hastalarına yönelik çimdik/ince kavrama hareketini konu edinen robotik el rehabilitasyonunu hedefliyor. İyileşme sırasında beyindeki motor yeniden öğrenme mekanizmalarını anlama, hastaya özel modeller geliştirme gibi hedefler, projenin akademik ve bilimsel derinliğine de katkı sağlıyor. Proje, makine mühendisliği, sinirbilim, istatistik, nöroloji, fiziksel tıp, rehabilitasyon ve endüstriyel tasarım disiplinlerinden oluşan araştırmacıların yer aldığı bir ekiple yürütülecek. Projemiz aynı zamanda Nörobilim ve Nöroteknoloji Mükemmeliyet Merkezi, NÖROM (noro-m.org), tarafından da destekleniyor” dedi.

Hastane ve terapistlerin yükü azalacak

Disiplinlerarası bakış açısıyla robotik bir terapi sisteminin hemipleji hastalarına yönelik olarak geliştirilmesini hedeflendiklerini kaydeden Dr. Kutluk Bilge Arıkan, “Proje sürecinde gerçekleştirilecek kortikal yeniden yapılanmanın robot ile bütünleşik modellenmesi ve benzetimi, detaylı EEG ve TMS analizleri, çoklu uyaran içeren video tasarımları ve motor öğrenmenin optimize edilmesine yönelik çalışmalar, hesaplamalı / analitik rehabilitasyon konularında önemli bir birikim sağlayacak. Hastane ve terapistlerin yükünün azaltılmasının yanı sıra uzun vadede evde kullanılabilir bir sistem yaratmayı hedefleniyoruz” diye konuştu.

Tüm toplumu ilgilendiriyor

Beyni besleyen damarlarda tıkanma veya kanama sonrası ortaya çıkan önemli bir sağlık sorunu olan inme; dünyada ve ülkemizde ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Hayatta kalan hemipleji hastalarında sıklıkla vücudun sağ veya sol yarısında istemli hareket kaybı veya azalması görülüyor. İnmenin neden olduğu hasarların miktarı ile iyileşme süreleri ve oranları farklılıklar gösteriyor. Hastalık, bıraktığı sekellerle hastaların yaşam kalitesini düşürüp, bağımsızlığını sınırlıyor. Bu durum hastalar, hasta yakınları ve tüm toplum için önemli bir sorun teşkil ediyor.