“HER YAŞIN FARKLI BİR YAS SÜRECİ VARDIR”
Çocuklarla kayıp ve yas hakkında konuşmak doğru mudur?...
13 Mart 2023 Pazartesi 09:16
Uzm. Psk. Tuğçe Dabağer Dilek, “Zaman zaman çocuklarla bu kavram nasıl paylaşılmalı konusunda tereddütler duyabiliriz, bazı çocuklar bu konu hakkında meraklı sorular sorarken bazıları hiç konuşmak istemeyebilir. Ebeveynler bazı zamanlarda farkında olmasalar da çocuklar yavaş yavaş ölümü tanımaya ve bu konu hakkında zihinlerinde sorular biriktirmeye başlarlar. Bu sorgulamanın arkasında sokakta gördükleri ölmüş bir hayvan, televizyonda duydukları bir ölüm haberi olabilir. Ölüm hakkında konuşmalarına aracı olmak, bu konu ile ilgili belirsizliklerini azaltıp olası kriz durumlarına hazırlama ve kaygılarını azaltma noktasında faydalı olacaktır” dedi.
“Her yaşın farklı bir yas süreci vardır”
Çocukların, ölüme karşı verdikleri tepkiler, yaşlarına, deneyimlerine göre değişim gösterdiğini belirten Uzm. Psk. Dabağer, her yaşın farklı bir yas tutma ve ölümü anlamlandırma süreci olduğunu dile getirdi.
0-2 Yaş
Sevdikleri birinden her türlü uzun ayrılık bu yaştaki çocuklar için acı vericidir ve ağlamaları, içlerine kapanmaları ve kızmaları muhtemeldir. Ölümün kesin olduğunu anlayamazlar ve ayrılıklar uzadıkça, üzüntüleri daha büyük olacaktır.
3-5 yaş
Küçük çocuklar hala ölümün sonsuz olduğunu anlamazlar ve sevdikleri kişinin geri dönüp dönmeyeceğini tekrar tekrar sorabilirler. Annen artık nefes alamaz, konuşamaz veya hareket edemez, gibi basit açıklamaları anlamaya başlarlar. Bu süreçte, kendi yaptıkları bir şeyin ölüme sebep olduğunu düşünebilirler, örneğin ben yaramazlık yaptığım için annem artık geri gelmeyecek gibi bir düşünce kalıbına sahip olabilirler.
6-11 yaş
Bu yaşta çocuklar ölümün sonsuz olduğunu, sevdikleri kişinin geri dönemeyeceğini, ayrıca ölümün herkesin başına gelebileceğini anlamaya başlarlar, bu nedenle diğer sevdikleri aile üyelerinin veya arkadaşlarının öleceklerine dair endişelenmeye başlayabilirler. Bu yaş aralığında, fiziksel ağrı belirtileri ve öfke çok yaygındır. Bu öfke, ölen sevdikleri kişiye ve/veya kendilerine yönelik olabilir.
12 yaş-Ergenlik
Ergenler ölümün geri döndürülemez olduğunu ve kendileri dahil herkesin başına gelebileceğini anlarlar. Olayların neden olduğunu anlamakla ilgilenirler. Tepkileri, “umursamaz görünmekten” öfkeye veya aşırı üzüntüye, zayıf konsantrasyona ve günlük aktivitelere olan ilginin kaybına kadar değişiklik gösterebilir.
“Çocuklarla ölümü konuşurken dikkat etmemiz gereken bazı unsurlar var”
Ebeveynlerin çocuklarla ölüm konusunu konuşmaktan zaman zaman kaçındıklarını söyleyen Dabağer, “Bu durum, çocuğun daha fazla kaygılanmasına yol açmaktadır çünkü bilinmeyenin korkusu çocuklar için her zaman gerçekle karşılaşmaktan daha zor bir durumdur. Çocuk bu noktada, eğer bu konu ile ilgili konuşulmuyorsa o zaman bu kötü bir durumdur ben de konuşmayayım diye düşünebilir ve bu durum daha fazla kaygılanmasına ve hislerini ifade etmesine engel olabilir. Bir diğeri ise çocuklarla ölüm hakkında konuşulurken çok fazla detayın verilmesi, çocukların anlamayacağı dilden konuşulmasıdır. Bu noktada dengeyi kurabilmek oldukça önem taşımaktadır. Bu noktada, aşağıdaki maddelere dikkat ederek bir konuşma hazırlayabilirsiniz” diyerek, aşağıda dikkatli olunması gereken konuları belirtti:
Çocukların konuşmaya istekli ve hazır olmasına dikkat edilmelidir.
Konuşma sırasında hissettikleri duyguları (öfke, korku, üzüntü vb.) anlamaya çalışın ve kabul edin.
Kendi zihninizde sorabilecekleri sorulara yönelik basit ve yaşlarına uygun bir cevap hazırlayın.
Her çocuğun duygularını ifade edişi ve duyguları ile nasıl başa çıktığı farklıdır, dolayısıyla ona ihtiyacı olan zamanı verin ve saygı duyun.
Bazen çocukların sordukları sorudan bizlerde etkilenebilir ve cevap vermekte zorlanabiliriz. Böyle bir durum karşısında sorusuna soruyla cevap vermeyi tercih edin. Örneğin ‘biz artık mutlu olamayacak mıyız?’ sorusuna ‘sence mutlu olacak mıyız?’ diye sorarak onu daha fazla konuşturarak, duygusunu anlamaya çalışın.
Ölüm kelimesini kullanmaktan çekinmeyin ve ölüm kelimesi yerine başka kelimeler kullanmayın. (örn. gitti, uyudu vb.) .
Ölen bir kişinin nereye gittiğini sorarsa “ölen kişileri bir daha göremiyoruz ama onlara olan sevgimizi hep hissederiz, istersen birlikte resimlerine bakabiliriz’’ diyebilirsiniz.
Çocuklar yakını öldüğünde suçluluk ve öfke hissedebilirler. Bu noktada, sizler de ebeveyn olarak gereken sevgiyi ve ilgiyi vereceğinize dair güvence verin.
Uzman desteği almayı unutmayın.
- Neden çabuk sinirleniriz?Sinirimiz nasıl geçer?...15 Mayıs 2024 Çarşamba 10:58YAŞAM
- Doğum sonrası depresyon belirtileriUzmanından önemli bilgiler...15 Mayıs 2024 Çarşamba 10:53YAŞAM
- Çocuklarda dental anksiyete artıyorDiş hekimi fobisi kalıcı travmaya sebep olabilir…15 Mayıs 2024 Çarşamba 10:36YAŞAM
- Tuvalette uzun oturmak hasta ediyorHareketsiz yaşam tarzı olanlar hemoroid tehlikesiyle karşı karşıya!...14 Mayıs 2024 Salı 13:02YAŞAM
- Hamilelere yüksek şeker uyarısı100 gebeden 10’nda yüksek şekerle karşı karşıya kalınıyor...14 Mayıs 2024 Salı 12:10YAŞAM
- Kalp krizinde bu hataları yapmayın!Sigara kalp krizi riskini 3 kat artırıyor!...14 Mayıs 2024 Salı 11:01YAŞAM
- Ayak bileğinde kıkırdak şikayetleri arttıDikkat! Bu hastalık gençlerde de yaygınlaşıyor!...14 Mayıs 2024 Salı 09:33YAŞAM
- Mayıs ayının 6 süper besiniMayıs ayında tüketilmesi gereken besinlerden bazıları şunlar...14 Mayıs 2024 Salı 09:02YAŞAM
- Kedinizde bu belirtilere dikkatSık sık su içen kediniz böbrek rahatsızlığından muzdarip olabilir...14 Mayıs 2024 Salı 08:29YAŞAM
- Meme Kanserinde mucizevi önlemMeme Kanseri ciddi bir sağlık sorunudur ve önemi oldukça büyüktür...13 Mayıs 2024 Pazartesi 11:56YAŞAM
- Kas kaybına uğramadan incelmenin ipuçlarıKilo vermek isteyenler ‘Yo-yo sendromu’na dikkat!...13 Mayıs 2024 Pazartesi 11:47YAŞAM
- Öfkenizi kontrol altına alınÖfke, herkesin zaman zaman hissettiği doğal bir duygu...13 Mayıs 2024 Pazartesi 11:39YAŞAM
- Türk Eğitim Vakfı 57 yaşındaTürk Eğitim Vakfı 57. Yılını TEV Türkiye Virtüözleri Oda Orkestrası Konseri ile Kutladı11 Mayıs 2024 Cumartesi 11:33YAŞAM
- Migreni tetikleyen faktörlerTipik migren baş ağrısı özellikleri nelerdir?...11 Mayıs 2024 Cumartesi 11:29YAŞAM
- Kemik sağlığına iyi gelen besinlerKemik işlemlerini desteklemeye yardımcı olabilecek besinler....11 Mayıs 2024 Cumartesi 11:19YAŞAM
- Yazın tüketilmesi gereken 6 meyveYaz mevsimi yalnızca deniz, kum ve güneşten ibaret değil....10 Mayıs 2024 Cuma 12:43YAŞAM
- Ağız kokusuna iyi gelen besinlerİşte ağız kokusuna yardımcı olacak bazı beslenme önerileri...10 Mayıs 2024 Cuma 12:30YAŞAM
- Üniversite sınavında son bir aya girildiSınava bir ay kala en etkili çalışma bol bol deneme sınavı çözme!...10 Mayıs 2024 Cuma 11:48YAŞAM
- Çocuk gelişiminde anahtar rol ailedeAile, çevre ve okul çocuğun gelişimine önemli katkılar sağlıyor!..10 Mayıs 2024 Cuma 11:17YAŞAM
- Kalp damar hastalıkları artıyorTürkiye'de 1.445 hasta kalp nakli bekliyor...09 Mayıs 2024 Perşembe 13:17YAŞAM
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2015 Bursa Bakış
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.