HER 4 KİŞİDEN BİRİ UYKUSUZ
Hangi yaş grubu ne kadar uyumalı?...
![Her 4 kişiden biri uykusuz](https://d.bursabakis.com/news/224391.jpg)
25 Ocak 2023 Çarşamba 09:06
Sağlıklı bir yaşamın yanı sıra günlük işlevlerimizi yerine getirebilmemiz için kaliteli ve yeterli süre uyumamız, nefes almak gibi vazgeçilmez bir ihtiyaç. Uyku bedensel dinlenmeyi, en önemlisi zihinsel fonksiyonların yenilenmesini sağlıyor.
Dolayısıyla uykusuz kaldığımızda önemli sağlık problemlerinin yanı sıra unutkanlıktan dikkat eksikliğine, yorgunluktan algıda sorun yaşamaya, sinirli ve depresif hissetmekten vücudun zorluklar karşısında reaksiyon süresinin yavaşlamasına kadar, günlük işlerimizi olumsuz etkileyen pek çok sorun gelişebiliyor! Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan ve Plos Biolog adlı dergide Ağustos 2022'de yayımlanan bir araştırma, uykusuzluğun yol açtığı bir başka sorunu daha ortaya koydu; daha az yardımsever olmak! Peki insanlar geceleri uykusuz kaldıklarında neden daha az yardımsever oluyorlar? Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Akdemir, “İnsanlar iyi beslenmiş, güvenli bir yerde uyumuş ve dinlenmişler ise günlük hayatta ortaya çıkan zorluklar karşısında kendilerini güçlü hisseder ve üstesinden geleceklerini düşünürler. Gece iyi uyuyamamışlar ise dinlenememişlerdir.
Kaygıları yüksektir, kendileri ile ailelerini korumada zorlanacaklarını düşünürler ve strese girerler” diyor. Prof. Dr. Gökhan Akdemir, bu stresin vücutta önemli değişikliklere neden olduğuna dikkat çekerek, “Örneğin, stres hormonu olarak bilinen kortizol hormonu, hipotolamus, hipofiz ile böbrek üstü bezlerinin ortak katkısıyla salgılanıyor. Stres altında kaldığımızda bu hormon daha çok artıyor.
Artan kortizol hormonu sempatik sistemini baskın hale getiriyor. Sempatik sistem, tehlikede iken veya yetersiz kaldığımız anlarda, eğer uykusuz isek düşünmemiz, karar vermemiz ve yaşamdaki zorlukların üstesinden gelebilmemiz için kendimizi daha çok korumaya alacak şeklindeki davranışlara yol açıyor. Dolayısıyla insanlar kendilerini koruma altına almak için bencilleşiyor ve yardım etmekten kaçınıyorlar” bilgisini veriyor.
Ülkemizde her 4 kişiden biri uykusuz!
Uykusuzluk sorununun görülme oranı; yaşa, eğitim düzeyine ve ekonomik gelirlere göre değişiklik gösteriyor. Dünyada her 10 kişiden 2’si geceleri uykusuzluk sorunu yaşarken, yine her 10 kişiden 5’i de ayda en az 1-2 kez uykusuzluk çekiyor. Genel olarak uykusuzluk oranı yüzde 30 civarında iken ülkemizde bu rakam yüzde 38’e yükseliyor. Bir başka deyişle, ülkemizde her 10 kişiden 4’ü uykusuzluk problemiyle mücadele ediyor.
Uykusuzluk beyni tehdit ediyor
Erişkin bir kişinin günde ortalama 7-8 saat uyuduğunu düşünürsek, ömrümüzün üçte biri uykuda geçiyor demektir. Hayatımızın önemli bir bölümünü kapsayan uyku, beyin sağlığımız üzerinde kilit bir role sahip. Vücudumuzun diğer bölgelerindeki hücrelerde olduğu gibi beynimizdeki nöronlar da glia olarak adlandırılan hücreler tarafından destekleniyor. Gündüz saatlerinde çalışırken beynimizdeki sinirlerin çalışması sırasında beta albümin ve tau gibi birçok atık maddeler ortaya çıkıyor. Bu atıklar uyku sırasında glia hücreleri tarafından beyinden temizlenerek uzaklaştırılıyor, böylelikle iyi bir uykudan sonra uyandığımızda beynimiz yeni bir güne temizlenmiş olarak hazır oluyor. Uykusuz kaldığımızda ise glia hücreleri görevlerini yerine getiremedikleri için beynimizdeki atık maddeler beynimizden uzaklaştırılamıyor. Bunun sonucunda da sinir hücrelerimizin çalışmasında yavaşlaması, unutkanlık, karar vermede zorluklar gelişiyor.
Uykusuzluk yardımseverliği önlüyor
Kalifornia Üniversitesi’nde gerçekleştirilen çalışma 3 tip uykusuzluk grubu üzerinde yapılmış. Prof. Dr. Gökhan Akdemir, uykusuzluğun yardımseverlik üzerine nasıl etki ettiğini gösteren çalışmayı şöyle özetliyor:
Bir gün az uyuyanlar: İlk çalışma, 24 saat içinde 7 saatten az uyuyan 18-26 yaş grubundaki 24 genç üzerinde yapılmış. Araştırmada gençlerin ‘yardımda bulunma’ davranışlarıyla ilgili anket gerçekleştirilmiş. Ayrıca fonksiyonel magnetik rezonans (MR) görüntüleme ile sosyalleşme ve yardım etme davranışlarında görev alan beynin orta prefrontal korteks (alın kısmı) ve üst temporal sulkus (şakak kısmı) gibi bazı bölgelerinde beyin aktiviteleri ölçülmüş. Yapılan fonksiyonel MR çalışmalarında; uykusuz kalındığında beynin ‘sosyalleşme ve yardım etme’ davranış bölgelerinin aktivitelerinde yüzde 78 gibi yüksek bir oranda azalma görülmüş. Bilim insanları ‘yardım etmeyi’ de yakınlarına ve yabancılara yardım olarak iki gruba ayırmış. Araştırmada; yabancılara daha az yardım ettikleri belirlenmiş. Bunun nedeni olarak, insanların uykusuz kaldıklarında önce kendilerini ve yakınlarını korumaya yönelik davranmaları gösterilmiş.
Dört gün az uyuyanlar: 171 kişi üzerinde gerçekleştirilen ikinci çalışmada; 4 gün az uyuyan kişilerin ‘yardım etme’ davranışlarına yine anket yapılarak bakılmış. Bu grupta da yardımseverlik konusunda belirgin azalma olduğu tespit edilmiş.
Saat uygulamasına göre az uyuyanlar: Üçüncü grupta ise ‘yaz saati uygulaması’ dikkate alınmış. Mart ayında yapılan değişikliklerde insanlar bir saat daha az uyurlarken, Kasım ayında ise bir saat fazla uyuyorlar. 2002-2016 yılları arasında 3 milyondan fazla hayırseverin bağışları analiz edilmiş. Mart ve Kasım aylarındaki bir saatlik değişimin bağışlar üzerine etkisine bakılmış. Yapılan çalışma sonucunda; grupların az uyuduklarında daha az, çok uyuduklarında ise daha çok bağış yaptıkları tespit edilmiş.
Hangi yaş grubu kaç saat uyumalı?
Çocuklarda uyku saati beynin gelişmesi ve temizliği için önem taşıyor, bu nedenle süre daha uzun oluyor. Erişkinlerde ise beyin gelişimini tamamladığı için uyku daha çok beynin temizlenmesi için gerekli oluyor. Bu nedenle uyku süresi azalıyor. Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Akdemir, uyku sürelerini yaş gruplarına göre şöyle sıralıyor:
1-2 yaş, günde 12-16 saat
3-5 yaş, günde 11-14 saat
6-12 yaş, günde 9-12 saat
13-18 yaş, günde 8-10 saat
Erişkinler: Günde en az 7 saat
Siber suçlular oyunseverlerin peşindeHamster Kombat oyunu, siber suçlular tarafından kötüye kullanılıyor...26 Temmuz 2024 Cuma 15:14YAŞAM
Zayıflamak isterken sağlığınızdan olmayınZayıflama iğneleri kanser oluşumunda rol oynayabiliyor...26 Temmuz 2024 Cuma 15:10YAŞAM
Sıcaklarda epilepsi ataklarına dikkatNöbetlerin yüzde 70’inin nedeni bilinmiyor!...26 Temmuz 2024 Cuma 14:56YAŞAM
Sıcak çarpması karşı uzman uyarısıSıcak çarpmasında ilkyardım uygulaması nasıl olmalı...26 Temmuz 2024 Cuma 12:26YAŞAM
En kirli deniz, en temiz havuzdan iyi mi?Yazın serinlemek için girilen deniz ve havuzlar sağlık açısından ne kadar güvenli?...26 Temmuz 2024 Cuma 12:21YAŞAM
İş yerinde stresi önlemenin 11 yoluİş stresi ile etkin bir şekilde başa çıkabilmek için bunlara dikkat...26 Temmuz 2024 Cuma 12:16YAŞAM
'Hayır' diyebilmenin 8 stratejik yoluGünlük yaşamda, çoğu insan başkalarına hayır demekte zorlanır...25 Temmuz 2024 Perşembe 16:01YAŞAM
Serinlerken hasta olmayın!Klimadan bulaşan hastalıklardan korunmanın 3 yolu...25 Temmuz 2024 Perşembe 11:34YAŞAM
Hamilelik hakkında doğru bilinen yanlışlarKulaktan dolma bilgiler anne adaylarını strese sokuyor!25 Temmuz 2024 Perşembe 11:04YAŞAM
Depresyon vakaları artıyorDepresyon yaygın bir ruhsal sağlık sorunu...25 Temmuz 2024 Perşembe 10:57YAŞAM
Ödem atıcı süper besinlerÖdem belirtileri nelerdir?...24 Temmuz 2024 Çarşamba 15:26YAŞAM
Hayvanlarda astımdan korunma yollarıKedi ve köpeklerde astımı önlemeye yardımcı olabilecek önemli ipuçları...24 Temmuz 2024 Çarşamba 14:50YAŞAM
Hatmi çiçeğinin faydaları nelerdir?Hatmi çiçeği doğanın mucizevi bitkilerden biridir....24 Temmuz 2024 Çarşamba 12:29YAŞAM
Sıcak suyla duş almak cildi kurutabilirBanyo süresi 15 dakikayı geçmemeli...24 Temmuz 2024 Çarşamba 12:24YAŞAM
20 Yaş diş sorunu neden olur?Yirmilik diş sorunları çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir...24 Temmuz 2024 Çarşamba 12:18YAŞAM
Stres bu hastalığı tetikliyorSinir sıkışması belirtileri nelerdir ?...23 Temmuz 2024 Salı 15:12YAŞAM
Sıcak havalarda neden sinirleniyoruz?Yüksek sıcaklıklar duygusal dalgalanmalara neden oluyor!...23 Temmuz 2024 Salı 13:42YAŞAM
Yazın uçan tehlikesiArı sokmalarına karşı neler yapılmalı?...23 Temmuz 2024 Salı 12:37YAŞAM
Bağışıklık sistemini güçlendirmenin yoluBağışıklık sistemi düşüklüğünün 11 belirtisi...23 Temmuz 2024 Salı 12:21YAŞAM
Yazın böbrek taşı oluşumu artıyorBu hastalık son yıllarda yaygınlaşıyor...23 Temmuz 2024 Salı 12:07YAŞAM
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2015 Bursa Bakış
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.