Güneş alerjisi, güneş ışınlarına doğrudan maruz kalınması sonucunda ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarıklık, şişlik ve döküntü ile kendini belli ediyor. Güneş ışınlarının uzun süreli oluşturduğu maruziyetin devam ettiği durumlarda ise güneş hassasiyeti şiddetlenebiliyor. Ancak genelde yaz aylarında oluşan güneş yanığı ile güneş alerjisi karıştırılabiliyor. Güneş alerjisi oluşması durumunda ise diş macunu ve yoğurt gibi maddelerin cilde kesinlikle sürülmemesi ve vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekiyor. Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Ayşe Gökçe Tümtürk, güneş alerjisiyle ilgili bilgi vererek, konu ile ilgili önemli uyarılarda bulundu.  

Güneş alerjisi nadir görülüyor

Güneş alerjisi ile güneş yanığını birbirinden ayırmak gerekir. Pek çok insan güneş yanığı ile güneş alerjisinin aynı şey olduğunu zannetmektedir. Güneş alerjisi çok nadir görülen bir sağlık sorunudur. Güneş alerjisi güneşe çıkıldığı anda başlayarak kendini kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık ve şişlikle belli eder. Aslında güneş alerjisi ürtiker gibi aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Çeşitli ilaçlar ile kozmetik maddelerin ultraviyole radyasyon (UVR) ile birlikte etki göstermesi sonucu ortaya çıkan döküntüler ve bağışıklık sisteminin etkili olduğu güneş alerjileri, güneş ışınlarına karşı vücudun gösterdiği bir reaksiyondur. Ancak her döküntü güneş alerjisinin belirtisi değildir. Güneş yanığı ise ölçüsüz güneşe maruz kalan her insanda cilt renginde koyulaşmayla(bronzlaşma) ve kızarmayla başlamaktadır. Güneş alerjisi kadınlarda erkeklere oranla 3 kat fazla görülmektedir. 

Güneş alerjisinin 4 belirtisi

Güneş alerjisinin belirtileri; kaşınma, batma hissi, döküntü ve ciltteki kırmızımsı lekelerdir. Kurdeşen cildin büyük bir bölümüne yayılırsa farklı belirtiler de görülebilmektedir. 

Düşük tansiyon ortaya çıkabilir. 
Şiddetli baş ağrısına neden olabilir.
Mide bulantısı bile olabilmektedir.
Nefes alıp vermede zorluk yaşanabilmektedir.

Güneş alerjisi hızlı başlar 

Güneş yanığı, güneş ışınlarına maruz kalınmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Korumasız uzun süre güneş altında kalmak ciltte yanığa neden olacaktır. Ancak güneş alerjisinin oluşması için güneş altında 1-2 dakika bile kalmak yeterli olmaktadır. Hatta saniyeler içinde güneş alerjisi olanlarda kaşıntı, şişlik, yanma, batma gibi ürtiker denilen reaksiyon ortaya çıkmaktadır. Güneş yanığı ise en erken 15-20 dakika içinde güneşle temas eden vücudun açık bölgelerinde oluşmaktadır. Esmer tenlilerde cilt koyulaşması şeklinde, beyaz ve kızıl tenlilerde ise kızararak gerçekleşmektedir. Esmer tenlilerde yanığın oluşması, beyaz ve kızıl tenlilere göre daha uzun sürmektedir. Güneş yanığı foto alerji ve güneşle tetiklenebilen pek çok hastalığa neden olabilmektedir. Yanık, uzun vadede ciltte tamiri mümkün olmayan DNA hasarına, malignmelanom olarak bilinen cilt kanserine, göz çevresinde ve deride erken yaşlanmaya yol açacaktır. Bunun için güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak gerekmektedir. Güneş ürtikeri de olarak bilinen güneş alerjisi ise ciltte kurdeşen tablosuna neden olan nadir görülen bir alerjik reaksiyondur. Kırmızı renkli lekeler ya da şeritler ile kendini belli eden alerji, ağrılı ve kaşıntılı bir sürecin başlamasına neden olmaktadır. Uzun veya kısa süreli olabilen alerji, güneşe maruz kaldıktan hemen sonra başlamakta, vücudun bu duruma neden tepki verdiği tam olarak bilinmemektedir. Kronik hale gelebilen güneş alerjisi tedavi edilebilmektedir.  

Güneşten korunmak için koruyucu kullanın

Güneş koruyucular kimyasal ve fiziksel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu koruyucular kendi içinde avantaj ve dezavantajlara sahiptir. İkisi arasındaki tercih; kişinin cilt tipine, cilt hassasiyetine ve tercih ettiği dokuya göre yapılmalıdır.

Kimyasal güneş koruyucular organik bileşikler içerir. UV ışınlarını absorbe eder. Cilt yüzeyinin altında gerçekleşen kimyasal reaksiyonla cildi UV ışınlarından koruyan bir güneş koruyucu olarak düşünülebilir. Hafif ve yapışkan olmayan bir dokuya sahiptir. Fiziksel güneş koruyuculara kıyasla ciltte daha kolay yayılır.

Bununla birlikte cilt tarafından emildiği için gözenekleri tıkama olasılığı vardır, ayrıca mutlaka güneşe çıkmadan dakikalar önce uygulanmalıdır.

Fiziksel güneş koruyucular cilt yüzeyinde işlev gören titanyum dioksit veya çinko dioksit gibi aktif mineral bileşenler içerir.

Bu koruyucular UVA ve UVB ışınlarına karşı koruma sağlar, genellikle geniş spektrumludur. 

Cilt yüzeyinde çalıştığı ve cilde nüfuz etmediği için gözenekleri tıkama olasılığı daha azdır.

Eğer aceleyle dışarı çıkılması gerekiyorsa, önceden güneş koruyucu uygulayacak vakit yoksa cildi güneş ışınlarından korunduğundan emin olmak için fiziksel bir güneş koruyucu tercih edilmelidir. Kimyasal güneş koruyucudan farklı olarak ter ve sebum nedeniyle pütürlenerek ciltten dökülebilir. Bu nedenle birkaç saatte bir yeniden uygulanması bir zorunluluktur. Ayrıca ciltte beyazlık bırakacağı için cilt tonunu değiştirebilir.

Güneş alerjisi için alınması gereken tedbirler

Güneş yanığı kışın kardan yansıyan ışınlarla bile oluşurken, güneş alerjisi en sık yaz mevsiminde ortaya çıkmaktadır. Güneş alerjisi olanların yazın tatile çıkmadan dermatoloji hekiminden öneri alması gerekir. Cilt alerjisi olanlar güneşin zararlı ışınlarından korunacak ekstra tedbirler almalıdır. 

Güneşin zararlı etkilerinden korunmak için 11.00-16.00 saatleri arasında uygun güneş koruyucular kullanılmalıdır. 
Vücudun D vitamini sentezi ihtiyacının %90'ı güneş ışınları vasıtasıyla deri tarafından karşılanır. Cildin ürettiği D vitamini depolanır ve kışın yeterli güneş alınamayan durumlarda depodan kullanılır. Günde 10-15 dakika güneş ışınlarının dik geldiği öğlen saatlerinde güneşlenmek D vitamini sentezi için yeterlidir. Güneş alerjisinden korunmak için şapka ve gözlük kesinlikle kullanılmalıdır. 
Uzun kollu, hava alabilen kumaştan yapılmış açık renkli geniş kıyafetler tercih edilmelidir. 
Güneş alerjisi olan çocuklar için yaz mevsimi boyunca daha fazla tedbir alınmalıdır. Güneş koruyucu kullanmadan kesinlikle güneşe çıkartılmamalıdırlar. Çocuklar suya her girip çıktığında güneş koruyucuları yenilenmelidir.