Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) aldığı son kararlarla birlikte artık orta ve büyük ölçekteki iş yerleri, elektrik faturalarını serbest piyasa takas fiyatı üzerinden ödemeye başladı. Özellikle sanayicilerin elektrik kullanırken henüz elektriğin fiyatını bilmediği ve ay sonunda birim fiyatı öğrenmesine neden olarak belirsizliğe yol açarken doğru yönetilen bir sistemle bu durum tüketicilerin avantajına dönüşebiliyor. Özellikle elektrik tedarik anlaşmalarını saatlik fiyatları baz alarak yapan tüketiciler, elektrik tüketimlerini fiyatların düşük olduğu saatlere kaydırarak önemli anlamda tasarruf edebiliyor. Bunun için ise elektrik piyasa takas fiyatlarının takip edilmesi önem arz ediyor.

Elektriğin piyasa takas fiyatını inceleyen karşılaştırma sitesi encazip.com’un verilerine göre, 2022 yılında orta ve büyük işletmelerde kullanılan elektriğin en pahalı olduğu gün çarşamba, en ucuz olduğu gün ise pazar oldu. Sanayi kuruluşları da dahil orta ve büyük ölçekli işletmelerde kullanılan elektriğin fiyatı arz ve talebe göre belirleniyor. Arz ve talebin eşleşmesiyle oluşan referans elektrik enerjisi fiyatına ise piyasa takas fiyatı (PTF) deniyor. Fazla elektrik üretilmesiyle birlikte elektrik israfının önüne geçmek ya da yetersiz elektrik üretilmesiyle elektrik kesintisiyle karşılaşıp mağduriyet yaşamamak adına  piyasa takas fiyatı takip ediliyor. Böylece enerji üretim ve tüketim miktarı sürekli dengede tutuluyor.

En ucuz elektrik pazar günlerinde

2022 yılı piyasa takas fiyatlarını inceleyen encazip.com’un araştırmasına göre, sanayi ile orta ve büyük işletmede birçok firmanın izin günü olarak belirlediği pazar günü, elektrik birim fiyatının kilovatsaat başına 2,314 TL olduğu görüldü. Pazar günü elektrik diğer günlere oranla az kullanıldığı için pazar günü sanayide elektriğin en düşük fiyattan kullanıldığı gün olarak kayıtlara geçti. Elektriğin en yüksek fiyattan kullanıldığı gün çarşamba günü ise elektrik birim fiyatının 2,582 TL olduğu görüldü. Elektriğin en pahalı olduğu diğer günler ise çarşambanın dışında salı (2,577 TL/kWh) ve pazartesi (2,573 TL/kWh) olarak kayıtlara geçti. Pazarın ardından elektriğin en ucuz olduğu gün ise tahmin edilenin aksine cumartesi günü değil, perşembe (2,373 TL) oldu. Hafta sonu günlerinden biri olan cumartesi ise 2,529 TL/kWh ile sıralamada perşembeden sonra geldi. Cuma günü elektrik birim fiyatı ise 2,552 TL oldu. 

Öğlen 12.00-13.00 arası da elektriğin daha ucuz olduğu saatler

Türkiye’de piyasa takas fiyatı “merit order” adı verilen yöntem ile belirleniyor. Merit order modeline göre, saatlik tüketim talepleri piyasa katılımcılarından toplanarak her bir günün her saati için ihtiyaç duyulacak olan elektrik enerjisi miktarı bir gün öncesinden tahmin ediliyor. Bu şekilde tüketim arttıkça piyasa işleticisi tarafından santraller sırayla devreye alınıyor, tüketim düştükçe ise santraller devreden çıkartılıyor. encazip.com’un yaptığı araştırmaya göre, elektrik kullanımının en pahalı olduğu saat aralığı 17.00-21.00 arası olurken en ucuz olduğu saat aralığı ise gece 01.00-07.00 arası olduğu görüldü. Öğlen 12.00-13.00 arası da elektriğin uygun olduğu saatler olarak öne çıktı. 

Tüketim saatlerini değiştirmek faturayı yüzde 10 düşürür

Araştırmadan çıkan sonuçları yorumlayan encazip.com’un kurucusu ve tasarruf uzmanı Çağada Kırım, şunları söyledi: “Elektrik piyasa fiyatları çok daha fazla tüketici ilgilendirir hale geldi çünkü orta ve büyük ölçekteki işletmeler, ulusal tarife sisteminden çıkartılarak maliyet bazlı tarife sistemine geçirildi. Bu tüketicilerin elektrik fiyatları ortalama fiyat ya da saatlik fiyat endeksli sözleşmelerle yapılır hale geldi. Bu nedenle orta ve büyük ölçekteki işletmelerin artık elektrik tüketim süreçlerini çok daha iyi yönetmeleri önemli. Verileri incelediğimizde orta ve büyük ölçekli işletmelerde kullanılan elektriğin en pahalı olduğu günün çarşamba, en ucuz olduğu gün ise pazar olduğunu gördük. Bu durum elektriğin en çok kullanıldığı günler ve saatlerle ilgili. Elektrik kullanımının yoğun olduğu gün ve saatlerde elektrik birim fiyatı daha yüksek oluyor. Pazar günleri birçok firmada izin günü olduğu için elektrik daha az kullanılıyor ve dolayısıyla elektrik birim fiyatı daha uygun. Çarşamba günü ile pazar günü elektrik fiyatlarında yüzde 10 civarında bir fark ortaya çıkıyor. Genele bakıldığında elektriğin az kullanıldığı gün ve saatlerde çalışan firmalar daha karlı bir duruma geçiyor diyebiliriz. Bu durum elbette ki tüketiciyi de memnun ediyor. Sanayide düşük fiyattan kullanılan elektrik, üreticinin maliyet fiyatlarını düşürdüğü için tüketiciye de olumlu olarak yansıyor. Burada orta ve büyük ölçekli kullanıcılar ile sanayicilere tavsiyemiz, elektrik tüketimlerini fiyatların düşük olduğu gün ve saatlere çekerek elektrik tüketimlerini yönetmeleri. Örneğin pazar günü yerine Çarşamba gününü tatil yapmak elektrik faturalarında yüzde 10’luk bir düşüş anlamına gelir. Bu kapsamdaki tüm tüketicilerin elektrik tüketim süreçlerini iyi yönetmeleri daha ucuz elektrik kullanmalarını sağlar.”