Otizm spektrum bozukluğu hastalığı, 12 – 18 ay öncesinde daha sık görülürken 18-24 aya kadar normal gelişim, sonrasında gerileme ve beceri düzeylerinde sabitlik şeklinde de geç ortaya çıkabiliyor. Otizm tedavisinde uygulanan DIRFloortime seanslarının çocuğun doğal ortamında gerçekleştirildiğini belirten uzmanlar, bu sayede çocuğun diğerleri ile birlikte olmayı, etkinlik başlatmayı, kendi isteklerini karşı tarafa iletmeyi öğrendiğini ifade ediyor.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Ergoterapi Uzmanı Cahit Burak Çebi, otizm spektrum bozukluğu ve hastalığın tedavisinde kullanılan DIR Floortime yöntemi hakkında önemli bilgiler paylaştı.

Otizm 12-18 aydan önce daha sık görülüyor

Otizm spektrum bozukluğu hastalığının 12-18 aydan önce erken ortaya çıkması şeklinde daha çok gözlemlendiğini belirten Ergoterapi Uzmanı Cahit Burak Çebi, “Otizm spektrum bozukluğu 18-24 aya kadar normal gelişim, sonrasında gerileme ve beceri düzeylerinde sabitlik şeklinde de geç ortaya çıkabiliyor.” dedi ve hastalığı işaret eden belirtileri şöyle sıraladı: 

- Sosyal – duygusal karşılık vermede yetersizlik,

- Sosyal etkileşim için kullanılan sözel olmayan iletişimsel davranışlarda yetersizlik, 

- İlişkileri geliştirmekte, devam ettirmekte ve anlamakta güçlük,

- Basmakalıp veya tekrarlayıcı motor hareketler, nesne kullanımı veya konuşma,

- Aynılıkta ısrarcılık, rutinlere sıkı sıkıya bağlı olma veya ritüelleşmiş   sözel ve sözel olmayan davranışlar,

- Konu veya yoğunluk açısından sıradışı sınırlı ve sabit ilgiler,

- Duyusal olarak aşırı ya da az duyarlılık veya uyaranların duyusal   boyutuna aşırı ilgi.

DIR tedavisi iletişim temelli bir model

Dr. Stanley Greenspan’ın yaratıcısı olduğu DIR tedavisinin gelişimsel, bireysel farklılıkları dikkate alan ve iletişim temelli bir model olduğunu belirten Ergoterapi Uzmanı Cahit Burak Çebi, “DIR modelinde 3 alt başlık yer alıyor. D-(developmental) altı İşlevsel Duygusal Gelişim Kapasitesi’ni, I-(Individual Differences) işitsel, görsel-uzamsal ve dokunsal işlemleme, motor planlama ve sıralama, kas tonusu ve koordinasyon, duyu düzenleme, dokunma, işitme, koku, tat, ağrı ve görme duyularını düzenleme gibi biyolojik bireysel farklılıkları ve R-(relationship based) ilişki ve duyguyu ifade ediyor.” ifadelerini kullandı.

Seanslar çocuğun doğal ortamında uygulanıyor

Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğun terapistle ya da bakımını sağlayan kişiyle birlikte olmaktan hoşlanmaya başladığında ilişki kurma ve iletişime geçme gibi yeteneklerinin gelişeceğini ifade eden Çebi, “Bu nedenle DIR Floortime yaklaşımının temelinde çocuğun liderliğinde ilerlemek, onu izlemek ve ona ayak uydurmak bulunuyor. Floortime seansı çocuğun doğal ortamında gerçekleştirilir ve oyun partneri olan kişi yerde oturarak çocukla çalışır. Amaç çocuğun eksik olduğu gelişim basamaklarını geliştirmek ve o basamakları tipik gelişimi takip ederek çıkmasını sağlamaktır. Seanslar boyunca çocuk diğerleri ile birlikte olmayı, etkinlik başlatmayı, kendi isteklerini karşı tarafa iletmeyi öğrenir ve kendi hareketlerinin karşı tarafta bir tepki oluşturduğunu fark eder. Floortime iletişim döngüsü yaratmak için uygun ortam oluşturarak çocuğa iletişim içine girme şansı verir. Seanslarda çocuğun liderliği takip edildiği için bu etkinlikler çocuk için motive edicidir ve seanslar çocuğun doğal ortamında gerçekleştiği için çocuğun sakin kalmasına yardımcı olur ve konfor düzeyini geliştirir.” diye konuştu.

Geniş uygulama alanını kapsıyor

Floortime seanslarında 5 basamağın takip edildiğini belirten Ergoterapi Uzmanı Cahit Burak Çebi, “Bu basamaklar gözlem, yaklaşma-iletişim döngü başlatma, çocuğun liderliğini takip etme, oyunu genişletme ve çocuğun iletişim döngülerini kapatması’ndan oluşuyor. DIRFloortime, oldukça geniş uygulama alanını kapsıyor. Yenidoğan ve bebekler, çocuklar ve yetişkinler, okullar, sosyal topluluklar, aileler, risk grubu, gelişim güçlükleri olan çocuklar ve çok çeşitli yaşlarda çocuklar DIRFloortime’ın uygulama alanı içerisinde yer alıyor.” dedi.