EPDK, elektrik piyasasını sıkı bir denetim içinde tutuyor ve tüketici işlemlerinde mevzuata aykırı durumun tespiti halinde caydırıcı cezalar uyguluyor. Bu cezalar para cezası olabilirken, ihlale göre ceza üç ay portföye yeni tüketici dahil edememeye kadar gidiyor. Geçtiğimiz günlerde de bazı elektrik tedarikçilerine EPDK tarafından bu kapsamda yaptırım uygulandı. Yaşanan bu gelişmeler tüketicilerin, elektrik satın alırken, en küçük detayların bile EPDK tarafından titizlikle takip edildiğini ve elektrik piyasası oyuncularının yaşanan tecrübelerden ders çıkardığını bir kez daha gözler önüne serdi. Elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme internet sitesi encazip, tüketicilerin hem indirimli hem de güvenilir tedarikçiyi seçmesinin doğru yollarını sıraladı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2003 yılından beri kademeli olarak düşürülen “serbest tüketici limiti”ni 2021 yılı için 1200 kilovatsaat olarak belirlemiş ve alınan bu kararla, aylık faturası 75 TL veya üzerinde olan yaklaşık 25 milyon tüketicinin, serbest tüketici olarak elektrik tedarikçilerini değiştirerek, farklı şirketlerden elektrik tedarik edebilmelerinin yolu açılmıştı.

Serbest tüketiciler, ülkemizde yer alan ve sayıları oldukça fazla olan serbest elektrik tedarik şirketleriyle yaptıkları sözleşmeler vasıtasıyla elektrik alabiliyor. Tüketicilerle elektrik tedarik eden şirketleri bir araya getiren ve bugün itibarıyla geldiği milyonlarca dolarlık büyüklüğüyle adından söz ettiren bu sektörde EPDK, tüketicilerin güvenliklerini temin etmek adına en küçük ihmallere bile göz açtırmıyor. Son günlerde EPDK tarafından yapılan mevzuat güncellemeleriyle birlikte tüketici güvenliği artırıldı. Özellikle de elektrik piyasasının dijitalleştirilmesi adına atılan adımlar, güvenli piyasa ortamını pekiştirirken; piyasayı ulaşılabilir ve takibi kolay bir hale getirdi.

Sözleşmesiz taleplerde tedarikçilere uygulanan cezalar ağır

Yürürlükte olan elektrik piyasası mevzuatına göre, bir tedarikçinin tüketici ile sözleşme yapmadan tüketiciyi portföyüne eklemesi yasak. Tespiti halinde de tedarikçiye ağır cezalar uygulanıyor. Bununla birlikte bir tüketicinin iki tedarikçiyle aynı anda sözleşme kurması durumunda, her iki tedarikçiden de tüketicilerle kurdukları sözleşmeleri ibraz etmeleri isteniyor. Her iki tedarikçinin de sözleşmeyi ibraz etmesi durumunda tüketici, sözleşme tarihi eski olan tedarikçinin portföyüne ekleniyor. Tüketicinin haberi olmadan sözleşmesiz işlem yapıldıysa, tüketici mevcut elektrik tedarikçisinde kalmaya devam ediyor. Ancak mevzuata aykırı olan bu işlemi yapan elektrik tedarikçisine, ağır para cezasıyla üç ay süreyle portföyüne yeni tüketici ekleyememe cezası veriliyor. Tüketiciyi korumaya yönelik olarak şirketlere yaptırımlar uygulayan EPDK’nın aldığı hak mahrumiyeti kararlarına, yukarıdaki madde ihlalinin yanı sıra, şirketlerin de zamanında belgeleri sunmamaları etkili olabiliyor. Tüketicilerin habersiz olarak tedarikçi değişikliği yapıldığını anladıkları anda durumu elektrik tedarikçilerine bildirmeleri yeterli oluyor ve tüketiciler herhangi bir mağduriyet yaşamadan tekrar eski elektrik tedarikçilerinin portföyüne geçiriliyor.

Cezalar, hem tedarikçileri hem de tüketicileri etkiliyor

Elektrik tedarikçisi değişikliği işlemlerinde dijitalleşme, yeni yeni başlayan bir süreç ve gerek tüketici gerekse de tedarikçi alışkanlıkları hala ıslak imzalı sözleşmelerle işlemlerin devam etmesine neden oluyor. Bu yaklaşım ile ortada bir kötü niyet olmasa da teknik nedenlerden dolayı işlemler mevzuatta belirtildiği şekilde yapılamayabiliyor ve tedarikçiler söz konusu hak mahrumiyeti cezası ile karşı karşıya kalabiliyor. Bu yönde bir ceza kararı alınması ise hem tedarikçileri hem de tüketicileri etkiliyor. Zira üç ay süreyle önemli sayıda tedarikçinin yeni tüketici geçişi yapamaması rekabetin yavaşlamasına neden oluyor. Olası tüm sorunların nihai çözümü ise dijitalleşmenin çok hızlı bir şekilde sağlanmasında yatıyor.  

Serbest tüketicilerin elektrik tedarikçisi seçerken doğru tedarikçiyi seçmeleri büyük önem taşıyor. Bununla birlikte tüketicilerin aynı dönemde birden fazla tedarikçi ile sözleşme kurmaması da önemli. Elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme internet sitesi encazip, hem indirimli hem de güvenilir tedarikçi seçme konusunda tüketicilere önerilerde bulundu. 

1) Tedarikçilerin önerdiği tasarrufları karşılaştırın: Tedarikçi seçimi yapmadan önce mutlaka geçiş yapacağınız tarifelerin bugünün fiyatlarından yaklaşık sağlayacağı tasarrufu inceleyin. Bazı tarifeler sabit fiyatlı olurken, bazı tarifeler indirim garantili olup zamlardan etkilenebilir. Her koşulda tahmini tasarrufu karşılaştırmak seçim yapmanızı kolaylaştırır.

2) İnternet ya da çağrı merkezlerinden yapılan sözleşmeleri tercih edin: Elektrik piyasasında kapıdan satışlar oldukça yaygın. Fakat kapıdan yapılan birebir satışlarda sözlü olarak tüketicilere vaat edilenler kayıt altına alınamıyor ve çok sayfadan oluşan sözleşmelerde gözden kaçan noktalar mutlaka olabiliyor. Ancak uzaktan kanallarla yapılan sözleşmelerde, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca her aşama kayıt altına alınıyor ve her noktanın tüketiciye kabul ettirilmesi gerekiyor. Her işlemde ispat yükü tedarikçi şirketlere ait olurken, denetlemeler de kolaylıkla yapılabiliyor.

3) Güvence bedeli koşulu ek tasarruf sayılır: Her tüketici, ilk defa elektrik abonesi olurken, bir güvence bedeli öder. Tedarikçi değiştirince önceki tedarikçiye ödenen güvence bedeli geri alınır. Hiç güvence bedeli talep etmeyen ya da bir faturadan az güvence bedeli talep eden tedarikçi şirketlerin tarifelerine geçince, eski tedarikçinizdeki güvence bedelini de geri alarak ek tasarruf elde etmiş olursunuz. Tedarikçi şirketler, farklı bir şirkete geçişiniz tamamlanır tamamlanmaz ödemiş olduğunuz güvece bedelini iade eder. 

4) Ödeme kanalları ve koşulları: Tedarikçi şirketler farklı ödeme kanallarından fatura ödemesi kabul edebilir. Neredeyse tüm tedarikçi şirketlerin bankaların tamamına yakınıyla masrafsız fatura ödemeleri için anlaşmaları bulunuyor. Ancak yine de çalıştığınız banka ile seçtiğiniz tedarikçi şirketin anlaşması olduğunu veya internet sitesinden ödeme yapılıp yapılmadığına göre tedarikçi seçimi yapabilirsiniz.

5) Fiyat taahhüdü olmayan tarifelerden kaçının: Tedarikçi şirketler sabit fiyat veya sabit indirim oranı gibi sözleşme süresince fiyat değişikliklerinin nasıl yapılacağını önceden belirler. Bununla sınırlı olmaksızın farklı koşullarda fiyat taahhüdü verilebilir, fiyat değişiklik taahhütlerini karşılaştırarak hangisinin sizin için en cazip olduğuna karar verebilirsiniz. Ancak fiyat değişikliği hakkını saklı bulunduran tedarikçilerin tarifelerinde öngörülebilirlik olmayacağından, bu tür tarifelerin tercih edilmemesi daha cazip olur. 

6) Elektrik kalitesi değişmez ancak hizmet kalitesi değişir: Elektrik şirketi değiştirince elektrik enerjisinin kalitesi değişmez ancak faturalandırma, çağrı merkezi, online işlemler gibi hayatı kolaylaştıracak hizmetleri olan tedarikçilerden hizmet almanın daha cazip olacağını unutmayın.