ELEKTRİK PİYASASINDA SESSİZ KRİZ YAŞANIYOR
Nisan ayında elektrik piyasasında devrim bekleniyor...
15 Kasım 2023 Çarşamba 12:40
Elektrik piyasasında uzun zamandır sessiz ama derinden bir kriz yaşanıyor. Bir taraftan kaybolan yatırımcı güveni yeniden kazanılmaya çalışılırken diğer taraftan çapraz sübvansiyon denilen yöntemle ev abonelerinin elektrik maliyetleri ticarethane ve sanayi abone grubuna yükleniyor.
Bu da çarpan etkisiyle enflasyona oldukça yüksek bir oranda yansıyor. Kulislerde yeni ekonomi kurmaylarının elektrik piyasasında da daha dengeli ve düzgün bir yapıya geçiş için hazırlık yaptıkları bununla birlikte de kamuya ait Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) santrallerinin de özelleştirme kapsamına alınarak özelleştirilmesi planlanıyor. Tüm bu gelişmeler elektrikte tam serbest piyasaya geçişin habercisi olarak değerlendiriliyor. Hazırlıkların tamamlanmasının ise Nisan 2024’ü bulması bekleniyor.
İlk neşter çapraz sübvansiyona
Çapraz sübvansiyon, bir abone grubunun gerçek elektrik maliyetinin bir kısmının, bir başka abone grubuna yansıtılması anlamına geliyor. Ülkemizde de şu anda çapraz sübvansiyon metodu uygulanıyor ve evlerin elektrik maliyeti, sanayi ile ticarethane abone grubuna yükleniyor. Üretilen elektriğin maliyeti aynı olmasına rağmen evlerde elektrik 0.482 TL/kWh’den, iş yerlerinde ise 2.83 TL/kWh’den kullanılıyor. Bu aradaki astronomik fark, çapraz sübvansiyonun ne kadar yüksek seviyeye geldiğini ver artık sürdürülebilirliğini kaybettiğini açıkça gösteriyor.
Meskende maliyet bazlı tarife enflasyonu yüzde 10 düşürür
Çapraz sübvansiyon uygulamasının kalkmasını ve evlerde maliyet bazlı tarifeye geçişi yorumlayan encazip.com kurucusu, enerji ekonomisti ve tasarruf uzmanı Çağada Kırım şunları söyledi:
“Öncelikle şunu söylemek gerekir ki evlerin maliyetini sübvanse etmek için sanayiciye ve iş yerlerine yüklenen her 1 TL, tüketiciye market alışverişinde ve diğer harcamalarında 11 TL olarak geri dönüyor. Yani bu sistem zincirleme etki ile fiyatları ve dolayısı ile enflasyonu yükseltiyor. Çapraz sübvansiyonun kalkması ve elektriği tüketenin, maliyetine katlanması enflasyonda bizim hesaplarımıza göre üç ay içinde 10 puanlık bir düşüş anlamına geliyor. Tabi lafı eğip bükmeye gerek yok, bu sistemle yaklaşık 1,1 TL olan mesken elektrik fiyatı zamlanacak ve bugünün maliyetlerine göre 2 TL civarına çıkacak. Tabi bu çok büyük bir tepki ile karşılanacak ancak tüketiciler bir, iki ay sabrettiklerinde satın aldıkları mal ve hizmetlerin fiyatlarının önemli ölçüde düştüğünü görecek ve kısa vadede bu işten vatandaş çok karlı çıkacak. Resmi bir açıklama yapılmamış olsa da alınan kulis bilgileri doğrultusunda bu kararı, tüketicilerin ve ülke ekonomimizin çıkarları açısından sonuna kadar destekliyoruz.”
Elektrik, tüm ürünlerin hammaddesi
Şu anda Türkiye’deki elektrik santrallerinin yaklaşık yüzde 90’ı özel sektöre, yüzde 10’u ise kamuya ait. Kamuya ait elektrik santrallerinin özelleştirme kapsamına alınması ve özelleştirilmesi piyasadaki iki başlı yapıyı da düzelterek tam serbest piyasaya geçişi sağlayacak. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi devlet üretici değil, denetleyici ve regüle edici role sahip olacak. Elektrik üretim şirketlerinin özelleştirilmesini de yorumlayan Kırım şöyle konuştu:
“2001 yılında bir karar alındı ve elektrik piyasası serbestleşme yoluna girdi. Fakat bir süre sonra, serbestleşmede yolun yarısı geçildikten sonra tam serbestlik sekteye uğradı. Bunun sonucunu da zaten geçtiğimiz yılların ekonomik verilerinde görüyoruz. Elektrik tüm ürünlerin hammaddesi, dolayısı ile elektrik fiyatı tüm ekonomiyi etkiliyor.”
“Hem serbest hem devletçi politika olmaz”
Kamuya ait elektrik şirketlerinin özelleştirilmesinin faydalarını aktaran Kırım, “Burada ideolojik olarak yaklaşmadan açıkça şunu söylüyorum, ya elektrik tamamen devlet kontrolünde olmalı ya da tamamen serbest olmalı. Arada kalan herhangi bir model son derece olumsuz sonuçlar doğuruyor. Devletin az da olsa elektrik üretimine sahip olması piyasadaki dengeleri bozuyor zira kimse devletle rekabet edemez, serbest piyasanın doğasına aykırı. Bazı kişilerin bu özelleştirmelere şiddetle karşı çıkmasını hayretle izliyorum. Çünkü zaten çoğunluğu özelleşmiş bir piyasada, kamunun elinde 3-5 santral kalmasının faydası olmayacağı gibi zararı olur. Bu iş mühendislerin değil ekonomistlerin yorumlayabileceği bir iş. Dolayısı ile vatandaşların, ekonomistlerin söylediklerini dikkate almaları gerekir.” şeklinde konuştu.
- MB'nin toplam rezervleri arttıMerkez Bankası'nın toplam rezervleri arttı..09 Mayıs 2024 Perşembe 15:28EKONOMİ
- Dış ticaret haddi arttıDış ticaret haddi Mart ayında 87,2 oldu...09 Mayıs 2024 Perşembe 13:41EKONOMİ
- Geri ödeme listesine 47 ilaç daha alındıSGK, 10’u yerli üretim olmak üzere 47 ilacı daha geri ödeme listesine aldı....09 Mayıs 2024 Perşembe 10:43EKONOMİ
- Konut satışları azaldıKonut kredisi borçlanmaları arttı...08 Mayıs 2024 Çarşamba 09:10EKONOMİ
- Vekaletle kurban kesim bedeli açıklandıDiyanet İşleri Başkanı Erbaş, vekaletle kurban kesim bedellerini açıkladı...06 Mayıs 2024 Pazartesi 13:31EKONOMİ
- Fahiş fiyat uygulamalarına cezaFahiş fiyat uygulayan ve stokçuluk yapan işletmelere 61 milyon lira ceza...06 Mayıs 2024 Pazartesi 11:31EKONOMİ
- 81 ilaç geri ödeme listesine alındıBakan Işıkhan açıkladı...04 Mayıs 2024 Cumartesi 11:27EKONOMİ
- İDMA İstanbul kapılarını açtıDeğirmencilik Sektörü İDMA İstanbul’da Buluştu....03 Mayıs 2024 Cuma 12:16EKONOMİ
- Bakan Şimşek'ten enflasyon açıklamasıBakan Şimşek: Yıllık enflasyon mayıs ayından sonra keskin bir şekilde düşmeye başlayacak...03 Mayıs 2024 Cuma 11:17EKONOMİ
- İsrail'e ihracat durdurulduTicaret Bakanlığı: İsrail ile ihracat ve ithalat tamamen durduruldu...03 Mayıs 2024 Cuma 10:33EKONOMİ
- Enflasyon rakamları açıklandıEnflasyon Nisan ayında yıllık yüzde 69,80, aylık yüzde 3,18 arttı...03 Mayıs 2024 Cuma 09:18EKONOMİ
- Kırmızı et üretimi arttıKırmızı et üretimi 2023 yılında yüzde 8,8 arttı...02 Mayıs 2024 Perşembe 10:46EKONOMİ
- Sıcak havalar cep yakmasınSıcak havaların cep yakmaması için 8 öneri...02 Mayıs 2024 Perşembe 10:41EKONOMİ
- Çiğ süt üretimi azaldıÇiğ süt üretimi 2023 yılında yüzde 0,4 azaldı...02 Mayıs 2024 Perşembe 09:25EKONOMİ
- Tarım sektörü alarm veriyorEleman Sıkıntısı Nedeniyle Hasat Edilemeyen Mahsuller Yalnızlığa Sürükleniyor...01 Mayıs 2024 Çarşamba 14:10EKONOMİ
- Yurt dışında ilgi gören Türk ürünleriYurt dışı pazarlarda en çok ilgi gören Türk ürünleri açıklandı...01 Mayıs 2024 Çarşamba 13:59EKONOMİ
- Tarımsal kredi kararı yayımlandıTarımsal üretimde kullandırılacak kredilere ilişkin esaslar belirlendi...01 Mayıs 2024 Çarşamba 10:35EKONOMİ
- İDMA İstanbul kapılarını açtıDeğirmencilik sektörü 500 milyon dolarlık hedefle İDMA İstanbul’da...01 Mayıs 2024 Çarşamba 07:46EKONOMİ
- Karahan'dan enflasyon açıklamalarıKarahan: Yılsonu enflasyon beklentilerinin halen tahminlerimizin üzerinde olduğunu görmekteyiz...30 Nisan 2024 Salı 15:23EKONOMİ
- Hizmet Üretici Fiyat Endeksi arttıH-ÜFE yıllık yüzde 85,41 arttı, aylık yüzde 3,64 arttı....30 Nisan 2024 Salı 10:56EKONOMİ
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2015 Bursa Bakış
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.