ELEKTRİK PİYASASINDA SESSİZ KRİZ
Nisan ayında elektrik piyasasında devrim bekleniyor...

20 Kasım 2023 Pazartesi 11:24
Elektrik piyasasında uzun zamandır sessiz ama derinden bir kriz yaşanıyor. Bir taraftan kaybolan yatırımcı güveni yeniden kazanılmaya çalışılırken diğer taraftan çapraz sübvansiyon denilen yöntemle ev abonelerinin elektrik maliyetleri ticarethane ve sanayi abone grubuna yükleniyor.
Bu da çarpan etkisiyle enflasyona oldukça yüksek bir oranda yansıyor. Kulislerde yeni ekonomi kurmaylarının elektrik piyasasında da daha dengeli ve düzgün bir yapıya geçiş için hazırlık yaptıkları bununla birlikte de kamuya ait Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) santrallerinin de özelleştirme kapsamına alınarak özelleştirilmesi planlanıyor. Tüm bu gelişmeler elektrikte tam serbest piyasaya geçişin habercisi olarak değerlendiriliyor. Hazırlıkların tamamlanmasının ise Nisan 2024’ü bulması bekleniyor.
İlk neşter çapraz sübvansiyona
Çapraz sübvansiyon, bir abone grubunun gerçek elektrik maliyetinin bir kısmının, bir başka abone grubuna yansıtılması anlamına geliyor. Ülkemizde de şu anda çapraz sübvansiyon metodu uygulanıyor ve evlerin elektrik maliyeti, sanayi ile ticarethane abone grubuna yükleniyor. Üretilen elektriğin maliyeti aynı olmasına rağmen evlerde elektrik 0.482 TL/kWh’den, iş yerlerinde ise 2.83 TL/kWh’den kullanılıyor. Bu aradaki astronomik fark, çapraz sübvansiyonun ne kadar yüksek seviyeye geldiğini ver artık sürdürülebilirliğini kaybettiğini açıkça gösteriyor.
Meskende maliyet bazlı tarife enflasyonu yüzde 10 düşürür
Çapraz sübvansiyon uygulamasının kalkmasını ve evlerde maliyet bazlı tarifeye geçişi yorumlayan encazip.com kurucusu, enerji ekonomisti ve tasarruf uzmanı Çağada Kırım şunları söyledi:
“Öncelikle şunu söylemek gerekir ki evlerin maliyetini sübvanse etmek için sanayiciye ve iş yerlerine yüklenen her 1 TL, tüketiciye market alışverişinde ve diğer harcamalarında 11 TL olarak geri dönüyor. Yani bu sistem zincirleme etki ile fiyatları ve dolayısı ile enflasyonu yükseltiyor. Çapraz sübvansiyonun kalkması ve elektriği tüketenin, maliyetine katlanması enflasyonda bizim hesaplarımıza göre üç ay içinde 10 puanlık bir düşüş anlamına geliyor. Tabi lafı eğip bükmeye gerek yok, bu sistemle yaklaşık 1,1 TL olan mesken elektrik fiyatı zamlanacak ve bugünün maliyetlerine göre 2 TL civarına çıkacak. Tabi bu çok büyük bir tepki ile karşılanacak ancak tüketiciler bir, iki ay sabrettiklerinde satın aldıkları mal ve hizmetlerin fiyatlarının önemli ölçüde düştüğünü görecek ve kısa vadede bu işten vatandaş çok karlı çıkacak. Resmi bir açıklama yapılmamış olsa da alınan kulis bilgileri doğrultusunda bu kararı, tüketicilerin ve ülke ekonomimizin çıkarları açısından sonuna kadar destekliyoruz.”
Elektrik, tüm ürünlerin hammaddesi
Şu anda Türkiye’deki elektrik santrallerinin yaklaşık yüzde 90’ı özel sektöre, yüzde 10’u ise kamuya ait. Kamuya ait elektrik santrallerinin özelleştirme kapsamına alınması ve özelleştirilmesi piyasadaki iki başlı yapıyı da düzelterek tam serbest piyasaya geçişi sağlayacak. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi devlet üretici değil, denetleyici ve regüle edici role sahip olacak. Elektrik üretim şirketlerinin özelleştirilmesini de yorumlayan Kırım şöyle konuştu:
“2001 yılında bir karar alındı ve elektrik piyasası serbestleşme yoluna girdi. Fakat bir süre sonra, serbestleşmede yolun yarısı geçildikten sonra tam serbestlik sekteye uğradı. Bunun sonucunu da zaten geçtiğimiz yılların ekonomik verilerinde görüyoruz. Elektrik tüm ürünlerin hammaddesi, dolayısı ile elektrik fiyatı tüm ekonomiyi etkiliyor.”
“Hem serbest hem devletçi politika olmaz”
Kamuya ait elektrik şirketlerinin özelleştirilmesinin faydalarını aktaran Kırım, “Burada ideolojik olarak yaklaşmadan açıkça şunu söylüyorum, ya elektrik tamamen devlet kontrolünde olmalı ya da tamamen serbest olmalı. Arada kalan herhangi bir model son derece olumsuz sonuçlar doğuruyor. Devletin az da olsa elektrik üretimine sahip olması piyasadaki dengeleri bozuyor zira kimse devletle rekabet edemez, serbest piyasanın doğasına aykırı. Bazı kişilerin bu özelleştirmelere şiddetle karşı çıkmasını hayretle izliyorum. Çünkü zaten çoğunluğu özelleşmiş bir piyasada, kamunun elinde 3-5 santral kalmasının faydası olmayacağı gibi zararı olur. Bu iş mühendislerin değil ekonomistlerin yorumlayabileceği bir iş. Dolayısı ile vatandaşların, ekonomistlerin söylediklerini dikkate almaları gerekir.” şeklinde konuştu.
TCMB'nin toplam rezervleri arttıMerkez Bankası'nın toplam rezervleri arttı...30 Kasım 2023 Perşembe 15:04EKONOMİ
Engelsiz TOGG ilk kez görüntülendiTOGG'un gaz ve fren pedalı yerine, el ile kullanılabilecekleri mekanizma yerleştirildi...30 Kasım 2023 Perşembe 14:59EKONOMİ
H-ÜFE verileri açıklandıH-ÜFE yıllık yüzde 76,99 arttı...30 Kasım 2023 Perşembe 14:32EKONOMİ
Şimşek GSYH sonuçlarını değerlendirdiBakan Şimşek: Uyguladığımız dezenflasyon programının finansal piyasalarda olumlu etkilerini gördük...30 Kasım 2023 Perşembe 14:28EKONOMİ
Işıkhan'dan Asgari ücret açıklamasıBakan Işıkhan: Taraflar arasındaki en yüksek faydayı gözeterek verimli bir toplantı gerçekleştireceğiz...30 Kasım 2023 Perşembe 14:25EKONOMİ
Büyüme verisi açıklandıTürkiye ekonomisi 3. çeyrekte yüzde 5,9 büyüdü...30 Kasım 2023 Perşembe 09:00EKONOMİ
Elektrikli araç ithalatında düzenlemeİthalatçı firmanın 7 bölgede en az 20 yetkili servis noktası olması gerekecek...29 Kasım 2023 Çarşamba 16:11EKONOMİ
Kartlı ödemeler arttıKartlı ödeme adedi 1,4 milyar adet oldu...29 Kasım 2023 Çarşamba 16:04EKONOMİ
Erkan’dan ‘enflasyon’ açıklamasıMB Başkanı Erkan: Enflasyondaki düşüş süreci birçok kanalla kendini gösterecek...29 Kasım 2023 Çarşamba 13:18EKONOMİ
Ekonomik güven endeksi azaldıEkonomik güven endeksi 95,3 oldu...29 Kasım 2023 Çarşamba 12:50EKONOMİ
Dış ticaret verileri açıklandıEkim ayında ihracat yüzde 7,4, ithalat yüzde 0,6 arttı...29 Kasım 2023 Çarşamba 12:44EKONOMİ
Yerli Savunma Sanayi DLSS'te buluşacak3. Askeri Lojistik ve Destek Zirvesi - DLSS, 12-13 Aralık'ta Ankara'da gerçekleşecek....29 Kasım 2023 Çarşamba 12:01EKONOMİ
Turizme fuar dopingiTTI İzmir, TTI Outdoor İzmir ve TTI Health fuarları 7 Aralık’ta açılıyor...28 Kasım 2023 Salı 13:16EKONOMİ
Yanlış ve yersiz ödemeler geri alınıyorKamu görevlilerinden yanlış ve yersiz ödemeler geri alınacak...28 Kasım 2023 Salı 12:56EKONOMİ
Ekonomi Koordinasyon Kurulu toplandıEKK, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın başkanlığında toplandı...28 Kasım 2023 Salı 12:47EKONOMİ
Çalışan emekli de ikramiye alacak5 bin liralık ikramiyeden ilk seferde yararlanamayan çalışan emekliler de yararlanacak...27 Kasım 2023 Pazartesi 16:42EKONOMİ
CBME Fuarı Türkiye'de açılıyorBursa'dan 100'e yakın marka katılıyor...27 Kasım 2023 Pazartesi 10:33EKONOMİ
Bütçe maratonu sona erdiBütçe görüşmeleri, bundan sonra TBMM Genel Kurul aşamasında devam edecek...25 Kasım 2023 Cumartesi 11:38EKONOMİ
Yargıtay'dan işverenlere uyarıİşe iade davalarında emsal karar...25 Kasım 2023 Cumartesi 11:14EKONOMİ
Bilişim Zirvesi'23 sona erdiCumhuriyetimizin 100. yılında 1923’ten 2023’e parantezinde “Enigma” temasıyla gerçekleştirildi...24 Kasım 2023 Cuma 13:30EKONOMİ
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2015 Bursa Bakış
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.