Türkiye ekonomisi içerde ve dışarıda yaşanan çeşitli gelişmelerle hareketli bir yılı geride bıraktı. 2018 yılında yaşanan ticaret savaşlarının ekonomiye etkisi yeni yılda kendini hissettirse de 2019, öncekine oranla daha kontrollü geçen bir yıl oldu.

Yılın ilk ayından itibaren ABD ve Çin arasındaki ticaret müzakerelerine yönelik belirsizlikler, Suriye'nin kuzeyindeki gelişmeler ve Brexit çıkmazı, küresel piyasalara yön veren ana başlıklar olarak öne çıktılar. Yurt içinde ise 31 Mart’ta yapılan yerel seçimler ve ABD ile olan ikili ilişkiler ekonomiyi etkileyen başlıca faktörler oldu.

2019’da ekonomide öne çıkan bazı konular şöyle sıralandı:

Yılın ilk aylarında, kış şartları sebebiyle bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında artışlar yaşandı. Enflasyonla Mücadele kapsamında uygun fiyatlara sebze ve meyve alışverişinin yapılabileceği tanzim satış noktaları kuruldu. Başta belediyeler olmak üzere Tarım Kredi Kooperatifleri de çalışmalara destek oldu. Tanzim satış mağazalarının etkisiyle marketlerdeki sebze ve meyve fiyatlarında düşüşler sağlandı. Temmuz ayında Merkez Bankası’nda üst düzey yönetici değişimi gerçekleşti. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya görevden alınırken, yerine yardımcısı Murat Uysal atandı.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, "Değişim Başlıyor" ana temasıyla hazırlanan Yeni Ekonomi Programı'nı (YEP 2020-2022) bakanlıkta düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Yeni Ekonomi Programı; emeklilik hamlesi, her çocuğa kumbara hesabı, memura ödül gibi birçok başlığı barındırdı. MTM’nin araştırmasına göre yıl boyunca medyada 1 milyon 116 bin 270 habere yansıyan ihracat, yılın ilk 11 ayında 165 milyar doları aştı. Böylece Yeni Ekonomi Programı’ndaki 182 milyar dolarlık ihracat hedefine yaklaşıldı. 2018 yılının ilk 11 ayında 52 milyar 247 milyon dolar olan dış ticaret açığı ise 2019 yılında yüzde 51.84 düşüşle 25 milyar 162 milyon dolara geriledi.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk başkanlığında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2020 yılında uygulanacak brüt asgari ücretin 2.943 TL, net asgari ücretin ise 2.324 TL olduğunu belirledi. Böylece yıl boyunca 192 bin 506 habere yansıyan asgari ücrete net yüzde 15.04 zam yapılmış oldu.

Dolar ve Euro geçtiğimiz yıla göre sakin bir yıl geçirdi… 2019 yılında dolar kuru kontrol altına alınsa da, bir önceki yılın etkileri hissedildi. 2019’a 5.25 seviyelerinde başladı ve yılın ikinci yarısında 5.60-5.85 bandında seyretti. Genel olarak sakin bir yıl geçiren dolarda en yüksek seviye, yerel seçimler sonrası görüldü. Dolar, İstanbul seçimlerinin iptal edildiği Mayıs ayının 7’sinde, kısa süreli de olsa 2019’un en yüksek kuru olan 6.25 seviyesine kadar yükseldi. Yılbaşından itibaren toplam 2 milyon 198 bin 883 haberde yer alan dolar kuru, yüzde 13 oranında değer kazandı.

Euro kuru da dolarda olduğu gibi 2018’e oranla sakin bir yıl geçirdi. Yılın ilk aylarında 6.02 seviyesinde olan kur, yıl içerisinde en yüksek seviyesini yerel seçimlerin İstanbul’da tekrar edilmesi kararı sonrası 9 Mayıs tarihinde 7.03 TL olarak gördü. 2019 yılında Euro yüzde 9,5 oranında değer kazandı.

Altın, yatırımcısının yüzünü güldürdü… 2019 yılı içerisinde Dolar, Euro ve faizden daha çok getiri sağlayan altın yatırımcısının yüzünü güldürdü. ABD-Çin ticaret savaşındaki gelgitler ve Merkez Bankalarının gevşeme adımlarının olduğu bir ortamda güvenli liman alımlarından faydalanan altın yüzde 17 yükseldi. 2019 yılına 217 TL seviyesinde giren gram altın, yılın son günlerinde 282- 286 TL bandında işlem gördü. 2019 yılında yaşanan yurtiçi ve yurtdışı gelişmelere bağlı olarak değer kazanan altın fiyatları yatırımcılarına yüzde 30 kazanç sağladı.

Medya Takip Merkezi’nin aynı araştırmasına göre, yıl boyunca 302 bin 404 habere yansıyan altın, 2019 yılı içerisinde en yüksek seviyesini 289 TL ile 28 Ağustos tarihinde gördü.

Vergi, Türkiye’nin gündemindeydi… Türkiye 2019 yılında birçok konuda vergi düzenlemesine giderken, yeni gelen ek vergiler de gündem konusu oldu. 2019 yılının ilk ayında, gelir vergisi reform paketi yürürlüğe girdi. Yapılan düzenleme ile kıdem tazminatındaki gelir vergisi kesintisinin iade edilmesi kararlaştırılarak, 27 Mart 2018'den önce işten ayrılanlara karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında yasal haklarına ek olarak ödenen tazminatlar, iş kaybı, iş sonu tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlardan yapılan gelir vergisi kesintisinin iadesi sağlandı. Ocak ayı itibari ile yürürlüğe giren diğer bir vergi düzenlemesi ise, Cumhurbaşkanlığı kararı ile Facebook, Google gibi İnternet ortamlarında verilen reklamlara yüzde 15 daha fazla vergi ödenmeye başlanması oldu. Bu durum sosyal medya fenomenlerinin de vergi ödeyeceği tartışmasını gündeminde getirdi.

Yeni yıl ile birlikte başlayan paralı poşet dönemiyle beraber, Şubat ayı itibari ile plastik poşetlerin beyanları, e-Devlet Kapısı veya interaktif vergi dairesi üzerinden, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işlemlerinin bulunduğu sayfada “Plastik Poşet Beyanı” bölümünden yapılmaya başlandı. Nisan ayında katma değer vergisi kanununda yapılan değişiklik ile de bir önceki seneye ait giderlerin katma değer vergisi tutarlarının indirim konusu yapılabilmesine imkân sağlandı.

Yılın sonuna doğru ise Türkiye Dijital Hizmet vergisi ile tanıştı. Buna göre internet ortamlarında yapılacak alışverişlerde yüzde 7,5 dijital hizmet vergisi ödeyecek.

MTM’nin araştırmasına göre, 2019’da vergiler konusu 933 bin 27 habere yansıyarak ekonomi gündemini belirleyen konular arasında yer aldı.