Son yıllarda giderek yaygınlaşan e-ticaret, pandeminin de etkisiyle beklenenden daha hızlı bir gelişme kaydetti. Önümüzdeki 5 yılda gerçekleştirmesi beklenen büyümeyi 2020 yılı içinde tamamladı. 2021 yılında e-ticarette dünyayı nelerin beklediği merak edilirken, e-ticaret yapan küçük ve orta ölçekli işletmelere e-ticaret çözümleri ve danışmanlığı sunan Dopigo, E-Ticaret Görünüm Araştırması’nın beşincisini yayımladı. Araştırma sonuçlarına göre ankete katılanların %46’sı e-ticarete 2020 yılında başladıklarını belirtiyor. Pazaryerlerinden beklentilerin ise 2021 yılında artarak devam ettiği görülüyor. Katılımcıların %67’si 2021’de en çok satışı pazaryerlerinden yapmayı beklerken, sadece %17’si web sitelerinden daha fazla gelir elde edeceğini düşünüyor.

E-ticaret satış kanalları en büyük gelir kaynağı oldu

Anket katılımcıları en çok geliri e-ticaret satış kanallarından elde ettiklerini ifade ediyor. Fiziksel mağaza ve toptan satışların pandeminin etkisiyle bir düşüş yaşadığı ayrıca dikkat çekiyor. Ticaret yapanların, esasında e-ticaret sayesinde ayakta kalmaya devam edebildiği açıkça görülüyor. Araştırmaya göre en çok satış yapılan kategorilerde ise süpermarketler yeni bir oyuncu olarak dikkat çekiyor. Büyük perakendecilerin “online market” hizmetlerine rakip olarak birçok pazar yerinin pandeminin de etkisiyle süpermarket kategorisinde hizmet vermeye başladığı görülüyor. Evde geçirilen zamanın artmasıyla beraber dekorasyona olan ilgi artarken Ev ve Yaşam kategorisinin ilk sıraya çıktığı, Elektronik kategorisinin ise ikinci sıraya düştüğü görülüyor.

Gelirlerin %75’i online pazar yerlerinden geliyor 

Kısıtlamalar dolayısıyla fiziksel mağazaların kapanması veya insanların fiziksel mağazalardan alışveriş yaparken kendilerini güvende hissetmemeleri, birçok şirketi e-ticarete yönelmeye zorlamış görünüyor. Rapora göre tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de e-ticarette pazar yerlerinin hacmi gittikçe artıyor. Satıcıların e-ticaret gelirlerinin %75’i pazar yerlerinden geliyor. Katılımcıların sadece %33’ünün fiziksel mağazası da varken %95’i Trendyol, N11, Hepsiburada, Amazon ve GittiGidiyor gibi online pazar yerlerinden satış yapıyor. En çok satış yapılan pazar yerleriyse Trendyol, Hepsiburada ve N11 olarak sıralanıyor. Pazar yerlerinden sonra en çok kullanılan kanal ise şirketlerin kendi ticari web siteleri oluyor. Katılımcıların %27’sinin kendi web siteleri de var ve gelirlerinin %20’si bu kanaldan geliyor.

E-ticarete yönelim devam edecek 

Yaptıkları araştırmanın sonuçlarına ilişkin değerlendirmede bulunan Dopigo Kurucu Ortağı M. Engin Şatana, “Özellikle de tek satış kanalı fiziksel mağazalar olanlar, pandeminin etkisiyle hızlı bir şekilde e-ticarete yönelmek zorunda kaldı. Pandemi sebebiyle sokak mağazacılığı yapan butikler, kırtasiyeler, mobilyacılar, hobi malzemeleri satan dükkanlar ve benzerleri, geçtiğimiz yıllara oranla çok daha hızlı bir şekilde e-ticarete geçme kararı aldı. Bu firmaların piyasaya girmesi mevcut pazarlardaki rekabeti de oldukça artırdı çünkü çok daha uygun fiyata alternatif sunabiliyorlar. Bu rekabet, düşen fiyatlarla beraber e-ticarette artan tüketimi tetikledi. E-ticarete yönelimin ise devam edeceği aşikar.”

E-ticaret KOBİ’lerin dijitalleşmesindeki en büyük etken olmaya devam ediyor

Raporda dijitalleşmenin artmasıyla beraber e-ticaret verimliliğini artıracak araçların da çeşitlenmeye başladığına dikkat çekiliyor. Online muhasebe yazılımı gibi alternatifler KOBİ’ler için bir muhasebeci ihtiyacını bile ortadan kaldırabiliyor. Özellikle çok kanallı satış yapan KOBİ’lerin operasyonel süreçleri tek panelden yönetmesine olanak sağlayan e-ticaret entegrasyonları en çok tercih edilen araçken, onu ikinci sırada e-fatura takip ediyor. Üçüncü en çok tercih edilen araçsa ön muhasebe yazılımları olarak belirtiliyor. 

KOBİ’ler ve büyük perakendeciler markalaşma ve dijital pazarlamada rekabet içinde

Büyüme beklentileriyle birlikte katılımcıların %93,1’i 2021’de en az yapacakları yatırım kadar kazanç sağlamayı öngörüyor. En çok yatırım yapılması planlanan alanlarsa markalaşma, ürün satın alma ve dijital pazarlama olarak belirtiliyor. Geçtiğimiz senelerdeki anketlerde markalaşma öne çıkan bir kalem değilken KOBİ’ler artık konunun önemini fark etmiş görünüyor. Dijital pazarlamaya olan eğilimin artması ise pandemiyle beraber fiziksel reklam uygulamalarının yeterince etkili kullanılamıyor oluşuyla açıklanıyor. 

E-ticaret girişimcilerinin operasyonel problemleri

Katılımcılara göre 2020’de e-ticarette en çok vakit alan konu ürün fiyatlandırma. Dövizdeki dalgalanmalar nedeniyle ürün fiyatlandırma, 2018 senesinden beri operasyonel problemler listesinde ilk üçe giriyor. Bunu da ürün paketleme ve ürün araştırma başlıkları takip ediyor. Ürün paketlemenin hala en çok zaman alan kalemler arasında yer alması, depo ve kargo şirketlerinin hizmetlerine aslında ne kadar ihtiyaç olduğunu da gösterir nitelikte. Katılımcıların %87’si bir e-ticaret entegratörü ile çalıştıkları için 2018 senesinde listeye giren stok takibi ve faturalandırma gibi konular artık operasyonel bir problem olmaktan çıkmış gibi duruyor. En çok zaman alan işlemlerde dördüncü sırayı ürün araştırma alıyor.

Her şeye rağmen 2020 ekonomik beklentileri karşıladı

Katılımcıların %46’sı 2020 senesinin beklentilerini karşıladığını iletirken %30’u bu konuda çekimser kaldığını belirtiyor.  Ankete katılan satıcıları 2020 senesinde en çok zorlayan konular; e-ticaretteki dolaylı giderlerin (kargo fiyatları, satış komisyonları ve ödeme komisyonları) artması ve düşen karlılık oranlarının oluşturduğu ileriye yönelik risk olarak belirtiliyor.

Katılımcıların %51'i ekonomide büyüme bekliyor

Dopigo tarafından yapılan araştırma, Türkiye ekonomisine dair beklentilere de ışık tutuyor. Rapora göre anket katılımcılarının %51’i 2021’de Türkiye ekonomisinde büyüme beklerken %14,4’ü aynı kalacağını öngörüyor. Katılımcıların %40'ı ise 2021 senesinde yatırım yapıp yapmama konusunda kararsız. Katılımcıların %48,3’ü yapacakları yatırımın 3 katından fazla getirisi olacağına inanırken %44,6’sı yapacakları yatırım kadar kazanç elde edeceğini düşünüyor.

Pandeminin e-ticaret üzerinde yarattığı etkilerin kalıcı olması bekleniyor

Ankete katılan e-ticaret girişimcilerinin %89’u e-ticaret satış kanallarının en çok gelir elde edecekleri kanallar olmaya devam edeceğine inanıyor. Pazar yerlerinden beklentiler 2021’de daha da artıyor. Katılımcıların %67’si 2021’de en çok satışı pazar yerlerinden yapmayı beklerken, sadece %17’si web sitelerinden en fazla kazancı sağlayacağını düşünüyor.