Ambalajlar, dünyadaki en büyük katı atık alanlarından birini oluşturuyor. Sürdürülebilirlik, döngüsel ekonomi ve doğa adına duyarlı markalar ise uzun yıllardır ambalaj tasarımlarında geri dönüşüme odaklanıyor. Atıkların azaltılması için çevreye duyarlı üretim ve tüketim yapmanın birçok yolu olduğunu aktaran Tasarist Yaratıcı Direktörü Musa Çelik, “Yaygın bilinenin aksine geri dönüşüm yalnızca düşük kaliteyle sınırlı değil. Daha uzun ömürlü ve yüksek kalitede tasarımlarla da yeniden kullanılabilir sistemin oluşturulması ve ambalaj tasarımıyla tüketicilerin farkındalığını sağlamak mümkün.” yorumlarında bulunuyor.

Yeniden kullanılabilir, dönüştürülebilir ve sürdürülebilir ambalajlar, eski bir kavram olsa da hala popülerliğini koruyor. Küresel çapta artan ambalaj atıkları, çevre tahribatı ve iklim değişikliği gibi faktörler, tüketicilerin duyarlılığını artırdıkça sürdürülebilirlik faaliyetlerine talep ve markaların ilgisi de artıyor. Ambalajların sürdürülebilirliği için kullanılan temel yöntemlerden biri olsa da geri dönüşümün tek seçenek olmadığını belirten Tasarist Yaratıcı Direktörü Musa Çelik, “Geri dönüşüm temelde atıkların yeniden kullanımıyla ilgili tüm faaliyetleri kapsayan geniş bir kavram. Geri dönüşümün sık kullanılan birkaç yönteminden bahsedebiliriz. Eğer dönüştürülen ürünün kalitesi, değeri ve kullanılabilirliği orijinalinden daha düşükse geri dönüşüm, tam tersi yeni ürünün değeri orijinaliyle aynı ya da daha yüksek seviyedeyse ileri dönüşümdür. Bir örnek ile açıklarsak, cam bir şişenin eritilerek benzer bir cam şişeye dönüştürülmesi geri, bu cam şişenin yıkandıktan sonra benzer amaçlarla doldurularak kullanılması yeniden kullanım ve aynı cam şişeye ampul vb. malzemeler eklenerek, boyanarak bir lambaya dönüştürülmesi ise ileri dönüşümdür. Aynı zamanda ömrünü tamamlayan ürün herhangi bir kimyasal ya da biyolojik işleme uğramadan tüketici tarafından değerlendiriliyorsa bu da yeniden kullanımdır. Tüm bu yöntemler birçok farklı biçimde ambalaj tasarımlarına uygulanabilir ancak tüketici bilinci çok önemli bir nokta.” vurgusu yapıyor.Ambalajda Sürdürülebilirliğin Faydaları Çevreyle Sınırlı Değil

Hızlı tüketimin yarattığı hammadde ve enerji krizi, küresel ısınma, iklim değişikliği ve atık sorunları artarken çevre dostu tasarım ve sürdürülebilirliğe olan ilgi artıyor. Cam, plastik, karton, kumaş gibi birçok ambalaj malzemesinin ileri ve geri dönüşüm için oldukça yüksek potansiyel barındırdığını belirten Musa Çelik, markaların tasarım sürecinde doğru yönlendirmeyle ambalajlarında sıfır atık ve doğa koruma gibi faaliyetlere fayda sağlarken marka değerlerini de artırabileceğini vurguluyor. Çelik ayrıca, “Ambalajda sürdürülebilirliğin faydaları çevreye karşı sorumluluğumuzun çok daha ötesinde. Zaten yaşadığımız doğayı koruma adına bilinen faydalarının yanı sıra sürdürülebilirliği misyonları arasında sayan markalara katma değer de sağlıyor. Üstelik günümüz tüketicilerinin büyük bir çoğunluğunda sürdürülebilir ürünlere karşı ciddi bir talep var. Hem ürününüzün ve markanızın değerini sosyal sorumluluk açısından duyarlı hale getirebilir hem de potansiyel tüketicilerinizin sayısını artırabilirsiniz.” açıklamalarında bulunuyor.Sürdürülebilirlikte Tüketici Farkındalığı ve Bilgilendirmesi Olmazsa Olmaz

Ambalaj tasarımlarında geri ve ileri dönüşüm çalışmaları, tasarımcının öngörüsüyle uygulanabileceği gibi tüketici tarafından da farklı yaratıcı fikirlerle uygulanabilir. 2023 trendleri arasında da yer alan sürdürülebilir ambalajlarda öne çıkan detay, tüketicinin bilgilendirilmesi yönünde. Ürünün tasarımında ambalajın nasıl geri dönüştürüleceği hakkında bilgilerin ya da yeniden kullanımı yönünde önerilerin bulundurulması tüketici deneyimini artırıyor. Kullanım ömrünü tamamlayan ambalaj ile ortaya çıkan özgün tasarım, uygulayan tüketiciye bir öğrenme deneyimi, çevre bilinci ve tatmin duygusu sağlıyor. Bu sayede de marka-tüketici sadakatinde artış görülüyor. Dolayısıyla ambalajda tüketiciye ya kendi kullanımını geliştirmesi için bir fırsat ya da dönüşüm için doğru malzemeleri kullanmak gibi yöntemler geliştirmek markaları bir adım öne taşıyabilir.