Giderek artan kanser vakalarına karşı alınacak tedbirlerin önemini vurgulayan uzmanlar, erken tanının ve egzersizin hayati önemine dikkat çekiyor. Dünyada ve Türkiye’de son yıllarda kanser tedavisinde genetik testlerin çok daha yaygın uygulandığını belirten uzmanlar, bireysel tedavinin önemine dikkat çekiyor.Öte yandan egzersiz immün sisteminin çalışmasına olumlu katkısı ile covid-19’a karşı da etkili.

Değişen yaşam koşulları ile birlikte kanser hastalarının sayısı her geçen gün artış gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2019'da dünyada yaklaşık 18 milyon kişiye kanser tanısı konuldu, 9.5 milyon kişi kanserden dolayı hayatını kaybetti. Rakamlar, kanserin hem diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de sebebi bilinen ölümler sıralamasında ön sıralarda olduğunu gösteriyor.

Üsküdar Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Korkut Ulucan, kansere karşı egzersiz yapmanın önemini vurguladı.

Kanseri önlemede farkındalık önemli

Kanser vakalarının önlenmesinin tedavisi kadar önemli olduğunu ifade eden Doç. Dr. Korkut Ulucan,

“Kanserin erken teşhisi tedavi aşamasında başarı ve bireyin hayat kalitesinde artışı beraberinde getiriyor. Ne kadar çabuk ve erken bilinçlenme oluşursa bu hastalıkla o kadar etkili baş edilebilir. Kanser çalışmaları toplum sağlığı bakımından oldukça önemli. Özellikle kanser olmadan hastalığı önlemek konusunda farkındalık yaratmak, hastalık ile mücadelede büyük önem taşıyor. Her geçen gün yapılan çalışmalar ile bu konudaki çözüme bir adım daha yaklaşıyoruz” dedi.

Tedaviye genetik testler yön veriyor

Ulucan, kanserin hücre genetiğinde ve dolayısıyla hücre biyolojisinde bazı değişikliklere neden olduğunu söyleyerek sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kanser tedavisi bireysel olmalı çünkü hangi mutasyon veya mutasyonların olduğu bu noktada ön plana çıkıyor. Dünyada ve Türkiye’de son yıllarda kanser tedavisinde genetik testler çok daha yaygın uygulanıyor ve elde edilen bilgilere göre tedaviye yön veriliyor. Aile hikayesi olanlarda ve erken yaş kanser vakalarının görüldüğü bireylerde kanserin kalıtsallığı daha ön planda, o yüzden bu bireyler doktorları ile bu durumu iyi planlamalı. Geç yaş kanserlerde ise çevresel faktörler daha ön plana çıkıyor. Bu durum her kanser türünde aynıdır diye bir genelleme yapmak doğru değil. O yüzden uzmanın bu konudaki yaklaşımı da çok önemli.”

Önlenmesinde ve tedavisinde egzersiz önemli

Kanserin önlenmesinde ve tedavisinde düzenli egzersizlerin önemine dikkat çeken Doç. Dr. Korkut Ulucan, “Kanserin önlenmesinde ve tedavisinde egzersizin öneminden yıllardır bahsediliyor. Sadece hastaların psikolojisi için değil, aynı zamanda tedavinin etkisi içinde mutlaka egzersiz planı yapılmalıdır. Egzersizin en önemli etkileri kanda cinsiyet hormonlarının, inflamatuvar moleküllerinin ve insülin seviyesinin düzenlenmesidir. Aynı zamanda kas hücreleri egzersiz sırasında ve sonrasında kana bazı miyokin adı verilen önemli molekülleri salgılarlar. Bu önemli moleküllerin; egzersiz sırasında salgılanan epinefrin ve norepinefrin hormonları ile beraber hem önemli immün hücrelerinin yani doğal öldürücü hücrelerin kana daha fazla karışmasına, hem de kandan tümör bölgesine geçtiklerine dair güçlü kanıtlar var” dedi.

Ulucan sözlerini şöyle sürdürdü: “Hatta yapılan hücre kültür çalışmalarında egzersizden hemen sonra insanlardan alınan serumun, hücre kültüründe çoğalan meme kanseri hücrelerinde çoğalmanın az da olsa durduğunu gösteriyor. Tabi buradaki moleküler mekanizmalar halen net değil. Egzersiz sırasında yaklaşık 20’ye yakın miyokinin dolaşıma salındığı tahmin edilmekte, bunların tam mekanizmalarını anlamak için halen çalışmalara ihtiyaç var. Düzenli yapılan egzersizin insan psikolojisi üzerinde olduğu gibi klinik açıdan etkileri olduğu da gözardı edilmemeli.”

Covid-19 egzersizle önlenebilir

Dr. Ulucan son günlerde dünya gündeminin ilk sırasını oluşturan Covid-19’un tedavisinde ve engellenmesinde de egzersizin öneminden bahsederken şu ifadeleri kullandı:

 “Düzenli egzersiz, immün sistemimizin çalışmasına olumlu yönde etki yapar, daha etkili çalışmasını sağlar. Kısaca düzenli egzersiz güçlü immün sistem demektir. Özellikle hastalığın engellenmesinde düzenli yapılan egzersiz oldukça önemli. Hastalığın tedavisinde de etkisinin olacağı muhakkak, ancak hekiminin uygun göreceği egzersizler tedavi sürecinde tercih edilmeli. O yüzden uygun beslenmenin yanında her gün egzersiz de yapmak gerekiyor, tabiiki evde, dışarıda değil. Bununla ilgili birçok spor derneği veya uzmanlar evde yapılabilecek egzersiz programlarını sosyal medyada paylaşıyor. Korunmak isteyen herkese de uygulamak düşüyor.”