Koronavirüsün henüz tek başına nörolojik hastalıklara yol açtığına dair bulgular edilmedi ancak mevcut nörolojik hastalıkları alevlendirdiği ve kötüleştirdiği biliniyor. Covid-19’un epilepsi, ALS ve Parkinson gibi rahatsızlıkları kötüleştirdiğini ifade eden uzmanlar, nörolojik hastalıkları olan bireylerin toplumun geliştirdiği duyarlılığın haricinde ekstra duyarlılık göstermeleri gerektiğini belirtiyor. Uzmanlar, özellikle ileri yaştaki hastaların egzersizlerini, beslenmelerini ve uzaktan da olsa doktor kontrollerini aksatmamalarını tavsiye ediyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Salçini, Covid-19’un nörolojik hastalıklar üzerindeki etkilerini değerlendirdi. 

Tek başına nörolojik etkisi henüz net değil

Covid-19’un yeni hastalıklardan biri olduğunu dile getiren Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Salçini, “Dolayısıyla her ne kadar bilgimiz var gibi görünse de henüz tam olarak hastalığın nörolojik açıdan etkileri belli değil. Ama artık koku kaybı yaptığını tıbbi dilde anosmiye neden olduğunu biliyoruz. Anosmi aslında koku kaybı demek ve tanı kriterlerine girdi. O yüzden hastalara koku kaybı olup olmadığı soruluyor. Hangi hastalıklara yol açtığı ve tetiklediği ile ilgili araştırmalar var ama Covid-19 tek başına nörolojik bir hastalığa yol açar diyemiyoruz” dedi. 

İleri yaştaki hastaların durumu önemli

Nörolojik hastalıkların çok geniş bir yelpazede değerlendirilmesi gerektiğini belirten Dr. Salçini, “Bu geniş yelpazede kas hastalıklarından bel fıtığına veya elde, kolda uyuşmaya kadar her türlü hastalığı nöroloji kapsıyor. Dolayısıyla bizim esas sıkıntımız kronik, yaşlı, bakıma muhtaç, genel durumu bozuk, genel anlamda dahiliyeyi de kapsayan problemleri olan nörolojik hastalıkları etkilemesidir. Hastalardaki zatürre benzeri hastalıklarda genel durumu bozabiliyor” ifadelerini kullandı.

Covid-19 ALS hastalığını kötü etkiliyor

Covid-19’un özellikle nefes, solunum güçsüzlüğü veya Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) gibi hastalıkları çok hızlı kötüleştirdiğine dikkat çeken Dr. Celal Salçini sözlerini şöyle sürdürdü:

“Çünkü bu hastalıklar kas hastalığı, kasa giden sinir hastalığı veya kas kavşak hastalığı dediğimiz gruplarda bulunuyor. Bu hastalarda kas gücü kapasitesi az olduğu ve solunum kasları etkilendiği için mutlaka Covid-19’un neden olduğu zatüreye gerek yok, influenza veya domuz gribi zatüresi de olabilir, herhangi bir zatüre kötü etkiliyor. Dolayısıyla Covid-19’da da aynı durumu görüyoruz ve hastaları hızlıca kötüleştirdiğini söyleyebiliriz. Koronavirüs’ün iki prezentasyonlu bir hastalık olduğunu biliyoruz. İlk başta zatüre kronik hastaları etkiliyor. Kayıpların birçok kronik hastalığa bağlı zatüreden kaynaklı olmasından dolayı bu zaten beklenen bir süreç. Fakat daha sonra sağlıklı beyni de çok kolay etkileyebilen stokin fırtınası dediğimiz olaylar olabiliyor. Bu alerjik reaksiyon gibi bir durum ve neticesinde hastaları kaybedebiliyoruz.”

Mevcut nörolojik hastalıkları kötüleştirebiliyor

1.5 yaşında epilepsi hastası bir kız çocuğunun Covid-19 nedeniyle kötüleştiğini ve hayatını kaybettiğini hatırlatan Salçini, “Mevcut nörolojik hastalıkların birçoğunu koronavirüs alevlendirebiliyor veya kötüleştirebiliyor. Genel durumu bozduğu ve koronavirüsün beyin tutulumuna yol açtığı biliniyor. Bu virüsün epilepsi, bunamalar ve Parkinson hastalığını kötüleştirdiğini biliyoruz. Tabi bunların bir kısmında genel durum bozukluğu yapmasından kaynaklı kötüleşme var, bir kısmında da sinirin beyin hücrelerine etki etmesiyle oluşabilecek patolojik rahatsızlıktan bahsediliyor. Tam anlamıyla emin olmasak da bazı hipotezler var” dedi.

Nörolojik hastalar daha duyarlı olmalı

Nörolojik hastaların toplumun geliştirdiği duyarlılığın haricinde ekstra bir duyarlılığa gerek duyduğunu ifade eden Salçini, “Çünkü çoğu kronik hastalardır yani gelip geçici hastalıklara sahip değiller. Uzun süreli hastalık ve bizim hastalarımızın çoğu yaşlı. Çoğu ilaç kullanıyor, bazen çoklu ilaç kullanımı oluyor. Dolayısıyla bu hastaların genel durumu bozuk, karaciğerleri yorgun, böbrek polimerleri var yaşları ileri olduğundan dolayı koronavirüsün bulaşmasına karşı normal bireylerden daha fazla tedbir almaları gerekiyor” diye konuştu.

Egzersizlerine ve beslenmelerine dikkat etmeliler

Özellikle ileri yaştaki nörolojik hastaların tedbir alırlarken egzersizlerine, beslenmelerine, doktor takiplerine özen göstermeleri gerektiğine dikkat çeken Salçini, “Doktor takiplerini yapmadıklarında ve hareketsiz kaldıklarında birçok problemin ortaya çıktığını çok sık görüyoruz. Son zamanlarda uzaktan, dijital platformlar üzerinden veya görüntülü konuşma ile hastalara yardımcı olunmaya çalışılıyor. Bu sayede gerekmediği durumlarda evden çıkmamaları sağlanıyor” dedi.