Nefes alma zorluğuna neden olan geniz eti problemi, özellikle çocuklarda gelişme geriliğinden konsantrasyon bozukluğuna kadar önemli sorunlara yol açabiliyor.

Üzüm salkımına benzetilen geniz eti dokusu, bağışıklık sisteminin bir parçası olarak tanımlanıyor. Ancak geniz etinin büyümesi çeşitli sorunlara yol açarak hastanın hayatını olumsuz etkileyebiliyor. Gece ağzı açık uyuma, horlama veya uyku apnesi gibi sorunların nedeni geniz eti büyümesi olabiliyor. Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Ömer Çelikal, geniz eti ile ilgili bilgi verdi. 

Geniz eti büyümesi çocuğun yaşam kalitesini bozuyor

Geniz eti yani adenoid, burun boşluğunun arkasında, geniz bölgesinde bulunan bağışıklık sisteminin önemli elemanlarından biri olarak bilinen lenfositlerin görev aldığı özel bir dokudur. Üzüm salkımına benzeyen doku immün yani bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve geniz etinin varlığı anormal bir durum olmamaktadır. Geniz eti, çeşitli koşullarda büyüme gösterebilmektedir. Geniz etindeki büyümeler hastanın yaşam konforunu bozmakta ve çeşitli hastalıklara neden olabilmektedir. Geniz bölgesindeki tıkanmaların nedenleri araştırılmalıdır. Geniz eti büyümelerinde hastanın uzmana danışıp altta yatan durum belirlenerek tedavi uygulanması gerekmektedir. 

Geniz eti çocukta uykudayken nefes durmasına yol açabilir 

Geniz eti yani adenoid, çocukluk döneminde herkeste bulunmaktadır. Bu adenoid yani geniz eti dokusunun çok büyüyüp burundaki hava geçişini tıkayacak duruma gelmesi problemlerin başlıca kaynağını oluşturmaktadır. Geniz eti normalden büyük olduğunda hastada ağzı açık uyuma, horlama veya uykuda nefes durması şikayetleri var ise şüphelenmek gerekmektedir. Bu gibi durumlarda uzmana başvurmak hastanın hayat kalitesinin etkilenmemesi için önemlidir. 

Çocukluk döneminde herkeste bulunan ve bağışıklık sisteminin bir parçası olan geniz eti yani adenoid, çoğunlukla üst solunum yolu enfeksiyonları sonrasında mikroorganizmalara bağışıklık yanıtı olarak veya alerjik rinitlere bağlı olarak büyüme gösterebilmektedir. Geniz eti büyümesi bir takım sıkıntılara yol açabilmektedir. 

Soluk almada zorluk: Geniz etinin aşırı büyümesi, burundan gelen hava yolunu tıkayarak nefes borusuna ulaşımı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle çocuklar ağızları açık uyumaktadır. Yemek yerken zorlanma yaşanması da bu nedenle olabilmektedir. Geniz eti büyümesi çocukların yaşam kalitesini düşürebilmektedir. 

Uyku bozuklukları: Geniz etinin büyümesi soluk almayı zorlaştırdığı için çocuklarda ciddi huzursuzluğa yol açabilmektedir. Uyku sırasında nefes alamayan çocuk sık sık uyanmakta, aşırı terleme ve altını ıslatma gibi sıkıntılar yaşayabilmektedir. Gündüzleri ise uyku hali veya hiperaktivite söz konusu olmaktadır. Dikkat dağınıklığı, odaklanma güçlüğü, öğrenme sürecinde zorlanma gibi sorunlar da ortaya çıkabilmektedir. Bazı çocuklarda uyku sırasında solunum durması olarak bilinen uyku apnesi de görülebilmektedir. 

İştahsızlık: Geniz etinin aşırı büyümesine bağlı olarak gelişen sıkıntılardan biri de iştahsızlık olarak bilinmektedir. Uyku düzeni bozulan, ağzı açık uyuyan ve nefes almaya çalışan çocukta iştahsızlık görülebilmektedir. 

Büyüme geriliği: Büyüme hormonu salgısı büyük oranda uyku esnasında gerçekleşmektedir. Geniz eti sıkıntısı yaşayan çocuklarda görülen uyku bozukluklarından dolayı salgılanan büyüme hormonu seviyesi de düşmektedir. Bu nedenle geniz eti büyümesi yaşayan çocuklarda büyüme geriliği gözlemlenebilmektedir.

Diş yapısında ve çene kemiklerinde bozukluklar: Geniz etinin aşırı büyümesiyle çocuklarda burun tıkanıklığı görülmektedir. Bu durum, çocukları ağızdan nefes almaya mecbur bırakmaktadır. Uzun bir süre ağızdan nefes alındığı takdirde üst çenede daralma gibi gelişimsel bozukluklar meydana gelebilmektedir. 

Sinüzit: Geniz eti büyümesiyle kronik sünizit hastalığı ortaya çıkabilmektedir. Sinüzit ilaç tedavisiyle kısmen iyileşebilir ancak en ufak bir soğuk algınlığı veya yorgunlukta hastalık nüks edebilmekte yani tekrarlayabilmektedir. 

Orta kulak hastalıkları: Geniz boşluğu, orta kulağa açılan östaki kanallarına ev sahipliği yapmaktadır. Geniz etinin büyümesiyle östaki kanallarında tıkanma meydana gelebilir. Hatta geniz etindeki mikroplar orta kulağa aksederek enfeksiyona yol açabilir.  

Vakit kaybetmeden doktora başvurun

Ağzı açık uyuma horlama uykuda nefes durması(apne) şikayetleri yaşayan hastalarda geniz etinden şüphelenmek gerekmektedir. Tanısını 2 yöntemle koyulabilmektedir. Fiberoptik kameralarla burun deliklerinden girilip geniz bölgesine bakılarak ya da kafa yan grafisi çekilerek geniz eti büyüklüğü tanısı konabilir. Tanının ardından tedavi yöntemlerine başlanmaktadır. Ağzı açık uyuma veya horlama sorunu olan çocuklarda yapılan muayene sonucu, geniz eti büyüklüğü saptanırsa, ilaçla tedavinin yetersiz geldiği noktada genel anestezi altında ameliyat önerilmektedir.

Ağzı açık uyuma horlama uykuda apnesi olan çocuklarda yapılan fiberoptik muayenede yani burun içi yapılar, geniz veya yemek borusunun içini görüntüleyebilen bir muayene ile ya da çekilen grafide geniz eti büyüklüğü saptanırsa ameliyat edilmektedir. 

Modern cerrahi teknikler uygulanıyor

Geniz eti ameliyatı, ilaç tedavilerinin yetersiz olduğu durumlarda yapılmaktadır. Bezede büyüme belirtileri görülmesi durumunda uzmanlar ameliyat önerebilmektedir. Geniz eti ameliyatı genel anestezi altından yapılmaktadır. Ağız içerisinden özel küretler yardımıyla adenoid doku kürete edilmektedir. Geniz eti ameliyatı için deride herhangi bir kesiye ihtiyaç duyulmamaktadır. İşlem uzun sürmemekte, 20-30 dakika içinde tamamlanmaktadır. Ameliyat sonrası düzenli kontrollere devam etmek geniz etinin durumunun kontrolü için önemlidir. Hasta geniz eti ameliyatından çıktıktan sonra, iyileşme süresi yaklaşık 1 ya da 2 gündür. Çocuklarda bademcik ameliyatlarının iyileşme süresi ortalama 3- 5 gün, yetişkinlerde ise bu süre 10 güne kadar çıkabilmektedir. Geniz eti ameliyatı kolay ve kısa sürede iyileşme sağlanabilen bir ameliyat olmaktadır.