Bebeklerin genellikle 6-12 aylıkken çıkmaya başlayan ilk süt dişleri ile dişlerinin fırçalanmaya başlanması bazı dikkat edilmesi gereken hususları da beraberinde getiriyor. Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir, süt dişlerinin düşme yaşına kadar ağızda tutulması ve genç erişkinlik döneminde daimî dişler tamamlanana kadar estetik ve fonksiyonel görevlerini yerine getirebilmeleri açısından önemine dikkat çekiyor. 

Bebeklik döneminde çürük bakterisiyle tanışan çocuklarda, alınan anne sütü veya hazır mamaların diş çürümelerinde etkin rol oynayabileceğini aktaran Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir, İlk süt dişlerini ağızda görür görmez diş fırçalamaya başlanması gerektiğini vurgulamakta fayda olduğunu belirtti. Piyasadaki marka ve ürün çeşitliliğine bakarak, ‘bebeklerde hangi diş fırçasını tercih etmeliyiz?’ ya da ‘çocuklar için kullanacağımız diş fırçalarının sahip olması gereken özellikler neler?’ gibi, ebeveynlerin sıklıkla sorduğu soruların cevapları yanıtlayan Demir şunlara dikkat çekti: “Bebeklik döneminde diş fırçalamak, tamamen ebeveynlerin devamlılığını sağlamaları gereken bir sorumluluktur. Bebekler için üretilen diş fırçalarının temizleyici uçları, kıl veya silikon yapıdadır. Bebeğin ağız yapısına uygun olarak, kıl uçlu soft/ultra soft diş fırçalarının veya silikon uçlu parmak fırçaların her ikisi de tercih edilerek; çürük risk durumuna göre çocuk diş hekiminin önerdiği tür ve miktarda bir diş macunu ile kullanılabilir. Silikon parmak fırçaları, yeni dişlerin çıkmaya başladığı bölgelerde, diş etlerine masaj yaparak bölgeyi rahatlatabilir ve kanlanmayı arttırarak diş çıkarma sürecinin hızlanmasına, sürecin daha kolay geçmesine yardımcı olabilir.”

Sevdirilerek alışkanlık kazandırılmalı

“Çocukluk döneminde ise, diş fırçalamak, hem çocuklara sevdirerek alışkanlık kazandırmaya çalıştığımız bir sağlık öğretisi, hem de ebeveynlerin takibinden sorumlu oldukları bir ev ödevi gibidir” diyen Dt. Nurgül Demir “Bu dönemde, seçilecek olan diş fırçasına, çocuğun zevklerine, sevdiği renklere ve çizgi film karakterlerine göre; çocuğun da diş fırçası seçimine dahil olmasını sağlayarak karar vermek; diş fırçalamayı eğlenceli bir etkinlik olarak algılaması ve hevesle alışması için önemli bir adımdır. Ebeveynlere düşen görev, çocuğun, yaşı için uygun olarak üretilen diş fırçaları arasından, en ideal seçimi yapmasında yönlendirici olmaktır.”

Diş fırçası ağız yapısına uygun olmalı

Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken durumun diş fırçası başlığının çocuğun yaşı ve ağız yapısına uygun seçilmesi olduğuna dikkat çeken Dt. Nurgül Demir sözlerini şöyle sürdürdü: “Fırça başlığının olası diş eti yaralanmalarına engel olacak şekilde yuvarlak kenarlı olması, fırça kıllarının yumuşak, temizlenebilir olması ve fırça sapının çocuğun kolay kavrayabileceği yapıda tercih edilmesidir. Bu özelliklerin çoğu, piyasada çocuklar için üretilen diş fırçalarında mevcuttur ve çocuk diş fırçalarının üzerinde kullanılması önerilen yaşlar genellikle yer alır.”

 Elektrikli diş fırçası ne zaman kullanılmalı?

‘Elektrikli diş fırçası kullanmaya ne zaman başlayalım? Çocuklar için uygun mu?’ gibi soruları da yanıtlayan Dt. Nurgül Demir “Manuel diş fırçalarına göre daha kısa sürede temizlediği düşünülen elektrikli diş fırçaları; diş yüzeyi genişliği, sesli ve ışıklı tasarımları ile el becerilerinin gelişmeye devam ettiği dönemde çocuklarda daha etkili diş temizliği yapabileceği düşüncesi ile ön plana çıkıyor. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, diş fırçalamaya yeni yeni alışmaya çalışan çocuklarda; çocuğun döner diş fırçası başlığı ile uyguladığı kontrolsüz basınç veya başlığın dönme hareketinin oluşturabileceği bir travma oluşturmasıdır. Bu durum diş etlerinde ciddi yaralanmalara sebebiyet verebilmektedir. Özellikle karma dişlenme döneminde olan, süt dişlerinin düşüp daimi dişlerin çıkmaya başladığı hastalarımızda, diş etleri daha hassastır. Elektrikli diş fırçasına, bu dönemde, daimi dişler tamamlanana kadar, ara vermek doğru bir yaklaşım olacaktır. Diğer taraftan, çocuk, fırça başlığının dönme hareketini yönlendiremeyeceği ve otomatik fırça hareketlerinin temizleme etkisini öngöremeyeceği için, diş etlerine zarar vermese dahi, etkili fırçalama ve yeterli temizlik sağlayamayabilir. Dişlerinde konum bozukluğu olan, yer darlığı sebebiyle dişlerde çarpık, sıkışık dizilim gördüğümüz çocuk hastalarda bu durum daha fazla önem kazanır. Bu nedenle, çocuklarda elektrikli diş fırçası mutlaka ebeveyn kontrolünde kullanılmalıdır.”

İşte Diş Fırçası ile İlgili Bilmeniz Gerekenler… 

Bebeklik döneminde ilk süt dişleri çıkmaya başladığı andan itibaren, dişler, bebekler için uygun olan bir diş fırçası ve diş macunu ile günde 2 sefer fırçalanmaya başlanmalıdır.

Çocuklar için tercih edilecek diş fırçasının; başlığı çocuğun yaşı ve ağız yapısı için doğru büyüklükte seçilmeli, köşeleri yuvarlak olmalı, kılları yumuşak ve temizlenebilir olmalı, sapı çocuğun kolay kavrayabileceği yapıda tercih edilmeli ve mutlaka 3 ayda 1 değiştirilmelidir.

Çocuklara, dişlerini kendilerinin fırçalamasına izin vererek, küçük yaşlardan itibaren diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmalı, ancak etkili diş fırçalama mutlaka ebeveynler tarafından yapılmalıdır.

Çocukların doğru teknik ve yeterli etkinlikte diş fırçalamaya başlayabilecekleri, ortalama 8-10 yaşına kadar, dişler ebeveynlerin kontrolünde fırçalanmalıdır.

Elektrikli diş fırçaları daimi dişlerin tamamlandığı döneme kadar ebeveynlerin kontrolünde kullanılmalıdır.