Akran zorbalığı, bir ya da birden fazla çocuğun kendilerine kıyasla dezavantajlı konumda olan başka bir çocuğa karşı düzenli olarak uyguladıkları sözlü ya da fiziki saldırı şeklinde genellikle okullarda gerçekleşiyor. Akran zorbalığının genetik etkenler ve çevreden etkilenme sonucu oluştuğunu belirten uzmanlar, okul içinde halledilmeye çalışılmasının yanlış bir yaklaşım olduğunu ve mutlaka ebeveynlere bilgi paylaşılması gerektiğini vurguluyor. Uzmanlar; gergin ebeveyn ilişkileri, zayıf akademik başarı ve sosyal desteğin az olması gibi nedenlerin çocukları akran zorbalığına yönlendirdiğine dikkat çekiyor.

Çocuk Gelişimi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, çocukları akran zorbalığına yönlendiren nedenlerden bahsetti ve ebeveynlere önemli tavsiyelerde bulundu.

Negatif etkileri oldukça yüksek oluyor

Akran zorbalığını “aynı yaş düzeyindeki çocukların birbirlerine veya tek bir kişiye karşı sözel, fiziksel, davranışsal ve psikolojik olarak örseleyici, zarar verici davranışlarda bulunması” olarak tanımlayan Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, “Akran zorbalığı; özellikle okullarda gerçekleşen, bir ya da birden fazla çocuğun kendilerinden fiziki veya sosyal anlamda dezavantajlı konumda olan başka bir çocuğa karşı, düzenli olarak yapmakta oldukları sözlü ya da fiziki saldırı ve baskılamalardan oluşan, negatif etkileri son derece yüksek olan bir sosyal problemdir.” dedi.

Genetik etkenlerle ve çevreden etkilenme ile oluşabiliyor

Zorbalığın altında yatan nedenlerin bir kısmının genetik etkenler sonucu ortaya çıkan patolojik zorbalık olduğunu ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, “Bir kısmı ise çocuğun çevresinden etkilenmesi sonucu ortaya çıkan öğrenilmiş zorbalıktır. Bir çocuğu zorbalığa başvurmaya iten birden çok ve birbiriyle örtüşen nedenden bahsedebiliriz.” dedi.

Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, çocukları zorbalığa yönlendiren nedenleri şöyle sıraladı:

Yetişkin baskısından kurtulma arzusu

Şımartılmak

Büyükleri taklit etmek

Akran kıskançlığı

Dikkat çekme arzusu

Hayal kırıklarının birikmesi

Çocuğun şiddete maruz kalması

Akran zorbalığı çocukların aileleri ile paylaşılmalı

Akran zorbalığının okul içinde halledilmeye çalışılmasının yanlış bir yaklaşım olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, “Örneğin mutlaka çocukların ebeveynleri ile paylaşılmalıdır. Zorbalık sadece yapan ve yapılanı ilgilendirmez. Bu durum aileleri ve hatta tüm toplumu ilgilendirir. Çünkü sözel ya da fiziksel şiddet eylemi maruz kalınma ile artar. Ebeveynler aile ortamında sükunet sağlamak, aile kavgalarını sınırlandırmak, saldırgan davranışı durdurmak, güç veya fiziksel ceza kullanmamak açısından iyi bir örnek olmalı. Ceza yerine iletişim veya müzakere yöntemi kullanılmalı.” dedi ve zorbalık davranışlarını yaratan nedenleri paylaştı:

Gergin ebeveyn ilişkileri

Tutarsız disiplin

Düşük öz güven

Zayıf akademik başarı

Sosyal desteğin azlığı

İstismara ve zorbalığa maruz kalma

Squid Game dizisi ahlaki çelişki içeriyor

Dijital platformda yayınlanan ‘Squid Game’ dizisinin son zamanlarda içeriği ve çocuklarla gençler üzerindeki etkileri nedeniyle gündemde olduğunu hatırlatan Aycibin, “Dijital platformlar ve internette yayınlanan korku-şiddet-cinsellik içeren yapımlar, insanların temel varoluşsal çatışmalarına hitap ediyor. Bunlardan en önemlisi de ‘yaşama arzusu’ ve ‘ölüm korkusu’dur. Squid Game’in yaş sınırı tanımamasının nedeni ‘oyun’ içermesidir. Tüm oyunlarda kazanmak-kaybetmek, ödül-ceza kavramları olduğu görülüyor. Dizinin dikkat çeken özelliği ve vurucu etkisi basit oyunların ‘hayatta kalmak ve ölmek’ ile ilişkilendirmesidir. Kendi yaşamına devam etmek için başkasının ölmesi gerektiği, temel ahlaki çelişkiyi ortaya koyuyor.” dedi.

Squid Game’e verilen anlam yaşa göre değişiyor

Çocuklarla yapılan araştırmaların sık sık şiddet içerikli görüntülere maruz kalmaları neticesinde şiddete duyarsızlaştıklarını, saldırgan davranışlarını kontrol etmede zorlandıklarını gösterdiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, “Ergen ve gençler içinse bu içerikler güç, saygınlık, beğenilme, değerli hissetme mesajları taşıyor. Her yaşın nörobiyolojik olarak düşünme düzeyi, muhakeme gücü ve duygu kontrol becerisi farklıdır. İlkel beyin, hayatta kalmaya ve kendi ihtiyaçlarını gidermeye öncelik vermeye programlanmıştır. Bu durum bebeklikten çocukluğa ve ergenliğe gittikçe azalır. Bu yüzden farklı yaşların ‘Squid game’i izlerken verdiği anlam farklı olabiliyor.” ifadelerini kullandı.

Ebeveynler bu tavsiyelere dikkat etmeli

Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, çocukları zorbalık yapmaktan uzak tutmak için ebeveynlere de önemli tavsiyelerde bulundu:  

Çocuk ve ergenlerin ekran maruziyetleri günde 1-1,5 saat ile sınırlandırılmalı, 

Dizide oyunların dikkat çekmek için kullanıldığı ve aslında amacın oyun değil, insanların birbirine zarar vermesi olduğu söylenmeli,

Arkadaşları izliyor, o izlemezse eksik kalır, dışlanır’ düşüncesi yanlıştır. Ebeveynler çocukların nasıl bireyler olmasını istiyorsa ona göre davranmalı,

Yasaklamanın özellikle gençlerde etkili olmadığı, konuşma ve açık iletişimin katkı sağlayacağı bilinmeli,

İzlemek isteyen çocuğun merakını anladığınızı, bu dizinin yoğun şiddet içerdiğini, yetişkinler için hazırlanmış olduğunu ve insani ve ahlaki değerler adına rahatsız edici olduğu söylenmeli.