Merkezi yönetim bütçesinden ocak-eylül döneminde 739 milyar 626 milyon lira harcama yapıldı. Bütçe gelirleri ise bu dönemde 653 milyar 808 milyon liraya ulaştı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eylül 2019'a ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, geçen yıl eylülde bütçede yaklaşık 4 milyar 252 milyon lira faiz dışı fazla verilirken, bu yılın aynı ayında 5 milyar 554 milyon liralık faiz dışı fazla oluştu.

Merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen toplam 960 milyar 976 milyon liralık ödenekten geçen ay 80 milyar 814 milyon lira harcama yapıldı. Geçen yılın aynı ayında bu rakam 67 milyar 46 milyon lira olmuştu.

Geçen ay faiz hariç bütçe giderleri için öngörülen toplam 843 milyar 659 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanılarak 68 milyar 656 milyon lira harcandı. Eylülde personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 20,8 artarak 21 milyar 528 milyon lira olarak gerçekleşti. Personel giderleri için bütçede öngörülen 247 milyar 303 milyon lira ödeneğin yüzde 8,7'si kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 24,6 artarak 3 milyar 601 milyon lira oldu ve bütçede öngörülen 43 milyar 375 milyon lira ödeneğin yüzde 8,3'ü harcandı.

Mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 67 milyar 551 milyon liralık ödeneğin yüzde 7,5'i geçen ay kullanıldı. Söz konusu ayda mal ve hizmet alımı gideri, geçen yılın aynı ayına göre binde 6 azalışla 5 milyar 54 milyon lira olarak gerçekleşti.

Cari transferler geçen ay Eylül 2018'e göre yüzde 34,5 artarak 32 milyar 374 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 391 milyar 337 milyon lira ödeneğin yüzde 8,3'ü harcandı. Söz konusu ayda, sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 15 milyar 48 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 2 milyar 67 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 364 milyon lira, mahalli idare payları 7 milyar 764 milyon lira olarak gerçekleşti.

Eylülde 3 milyar 876 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 606 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 1 milyar 619 milyon lira oldu. Faiz giderleri eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19 artarak 12 milyar 158 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Bütçe gelirleri

Geçen yılın eylül ayında 61 milyar 83 milyon lira olan bütçe geliri, bu yılın aynı ayında yüzde 3,3 artarak 63 milyar 102 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri tahsilatı yüzde 6,8 artışla 52 milyar 607 milyon lira oldu.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri eylülde geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 13 azalarak 8 milyar 375 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri geçen ay 1 milyar 722 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 397 milyon lira olarak kaydedildi.

Vergi türleri itibarıyla gerçekleşmelere bakıldığında, eylülde geçen yılın aynı ayına göre, özel tüketim vergisi yüzde 43,8, harçlar yüzde 20,5, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 15,7, gelir vergisi yüzde 11,3 ve damga vergisi yüzde 3 artarken, kurumlar vergisi yüzde 58,5, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 22,2 ve banka ve sigorta muameleleri vergisi binde 4 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 1,5 arttı.

Ocak-Eylül dönemi gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçesi, ocak-eylülde döneminde 85 milyar 818 milyon lira açık verdi. Aynı dönemde faiz dışı açık 4 milyar 331 milyon lira oldu.

Geçen yılın ocak-eylül döneminde 603 milyar 544 milyon lira olan bütçe giderleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 22,5 artarak 739 milyar 626 milyon liraya yükseldi. Ocak-eylül döneminde faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 21,2 artışla 658 milyar 139 milyon lira olarak hesaplandı.

Söz konusu dönemde faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34,9 yükselerek 81 milyar 488 milyon liraya çıktı.

Geçen yılın ocak-eylül döneminde 546 milyar 818 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 19,6 artarak 653 milyar 808 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 5,6 artışla 485 milyar 293 milyon lira oldu.

Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 119,7 artışla 148 milyar 643 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri ocak-eylül döneminde 14 milyar 519 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 5 milyar 353 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

Vergi türleri itibarıyla ocak-eylül dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, geçen yılın aynı dönemine göre banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 27,6, gelir vergisi yüzde 17,2, damga vergisi yüzde 9,3, kurumlar vergisi yüzde 4,9, özel tüketim vergisi yüzde 3,5 ve harçlar yüzde 2,6 artarken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 9,8 ve ithalde alınan katma değer vergisi binde 4 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 8,4 arttı.

Personel giderleri

Personel giderleri, ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25,4 artarak 188 milyar 879 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28,7 artışla 32 milyar 195 milyon lira olarak gerçekleşti. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,3 yükselerek 50 milyar 745 milyon lirayı buldu.

Bu dönemde cari transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26,2 yükselişle 306 milyar 81 milyon lira olarak belirlendi. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 155 milyar 990 milyon liralık transfer yapıldı. Bu rakam, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35,8 artışı ifade ediyor.

Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı 16 milyar 406 milyon lira oldu.

Ocak-eylül döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 13 milyar 732 milyon lira, mahalli idare payları 55 milyar 576 milyon lira olarak belirlendi.

Söz konusu dönemde 50 milyar 767 milyon lira sermaye gideri oluşurken, 11 milyar 247 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderlerinin 18 milyar 224 milyon lira olarak gerçekleştiği ocak-eylül döneminde, faiz giderleri de yüzde 34,9 artarak 81 milyar 488 milyon liraya yükseldi.

-