Kaliteli ve uzun bir yaşam sürmenin yolu sağlıklı olmaktan geçiyor. Erkek ve kadın hastalıkları için yapılan bazı özel testler de erken teşhis açısından önem taşıyor. Özellikle belirli bir yaştan sonra erkeklerin kanser ve diğer sağlık sorunlarından korunması adına tarama testleri daha önemli hale geliyor. İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Nursal Filorinalı Konduk, erkekleri etkileyen hastalıklar ve erken teşhis için yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi. 

Hastalıklar ne kadar erken teşhis edilirse tam iyileşme şansları o kadar yüksek olmaktadır. Erkek ve kadınların anatomik ve fizyolojik olarak farklı oldukları için hastalıkları da cinsiyete özgü olabilmektedir. Erkekler genellikle vücutlarına ve sağlıklarına kadınlar kadar özen göstermemektedir. Her yaştan erkek için yıllık fizik muayene ve genel kontrol önerilmektedir. Her yıl düzenli olarak yaptırılacak sağlık taramaları ve sağlık testleri erkeklere özgü birçok sağlık probleminin erken dönemde teşhis edilerek daha kolay bir şekilde tedavi edilmesine olanak sağlamaktadır. Sağlık kontrollerinde erkekleri en çok etkileyen kalp, prostat ve bağırsak hastalıklarına yönelik taramalar yapılmaktadır. 

Düzenli sağlık taramaları ile hastalıklar ilerlemeden tedavi edilebiliyor

Genel sağlık durumunun belirlenmesinde tam kan sayımı önemlidir. Vücudun vitamin, mineral, kan şekeri, kolesterol ve hormonal durumuna da kan testleri ile bakılmaktadır. Özellikle toplam kolesterol değeri, LDL (kötü kolesterol) ve HDL (iyi kolesterol)  kalp ve damar sağlığı için önemli parametrelerdir.  Yüksek kolesterol seviyeleri kalp hastalıkları, kalp krizini veya felce neden olabilmektedir. Bu nedenle erken teşhis edilip hızla tedavi edilmelidir. 35 yaşın üzerindeki tüm erkekler için düzenli olarak kolesterol seviyelerini ölçmek için kan testleri önerilmelidir. Bununla birlikte, ailede kalp hastalığı öyküsü, sigara içme, diyabet veya yüksek tansiyon gibi başka risk faktörleri varsa, bazı erkeklerin daha genç yaşlardan itibaren düzenli olarak izlenmesi gerekebilir. Yüksek tansiyon taraması, yaştan bağımsız olarak tüm erkekler için en az iki yılda bir yapılmalıdır. 

Diyabet, kan şekerini kontrol eden hormon olan insülin miktarındaki eksiklik ya da etkisizlik nedeniyle kan glikoz seviyelerinde artışın olduğu bir hastalıktır. Diyabetin erken teşhisi komplikasyon riskinin azaltılmasına yardımcı olabilmektedir. Diyabet öncesi aşamada Tip 2 diyabetin erken tespiti, diyet ve yaşam tarzında yapılacak değişikliklerle tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmaması sağlanabilmektedir. Araştırmalar; diyabet öncesi tarama, sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersizin diyabet gelişimini önleyebileceğini göstermektedir.

Yaş ilerledikçe prostat da büyüyor

Prostat idrar torbasının çıkışında yer alan bir salgı bezidir. İlerleyen yaşla birlikte, prostat hacmi yavaş ve ilerleyici bir artış gösterebilir ve bu artış üretrayı sıkıştırarak idrara çıkmayı zorlaştırır. Prostat ve prostat kanseri erkeklerde yaşın ilerlemesi ile kalp ve damar hastalıkları ile birlikte en sık görülen rahatsızlıklar arasındadır. 50 yaş üstü erkeklerde prostat kanseri taraması için prostat spesifik antijeni (PSA) testi ve rektal muayene yıllık olarak yapılmalıdır. Aile öyküsü nedeniyle prostat kanseri açısından yüksek risk altındaki erkeklerin 40 veya 45 yaşlarında erken taramaya başlaması gerekebilmektedir. Erken aşamada belirlenen kanserlerin tedavi oranı daha yüksek olmaktadır bu yüzden erken teşhis özellikle önemlidir. 

Obezite beraberinde birçok hastalığı da getiriyor

Obezite, vücut ağırlığının aşırı yağ dokusu birikimine bağlı olarak sağlık durumunun olumsuz yönde etkilemesidir. İştah ve enerji metabolizmasının düzenlenmesini tehlikeye atan gerçek bir kronik metabolik hastalıktır. Obezite, diyabet, kardiyovasküler hastalık ve kanser dahil olmak üzere birçok sağlık durumu için önemli bir risk faktörüdür. Kişinin kilosunun değerlendirilmesi vücut kitle indeksi (VKİ) ile yapılabilmektedir. VKİ, kilonun boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle belirlenmektedir. VKİ 30’un üzerindeyse obezite tanısı konmaktadır. Sağlıklı ve dengeli beslenerek ve düzenli spor yaparak obeziteden korunmak mümkündür. Kilo kontrolü yapılarak birçok hastalığın oluşması engellenebilmektedir. 

Karaciğer ve böbrek sağlığı genel sağlık için büyük önem taşıyor

Karaciğer yağlanması en sık görülen karaciğer hastalıklarının başında gelmektedir. Fazla kilo, diyabet, kolesterol ve trigliserit gibi kan yağlarının yüksek olması ve bazı genetik faktörler karaciğer yağlanmasına sebep olabilmektedir. Karaciğer yağlanması ise karaciğer hasarı, karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri nedenleri arasında yer almaktadır. Obezitenin dünyada giderek artması karaciğer yağlanması gibi hastalıkları beraberinde getirmektedir. Böbrekler; kandaki atık ve toksik maddelerin vücuttan atılması, sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması, kan basıncını düzenlenmesi ve kırmızı kan hücrelerinin yapımından sorumlu önemli organlardır. Böbrek yetmezliğinin tek tedavisi böbrek nakli olduğu için bu hastalığın oluşmadan tespiti için tarama testleri büyük önem taşımaktadır. 

Kolon kanseri en sık rastlanan kanserler arasında yer alıyor

Kolon kanserleri en sık görülen kanserler arasında yer almaktadır ve ileri yaşlarda görülmektedir. 40 yaşından sonra bu kansere yakalanma riski her 10 yılda bir 2 kat artmaktadır. Erken tanı diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserinde de büyük önem taşımaktadır. Kolon kanserinin erken teşhisinde kolonoskopi ve gaitada (dışkıda) gizli kan testleri de rol oynamaktadır. 50-70 yaş grubunda 10 yılda bir kolonoskopi, yine bu yaş grubundaki erkek ve kadınlarda 2 yılda bir gaitada gizli kan testi yapılması önerilmektedir. 

Düzenli olarak check- up yaptırmak sağlıklı, uzun ve kaliteli bir ömür yaşamak için önem arz etmektedir. Doğru koruyucu bakım ile birçok hastalık erken teşhis edilebilmektedir. Kişi kendini sağlıklı hissetse bile, erken teşhis muayenesi ve tarama testleri hastalıkların belirtilerini ve risklerini ortaya çıkarılabilir. Bir hastalık ne kadar erken tespit edilirse, iyileşme şansı o kadar yüksek olmaktadır.