2008 yılından bu yana başta Society for Neuroscience ve Dana Foundation olmak üzere sinirbilimle ilgili uluslararası kuruluşlar öncülüğünde her yıl Mart ayında Beyin Farkındalığı Haftası kutlanıyor. Sinirbilimin dünyada daha iyi tanıtılması, öneminin anlatılması ve alandaki yeni gelişmelerle ilgili toplumda farkındalık oluşturulması hedefleniyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, tüm insani değerlerin, ilişkilerin, düşünce ve kararların, eylem ve davranışların, duygu, sevinç ve hüzünlerin kaynağı olan organın beyin olduğunu belirterek beyin sağlığının önemini vurguladı.

Beyin ve vücut sağlığı bir bütündür

İnsan organizmasında tüm yapılar, dokular, organlar ve sistemlerin sağlıklı bir yaşam için önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, tüm bu yapıların birbirileriyle iletişim halinde birlikte ve uyum içinde çalışması için beyin sağlığına dikkat edilmesi gerektiğini ifade etti.

Bu hastalıklar beyne zarar veriyor

Beynin ya da sinir sisteminin, vücutta olup biten olumlu ya da olumsuz her şeyden son derece hassas bir şekilde etkilendiğini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, doğrudan beyin hastalığı olmayan bazı hastalıkların da beyne zarar verdiğini ifade etti. Prof. Dr. Bozbuğa, şunları söyledi:

"Beynin etkilendiği, zarar gördüğü hastalıklar olarak özellikle damarsal problemler sayılabilir. Bunlar sıklıkla hipertansiyon ve damar daralmaları gibi hastalıklardır. Diyabet gibi metabolik değişiklikler de beyin sağlığını ciddi biçimde tehdit eden durumlardır. Beyni doğrudan etkileyen hastalıklar arasında doğumsal yapısal bozukluklar, beyin dokusunun bozulmasına neden olan dejeneratif hastalıklar, beyin atardamarının baloncukları/anevrizmaları, damar yumakları, damar tıkanmaları, beyin kanamaları gibi beyin damar hastalıkları sayılabilir. İyi huylu ya da kötü huylu ya da metastatik olabilen yaklaşık 130 farklı tipte beyin tümörleri, beyin enfeksiyonları ve apseleri, trafik kazaları, darp ve düşmeler sonucu oluşan kafatası – beyin travmaları en sık gördüğümüz hastalıklar olarak sıralanabilir."

İnsan ilişkilerinden uykuya her şey beyin sağlığını etkiliyor

İnsanın, çok yönlü varlık yapısının uyum ve bütünlüğünü olumsuz yönde etkileyen her şeyin aslında insan sağlığını ve başta beyin sağlığını tehdit ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, "Bu anlamda, gerçekte bireyin karşı karşıya olduğu tüm durumlar, süreçler, yapıp etmeleri, düşünce ve duyguları beyin sağlığına olumlu ya da olumsuz etki yapmaktadır" dedi.

Hareketli yaşam tarzı ve stres kontrolü önemli

Kişinin yaşam biçiminden insan ilişkilerine kadar tüm faktörlerin beyin sağlığı için belirleyici olabildiğini ifade eden Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, "Ruhsal bakımdan insani anlam ve değerler oluşturabilmiş olması ve bunları hayatına uygulayabiliyor olması, aile içinde, arkadaş çevresinde, iş ortamında olmak üzere farklı düzlemlerde insani ilişkilerini olumlu - istediği yönde geliştirebilmesi, kültürel çevresi, doğal – yeterli ve ölçülü beslenmesi, toksik maddelerden uzak durabilmesi, dinlendirici bir uyku düzeni, hareketli bir yaşam tarzı, sistemik bir hastalığı (hipertansiyon, diyabet, ...) varsa doğru bir şekilde tedavisi, stres kontrolü, çevresel ve kolektif hijyen gibi sanitogenezisi yükselten ve insanın kendini gerçekleştirebilmesini sağlayan faktörlerin ihlali – aksatılması ölçüsünde beyin sağlığı başta olmak üzere tüm vücut sağlığı etkilenecek, zarar görecektir" uyarısında bulundu.

Beyin sağlığını korumak için bu önerileri dinleyin

"İnsan organizmasında "homeostazis" dediğimiz, sanki Hipokrat'ın "doğa kendini tedavi eder" söyleyişine karşılık gelen, çok iyi işleyen bir onarım, uyum, esneklik, düzenleme, yenilenme mekanizması vardır" diyen Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, şunları söyledi:

"Normalde, insan bedeninin işleyişi içinde sürekli bir biçimde sorunlar ortaya çıkabilir ve bunlar "homeostazis" ile düzeltilir ve sürecin vücuda zarar vermesi engellenir; bunun ötesinde de, hastalıklar ya da sorunlar, en azından belli bir aşamaya kadar belirti ve bulgu vermeyebilirler veya hatta vücuttan atılabilirler - düzeltilebilirler. İnsan vücudundaki bu muazzam gücü, homeostazisi etkin tutabilmek, büyük ölçüde doğru bir yaşam biçimi sürdürmek ile olanaklıdır; doğru yaşam biçimi ruhsal, fiziksel ve sosyal bir denge ve uyumun sağlanması ile gerçekleştirilebilir."

Baş ağrısını dikkate alın

Periyodik sağlık kontrollerinin düzenli bir şekilde yapılmasının önemli olduğunu belirten Prof. Dr. Bozbuğa, "Herhangi bir yakınma durumunda, en önemlisi ve yaygın olanının baş ağrısı olduğu söylenebilir. Zihinsel – bedensel işlevlerin aksaması görüldüğünde gecikilmeden bir hekime başvurulması beyin sağlığı ve erken tanı bakımından değer taşımaktadır" dedi.

Ölçülü beslenin, toksik maddelerden uzak durun

İnsanın genel olarak sağlık durumunun bir bütün olduğunu ifade eden Prof. Dr. Mustafa Bozbuğa, tavsiyelerini şöyle sıraladı:

"Yani sağlıklı bir insan diyebilmek için, biyopsikososyal (bedenen, zihnen, ruhen ve toplumsal) bir varlık olan insanın fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halinde olması beklenir, düşünülür. Burada, beyin sağlığı elbette merkezi ve hiyerarşik bakımdan en üst derecede önem taşıyan bir konumdadır. Bu yaklaşımla bakıldığında, beyin sağlığını korumak için, kişinin fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal yönden de sağlığını koruması - sağlıklı olması gerekmektedir. Bunun için zihinsel ve fiziksel yönden aktif bir yaşam tarzı, anlam - amaç ve değerler taşıyan bir hayat öncelikli şartlardır. Doğal ve doğru - ölçülü beslenme, temiz bir çevre, toksik (= zehirli) maddelerden (tütün, alkol, narkotikler) uzak durmak, kaliteli ve yeterli sürede uyku uyumak, stresin kontrolü, varsa sistemik hastalıkların (hipertansiyon, diyabet, metabolik bozukluklar) kontrol ve tedavi altına alınması, genel vücut sağlığı ve beyin sağlığı için dikkat edilmesi gereken en önemli faktörler olarak söylenebilir."