Dünya Sağlık Örgütü tarafından "geniş çaplı salgın" olarak tanımlanan "İnfluenza H1N1" yani domuz gribi, son 50 yılın en önemli salgını olarak kabul ediliyor. 2009 yılının Mart ayında Meksika'da kitlesel bir salgına dönüşerek ortaya çıkan hastalık, domuzlarda görülen bir tür grip virüsünün genetik değişim geçirmesi nedeni ile "domuz gribi" adını aldı. Salgın hastalık 2009 Mart'ından sonra Latin Amerika ve Amerika'nın ardından tüm dünyaya yayıldı.

Son günlerde birçok ilde ortaya çıkan domuz gribi vakasıyla birlikte H1N1 kabusu hayatımıza yeniden girdi. Peki domuz gribi nasıl bulaşıyor? Bu ölümcül hastalıktan nasıl korunabiliriz?

Domuz gribi nedir?

Sağlık Bakanlığı sitesi verilerine göre domuz gribi, (H1N1) tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan viral bir hastalıktır. Hastalık ilk kez Meksika ve ABD'de görülmüş ve daha sonra birçok ülkeye yayılmıştır. Bu virüse "domuz gribi" denmesinin sebebi, domuzlar arasında görülen grip virüslerine çok benzemesi. Bu yeni virüs insan, domuz ve kuş virüslerinin bir karışımıdır.

Domuz gribinin de yine mevsimsel griple aynı şekilde yayıldığı düşünülüyor. Grip virüsleri insandan insana öksürük ve hapşırma yoluyla bulaşmakta. Grip virüsü bulaşan bir yere dokunulduktan sonra, eller ağız ya da buruna götürüldüğünde de hastalık bulaşabiliyor.

Domuz gribinin (A/H1N1) belirtileri nelerdir?

Domuz gribinin belirtileri, insanlarda görülen grip belirtilerine benziyor. Bunlar; ateş, öksürük, boğaz ağrısı, yaygın vücut ağrısı, baş ağrısı, üşüme ve yorgunluk gibi belirtileri içermekte. Bazı vakalarda kusma ve ishal de görülebiliyor.

Hastalığa yakalanan kişiler ne kadar süreyle bulaştırıcıdır?

Kişiler, belirtilerin başlamasından bir gün öncesi ve 7 gün sonrasına kadar bulaştırıcıdırlar.

Daha çok hangi yüzeyler bulaşma kaynağıdır?

Öksürük ve hapşırma yoluyla, hasta kişinin tükürük zerrecikleri havaya yayılarak sandalye, masa gibi yüzeylere bulaşabilir. Kişi virüsün bulaştığı bir yere dokunduktan sonra ellerini ağzına, gözlerine veya burnuna sürerse virüs bulaşabilir. Bu yüzeylerde virüsün ne kadar süreyle canlı kalabileceğini etkileyen ısı, nem oranı, yüzey niteliği gibi pek çok faktör söz konusudur. Hasta kişinin temasının olduğu bu yüzeylere dokunulmamalı, herhangi bir sebeple dokunulduysa eller yıkanmalıdır.

Domuz gribi virüsü cansız yüzeylerde ne kadar yaşar?

Kapı kolu, masa, bardak vb yüzeylerde virüs 2-8 saat canlı kalmaktadır. Bu yüzeylerin sık sık temizlenmesi ve ellerin sık sık yıkanması, bulaşma riskini de en aza indirecektir.

Ev eşyalarının temizliğinde nelere dikkat etmek gerekir?

Grip virüsünün yayılmasını önlemek için, yüzeylerin (masalar, kapı kolları, banyo yüzeyleri, mutfak tezgahı, oyuncaklar vb) günlük temizlikte kullanılan deterjanlarla temizlenmesi yeterlidir. Günlük kullandığımız temizlik maddeleri dışında klor, hidrojen peroksit, iyotlu antiseptikler ve alkol gibi bazı kimyasal maddeler de etkilidir.

Hastalara ait çarşaf, çamaşır, havlu ve kap kacağın ayrı olarak yıkanmasına gerek yoktur. Ancak, bu eşyalar yıkanmadan başkası tarafından kullanılmamalıdır. Bu çarşaflar mümkün olduğunca elle temas edilmeden taşınmalı ve yıkanmalıdır. Hastanın çarşafları, çamaşırları değiştirildikten sonra eller mutlaka sabunlu suyla yıkanmalıdır. Hastaya ait kap kacak ya bulaşık makinesinde ya da elde deterjan kullanılarak yıkanmalıdır.

Erişkinlerde acil müdahale gerektiren belirtiler nelerdir?

-Zor nefes almak veya nefes darlığı

-Bilinç bulanıklığı

-Sık ve uzun süreli kusma

Çocuklarda acil müdahale gerektiren belirtiler nelerdir?

-Hızlı veya zor nefes alma

-Vücutta solgunluk ya da morarma

-Beslenememe

-Uyarılara cevapta azalma ve uykuya meyil

-Huzursuzluk

-Ateşle beraber döküntü görülmesi

Domuz Gribi Tanısı

Tanı PCR yöntemi ile konulmaktadır. Test bu konuda uzmanlaşmış laboratuvarlarda yapılmaktadır.

Domuz gribini tedavi eden ilaçlar var mıdır?

Domuz gribinin tedavisi veya bu hastalıktan korunmak için doktor kontrolünde kullanılabilecek ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar doktor tarafından önerilmedikçe, reçetesiz olarak kesinlikle kullanılmamalıdır.

Domuz gribinden kendimi nasıl koruyabilirim?

Aşağıdaki önlemleri alarak sadece gripten değil; grip gibi solunum yoluyla bulaşan tüm hastalıklardan kendinizi koruyabilirsiniz:

-Öksürme ve hapşırma sırasında ağzınızı ve burnunuzu bir mendil ile kapatınız. Mendilinizi kullandıktan sonra çöp sepetine atınız.

-Öksürdükten ve hapşırdıktan sonra ellerinizi bol sabun ve suyla yıkayınız. Alkol içeren el yıkama antiseptikleri de etkilidir.

-Kirli ellerinizle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmayınız.

-Domuz gribine yakalanırsanız, belirtilerin başlamasından 7 gün sonrasına ya da belirtilerinizin tamamen geçmesinden bir gün sonrasına kadar evde istirahat ediniz.

-Hastalığın bulaşmaması için çevrenizdeki kişilerden uzak durunuz.

-Bulunduğunuz mekanı sık sık havalandırınız.