CSI ve Dexter gibi dizilerde suç bilmecelerini çözmek için bilimi kullanarak adalet dünyasını şekillendiren adli kimyacıların gizemli dünyasını mı merak ediyorsunuz? O zaman bu fuar tam size göre...

İstanbul, 17-19 Nisan tarihleri arasında, kısa adı Analytech olan Analiz&Laboratuvar Teknolojileri, Ekipmanı ve Kimyasalları Fuarı'na ev sahipliği yapacak. Lütfi Kırdar Konre ve Sergi Sarayı'nda gerçekleşecek fuara, adli tıp ve genetik alanında kullanılan kimyasalları üreten ve satışını yapan firmalar da katılacak. Kriminal dünyasının perde arkasındaki gerçek kahramanlarla tanışabilir, olayları nasıl aydınlattıklarını sorabilirsiniz.

Sahi adli kimyacılar karanlıkta kalmış ve açıklanamaz olarak nitelendirilen birçok olayı nasıl çözüyor?

BMS Kimya Genel Müdürü Metin Özer, kuşku dolu dünyanın kapılarını sizler için araladı:

KİMİN ATEŞ ETTİĞİ NASIL ANLAŞILIR?

Ateşli silahların arkada bıraktığı barut, hem fiziksel hem kimyasal özellikleri taşıyan parçacık modelleri içerir. Örneğin, barut, kimyasal reaksiyona yol açan nitrit ve genellikle baryum içerir. Kimyasal reaksiyon, mikroskopla giysi ve derideki barutu tespit etmek için kullanılır. Ateşli silah kullanılıp kullanılmadığını tespit etmek için ilk yöntemlerden biri de eli erimiş parafinle kaplamaktır. Parafin soğumaya bırakılır ve ardında elden çıkartılır. Barut, deriden parafine geçer ve içinde disfenilamin olduğu için parafin mavi ya da yeşil renk alır. Fakat bazı yaygın maddeler – idrar gibi- testin hatalı bir şekilde pozitif çıkmasına yol açabilmektedir.

CİNAYETİ BÖCEKLER ÇÖZEBİLİR Mİ?

Bilinmeyen bir nedenle ölümün ardından kurbanın akciğerleri, kanı, idrarı, vitreous humor (gözde lens ile retinanın arasında bulunan jelimsi, renksiz ve ışığı geçiren yapı) ve mide içeriği zehir ya da ilaç izi bulmak için incelenir. Vücudun etrafında bulunan böcekler de toplanır ve incelenir. Bunlar da vücuttan ilaç ya da zehirleri absorbe etmiş olabilirler ve aslında kimi zaman zehir izleri vücuttaki zehir konsantrasyonu tespit edilebilir sınırlar altına düştüğünde etraftaki böceklerden tespit edilebilmektedir.

CİNSEL SALDIRILAR BÖYLE AYDINLATILIYOR

Adli biyokimyagerler, saldırı içeren vakalarda vücut sıvıları üzerine kan tipi ve enzim testleri uygularlar. Çok az bir kan, tükürük ya da meni (sperm) numunesi elektroforezis ile ayrılabilir ve enzimatik analiz için kullanılabilir. Tecavüz vakalarında giysi ya da kişi üzerinde bulunan meni izleri önemli kanıtlardır. Meni bileşimi kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazı kişiler asit fosfataz gibi enzimler salgılar ve diğer proteinler meni sıvısında nadiren bulunur ve bu kimyasal maddeler kişilerin meni numunesi için belirleyici özelliklerdir. Meni mevcudiyeti mikroskobik analiz ile sperm hücresi tespiti yoluyla ya da prostata özgü antijenler için testin pozitif çıkmasıyla da tespit edilebilir.

O SIVININ RENGİ MORA DÖNÜŞÜRSE...

Yumuşak yüzeylerde parmak izleri genellikle ışık ya da koyu renkte toz yardımı ile görünürler, fakat çekler ya da diğer belgelerde genellikle görünmezler. Görünmeyen parmak izleri genellikle ninhidrin kullanımı ile görünür hale getirilir. Bu, terin içinde bulunan amino asitle reaksiyona girer ve rengi mora dönüşür. Parmak izleri ya da diğer izler yüksek güçte lazer ışığı kullanılarak da görünür hale getirilmektedir. Bazı parmak izleri kimyasal maddelerle etkileşime sokularak lazer ışığı tutulduğunda parlamaları sağlanır. Yapıştırıcılarda bulunan Cyanoacrylate ester dumanı parmak izlerini görünür yapmak için floresan boyalarla kullanılmaktadır.

ADLİ KİMYANIN TARİHİ

Erken Mısır, Yunan ve Roma döneminde zehirler kullanılmıştır. Demokritus belki de zehirler üstüne çalışma yapan ilk kimyacıdır ve bulgularından bazılarını Hipokrat ile paylaşmıştır.

Zehirler hem cinayet hem de infaz için kullanılmışlardır. Filozof Sokrates baldıran otu zehiri içerek ölmeye mahkum edilmişti.

Eski Roma uygarlığının M.Ö. 82'de zehirlenme karşıtı yasaları vardı. Sistematik ve bilimsel ceza soruşturması geliştirilmeden önce suçluluk büyük ölçüde özel kanıtlara ve işitilenlere göre belirlenirdi.

Arsenik Roma döneminin en tanınmış zehirlerindendi. Fransa'nın erken dönemlerinde miras zehiri olarak biliniyordu. 1752'deki Blandy davası zehir için gerçek kimyasal test yapılan ilk vakadır ve 1836'da geliştirilen Marsh testi, kurbanın vücudunda arsenik olduğunu bilimsel olarak gösteren ilk güvenilir analizdir.