PHNOM PENH - Kamboçya'da aşırı komünist Kızıl Kmer Rejimi tam 40 yıl önce, 17 Nisan 1975'te ülke yönetimini ele geçirdi. Yönetimini ele geçirdikten sonra kendi halkına tarihin en büyük katliamlarından birini yaşatan Kızıl Kmerler, yaklaşık 2 milyon kişinin katline sebep oldu.

Üzerinden 40 yıl geçmesine rağmen toplumda bıraktıkları travma izlerini hala görmek mümkün. Ülkesindeki vahşete tanık olanlar, yaşananları dün gibi hatırlıyor.
O dönem başkent Phnom Penh'de Fransızca öğretmenliği yapan Chhung Kong, siyah giyinimli Kızıl Kmer askerlerinin şehre ilk girdiğinde halk tarafından alkışlarla karşılandığını hatırlatıyor. Kong, halkın yaklaşan tehlikeyi tahmin edemediğini ise şu sözlerle özetliyor: "İlk başta insanlar alkışlayıp bayraklar sallıyordu. Biz gelecek olan ölümlerin ve tehlikenin farkında değildik."

Kong, Kızıl Kmer rejiminin sürdüğü 4 yılın sonunda babası, 4 kardeşi ve yeğenlerinin de aralarında olduğu yakınlarından tam 16 kişiyi kaybettiğini belirtti. Kendisinin de şans eseri hayatta kaldığını söyleyen Kong, rejim döneminde ülke nüfusunun dörtte birine denk gelen yaklaşık 2 milyon insanın katledildiğini aktardı.

Kong'un öğretmenlik yaptığı okulu, yönetimin korkunç sembolleri arasında gösterilen işkenceleri ile ün salmış Toul Sleng adı verilen hapishaneye çevrilmiş.
Kong, ölüm kampına çevrildikten sonra binlerce kişinin hayatını kaybettiğinin kanıtı olarak müze şeklinde muhafaza edilen okula hiç girmemiş. Öğretmen Kong, "Sadece önünden geçiyorum. Çünkü ben orada öğrencilerime ders anlattım. Orayı hep okul olarak düşünmek istiyorum, hapishane değil." diye konuştu.

2 MİLYON NÜFUSA SAHİP PHNOM PENH, TAMAMEN BOŞALTILDI

Kmer Rejimi, 'Tarım devrimi' kapsamında 1970'lerde yaklaşık 2 milyon nüfusu sahip başkenti, kırsal kesimlerde çalıştırılmak üzere zorla boşalttı. Zira, rejime göre artık şehirdeki 'burjuvaziler' de tarlalarda herkes gibi çalışmak zorundaydı.

Chhung Kong, şehrin boşaltıldığı günü ise şöyle anlatıyor: "Aynı gün (Kızıl Kmerlerin şehre girdiği gün) öğleden önce saat 10 veya 11 gibiydi. Askerler herkesin sokaklara çıkıp şehri terk etmeye başlamasını emretti. Şehir dışına sadece birkaç günlüğüne gideceklerini söylediler."O gün on binlerce kişinin şehri terk etmek için yola çıktığını belirten Kong, küçük çocukları taşıyan ebeveynlerden hastane yataklarında hastalarını götürmeye çalışanlara kadar bütün sıkıntıları hatırlıyor. Kong, belli bir süre sonra ise yol kenarlarında bırakılmış cesetleri görmeye başladıklarını söylüyor.

Kızıl Kmer Rejimi'nin şehre girmesinden sadece birkaç gün sonra ise Phnom Penh tamamen boşaltılarak kimsenin yaşamadığı hayalet şehre dönüşmüş. Nüfus, kırsal bölgelere tarlalarda çalıştırılmak üzere yerleştirilerek dünya tarihinin en büyük zorunlu göçlerden birisine de imza atıldı.

KIZIL KMER YÖNETİCİLERİNE CEZA YAĞDI

Her ne kadar rejim lideri Pol Pot yargılamadan önce 1997'de ölse de daha sonra kurulan BM destekli mahkemede yargılanan diğer yöneticiler ile birlikte ceza aldı. Tuol Sleng hapishanesi müdürü Kaing Guek Eav, rejimin devlet başkanı Khieu Samphan ve Pol Pot'un iki numaralı adamı Nuon Chen, insanlığa karşı suç işlemekten ötürü ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Ayrıca BM destekli mahkeme, Kamboçya hükümetinin itirazlarına rağmen rejimin alt kadrolarını soruşturup yargılamaya başladı.
CİHAN