Geçici koruma statüsüyle ülkemizde yaşamını sürdüren 3 milyon 500 bin Suriyeli’den yalnızca 31 bininin çalışma izni var. Kayıt dışı çalışan milyonlarca Suriyeli’nin iş hayatlarında cinsiyet eşitsizliği ön plana çıkıyor. Suriyeli kadınların yalnızca yüzde 15’i iş hayatına katılım sağlıyor, çok daha az kendi işletmesine sahip olabiliyor. KOBİ’leri yeni iş fırsatlarıyla tanıştırarak krizden etkilenen ekonomilerin kalkınmasını hedefleyen, uluslararası sivil toplum kuruluşu Building Markets’in hayatlarına dokunduğunu üç kadın girişimci, hikayeleriyle tüm kadınlara örnek oluyor.

Yerel mikro, küçük ve orta boyutlu işletmeleri (KOBİ), yeni iş fırsatlarıyla tanıştırarak krizden etkilenen ekonomilerin kalkınmasını hedefleyen, kar amacı gütmeyen uluslarası sivil toplum kuruluşu Building Markets, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 12 ülkede 25 binden fazla KOBİ’ye destek vererek istihdam yaratılmasını ve girişimlerin büyümesini sağladı.

Türkiye’de 2 binden fazla Suriyeli işletmenin hayatına dokunan Building Markets, sağladığı eğitim ve mentorlük desteğinin yanı sıra girişimlerin ulusal ve uluslararası ihaleleri takip etmelerini ve kazanmalarını sağlıyor. Saha araştırmalarından elde ettiği verileri raporlaştırarak yayınlayan Building Markets, Suriyeli girişimlerin ihtiyaçlarını gözler önüne seriyor.

Ev yemeği yaparak COVID 19’dan etkilenen ailelere destek oldu

Türkiye’de hayata tutunan kadın işletmecilerden Lobna Helli, bombardımanların yoğunlaştığı 2015 yılında Halep’ten kaçarak, Gaziantep’e geldi. 2017 yılında kızlarıyla çikolata ve tatlı sattığı bir dükkan açan Helli, kısa sürede işlerini büyüterek Suriye mutfağını tanıttığı bir restoran kurdu. Bugün kızlarıyla birlikte pişirdikleri ev yapımı yemekleri COVID 19’dan olumsuz etkilenen aileler için pişiren Helli, koronavirüs sonrası geleceğe umutla bakıyor. Building Markets’in mentorlük desteğini alan, bu sayede COVID 19 yuzunden işini kapatmayi onleyen, Helli’nin yakın gelecekte işlerini büyütme hayali bulunuyor.

Çocuklar için üretiyor

2015 yılında Türkiye’ye gelen Fadia Shaker, Hatay’da yaşayan Suriyeli çocukların eğitimine destek olabilmek için 2 yıl boyunca gönüllü olarak çalıştı. Bu süre boyunca çocukların eğitim ve oyun ihtiyacını karşılamaya çalışan Shaker, pahalı olduğu için alamadığı eğitici oyuncakları üretebilme fikriyle FTWN adlı şirketi kurdu. 3D yazıcılar kullanarak üretilen oyuncaklar uygun fiyatlarıyla hem ulaşılabilir kılınıyor hem de Suriyeli çocukların eğitiminde önemli bir yer tutuyor. Shaker’in ürettiği eğitici oyuncaklar bugün sadece Türkiye’de değil, Ortadoğu’daki çocuklara da ışık oluyor.

Kadınların istediği her şeyi tek bir ortamda topladı

Ahlam Muhibaldeen, 2015 yılında ailesiyle birlikte Suriye’den Hatay’a göç etti. 2018 yılında Gaziantep’e yerleşen Muhibaldeen, çevresindeki kadınların kişisel bakımlarını yaptırabilecekleri, sosyalleşebilecekleri bir güzellik salonu açtı. Zamanla kadınların ihtiyaçlarına göre büyüyen Ay Nour Güzellik Salonu, artık içerisinde bir spor salonunu ve kafeyi de barındırıyor. COVID 19 krizini başarıyla atlatan Muhibaldeen, gelecekte daha fazla kadına istihdam yaratabileceği yeni iş fikirleri üretmek istiyor.

Suriyeli kadın ve kız çocuklarının yüzde 70’i Türkçe konuşamıyor

Son araştırması ‘Suriyeli Kadın Girişimciler Raporu’nda Birleşmiş Milletler verilerinden yararlanan Building Markets, Türkiye’de bulunan kadın ve kız çocuklarının yüzde 70’inin Türkçe konuşamadığını, sadece yüzde 7’sinin dil eğitimine ulaşabildiğini ortaya koydu. Suriyeli kadınların iş hayatına katılımları yüzde 15’de kalırken, en popüler meslekler ise yüzde 30 ile kuaförlük ve yüzde 27 ile terzilik olarak öne çıkıyor. Hayatın gerisine itilen kadınlar ve kız çocukları dil bariyerine takılarak temel ihtiyaçlarını gideremiyor, savaş travmalarını atlatamıyor ve Türkiye’nin sosyal ve ekonomik hayatına uyum sağlayamıyorlar.

Kadınlar kazandığı parayı ailesine yatırıyor

Dünya Bankası’nın verilerinden beslenen Building Markets raporu, 2,7 milyar kadının iş gücüne katılamadığını, üretime katılamayan kadınlar nedeniyle her yıl 6 trilyon dolarlık bir kayıp yaşandığını ortaya koydu. Raporda yer alan verilere göre kadın çalışanlar kazandıklarının yüzde 90’ınını aileleri için harcıyor.

Her şeye rağmen hayata tutunuyorlar

İç savaşın getirdiği yıkımı kendilerine tamamen yabancı bir ülkede yenmeye çalışan kadınlar, her şeye rağmen hayata tutunmaya ve bir parçası olmaya çalışıyor. Building Markets’in saha araştırmasıyla incelediği bin 66 Suriyeli işletmenin 501’i kadın çalışanlara iş imkanı sağlarken, araştırmaya katılan 59 kadın girişimcinin yüzde 70’i gelecek yıl için geçerli bir iş planına sahip, yüzde 85’i Türkiye’nin finans sistemine ayak uydurmayı başarmış ve yüzde 37’si kredi çekerek yatırımlarını artırmayı planlıyor.