Avrupa Üroloji Derneği’nin ürolojik hastalıklara dikkat çekmek amacıyla 20-24 Eylül tarihlerinde organize ettiği Üroloji Haftası’nın bu yılki konusu kadınlarda çok yaygın olarak görülen inkontinans, yani idrar kaçırma sorunu. Yaklaşık olarak her iki kadından birini etkileyen idrar kaçırma sorununa ise hem çocuk yaşlarda hem de ilerleyen yaşlarda rastlanabiliyor. Tedavi edilmeyen idrar kaçırmanın sürekli tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına ve çok ciddi psikososyal problemlere neden olabildiğini söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Üroloji Uzmanı Dr. Elnur Allahverdiyev, “İdrar kaçırma birçok farklı nedenden kaynaklanabiliyor. Bilinçli ve iyi bir tedavi ile idrar kaçırma pronlemine büyük oranda çözüm bulunabiliyor. Burada en önemli nokta idrar kaçırmanın hastadaki nedenini belirlemek, idrar kaçırma durumunu olumsuz etkileyen faktörlerden uzak durmak” açıklamasında bulundu.

Mesanenin idrarı rahat boşaltabilmesi için işeme sırasında mesane boynu ve idrar kanalının bir miktar genişlemesi ve idrar akışına engel olmaması gerekiyor. İdrar bitiminde mesane boynundaki ve idrar kanalındaki kaslar kasılarak bir sonraki işemeye kadar idrar kaçırmanın olmamasını sağlıyor. Mesanenin dolma ve boşalma fonksiyonlarını etkileyen faktörlerin farklı idrar kaçırma türlerine sebep olabildiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Üroloji Uzmanı Dr. Elnur Allahverdiyev, “İdrar kaçırma birçok farklı nedenlerden kaynaklanabildiği gibi, çeşitli faktörler buna neden olabiliyor. Stres, sıkışma, mikst tip (sıkışma-stres), taşma tipi (mesane boşalamadığı için) ve süreklilik gösteren (fistül) idrar kaçırmaları çeşitleri görülebiliyor. Burada idrar kaçırmanın tipi ve şiddeti önemli. Hastanın günlük olarak değiştirdiği ped veya bez sayısına göre idrar kaçırma tedavisi farklılık gösterebiliyor” dedi.

Egzersiz mesane kaslarını güçlendiriyor

Öksürünce, hapşırınca, hareket ederken, gülerken, yüksek sesle konuşurken, yani karın içerisindeki basıncı arttıran her türlü durumda stres tipi idrar kaçırmanın görülebildiğini vurgulayan Üroloji Uzmanı Dr. Elnur Allahverdiyev, “Bu duruma idrar boynundaki, tutmaya yarayan kasların kaybı ya da gücünde bir azalma neden olabiliyor. Eğer günlük kullanılan ped sayısı az ise ve hasta motive bir hasta ise stres tipi idrar kaçırmada mesanedeki kasları egzersiz yaparak güçlendirebiliriz ve böylelikle yüzde 50-70 oranında bir başarı elde edebiliriz” dedi.

Çeşitli hastalıklar sıkışma kaynaklı idrar kaçırmaya neden olabilir

Sıkışma tipi idrar kaçırma, hastanın fiziksel aktivitesine bağlı olarak gerçekleşmiyor; aşırı idrar yapma isteğinin (urge) oluşması, istem dışı kasılmaların-spazmların meydana gelmesi ve idrarı tutan kasların bu duruma karşı koyamaması nedeniyle idrar kaçırma gerçekleşiyor. Üroloji Uzmanı Dr. Elnur Allahverdiyev, “Bu tip sıkışma tipi idrar kaçırmalarda genellikle altta yatan sinirsel ya da mesaneyi uyaran farklı bir neden vardır. Bu idrar kaçırmaya aşırı aktif mesane, mesaneye temas eden herhangi bir yabancı materyal (taş, sütür, mesh) veya mesane ile temas eden bir noktada – komşu organlarda meydana gelen enflamasyonlar aşırı idrar yapma isteği (urge), sık idrara çıkma, mesanede istem dışı kasılmalara neden olarak kaçırmaya neden olabilir. Sinir sisteminde herhangi bir fonksiyon bozukluğu varsa ve mesaneyi etkileyecek bir noktadaysa bu da aynı şekilde sıkışmaya bağlı idrar kaçırmaya sebep olabilir. Bu nedenle sıkışmaya bağlı idrar kaçıran hastaların mutlaka değerlendirilmesi ve bu duruma neden olacak herhangi bir hastalık varsa o hastalık tedavi edilmesi gerekir. Eğer herhangi bir hastalık belirtisi yoksa birinci basamak tedavisi olarak hasta uygun diyet tedavisine başlayabilir ve mesaneyi uyaran kahve, sigara, koyu çay gibi ajanlardan uzak durulması gerekebilir” şeklinde konuştu. 

Stres ve sıkışma kaynaklı idrar kaçırmada baskın faktöre göre karar veriliyor

Diğer bir idrar kaçırma türünün de hem stres kaynaklı hem de sıkışma kaynaklı idrar kaçırma olabildiğini belirten Üroloji Uzmanı Dr. Elnur Allahverdiyev, “İkisinin birlikte olmasına ‘mikst tip idrar kaçırma’ diyoruz. Bu durumda hastayı öncelikle değerlendiriyoruz. Hastanın eğer stres tipi idrar kaçırması baskınsa öncelikle stres tipli idrar kaçırma tedavisi uyguluyoruz. Eğer hastanın sıkışma tipi idrar kaçırması baskınsa o zaman önce sıkışma tipini tedavi ediyor, sonrasında stres tipi idrar kaçırma tedavisi veriyoruz” dedi. 

Taşma, sızdırma ve sürekli idrar kaçırmalarda hasta öyküsü önemli

Bir diğer idrar kaçırmanın ise mesanenin boynundaki idrar kanalının darlığından dolayı mesane boşalmadığı için giderek genişlemesi ve sızdırma şeklinde devamlılık göstermesi şeklinde gerçekleşebildiğini söyleyen Üroloji Uzmanı Dr. Elnur Allahverdiyev, “Hem sızdırma hem de süreklilik gösteren idrar kaçırmalarda hastanın öyküsünde ameliyat, radyasyon tedavisi ya da nörolojik hastalıkların yer alıp almadığı değerlendirilmeli. Bu idrar kaçırmalarında mutlaka altta yatan bir idrar kanalı darlığı, mesane fonksiyon bozukluğu, üriner sistem ile vajen, uterus arasında olası fistül varlığı aranır. İşeme patolojisi olup olmadığı mutlaka araştırılmalı” şeklinde konuştu. 

İdrar kaçırma gibi sorunlar çocuk yaşlarda dikkate alınması gerekiyor. Çocuklarda işeme problemi ve mesanenin tam boşalamaması durumlarının ciddi sorunlara neden olmadan zamanında ve doğru bir tedavi ile kontrol altına alınması gerektiğini belirten Dr. Elnur Allahverdiyev, “Şikâyet olmadan sadece geceleri kaçırma varsa bu çocuklarda 5 yaşına kadar tedavi olmadan beklenir. Eğer 5 yaşından sonra iyileşmiyorsa bir uzmana tedavi için başvurulmalı” açıklanmasında bulundu.