CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, geçen yıl hasat döneminde aşırı yağışlar nedeniyle ürününün çürümesi sonucu zarara uğrayan domates üreticisinin bu yıl da ürününü maliyetin çok altında fiyata satması halinde gelecek yıl salçalık domates ekmeyeceğini söyledi.

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, CHP Karacabey İlçe Başkanlığı’nda domates üreticilerinin sorunlarıyla ilgili basın toplantısı düzenledi. CHP Karacabey İlçe Başkanı Gönül Avil ve ilçe teşkilatının da de eşlik ettiği basın toplantısında Sarıbal, Türkiye’de 2014 yılı itibarıyla yüzde 33’ü salçalık olmak üzere toplam 11,9 milyon ton domates üretildiğini aktardı. Salçalık domatesin yüzde 31’inin (1,5 milyon ton) Bursa’da üretildiğine dikkat çeken Sarıbal, “Bursa’da yaklaşık 1,5 milyon ton dolayındaki salçalık domates üretiminin yüzde 60’ı (913 bin ton) Karacabey ve yüzde 20’si Mustafakemalpaşa ovalarında üretilmektedir. Bir anlamda bu ilçelerimiz salçalık domates üretiminin başkenti sayılmalıdır” dedi.

ÜRETİCİ MALİYETİ KARŞILAYAMIYOR

Domatesin yüzde 95’i salça fabrikalarına satıldığını aktaran Sarıbal, salça fabrikalarının önceki yıllarda çiftçiyle arazi büyüklüğü üzerinden sözleşme yaparken bu yıl üretim kotası üzerinden sözleşme yapmaya başladıklarını anlattı. Bu durumda çiftçilerin hiçbir inisiyatifi kalmadığını vurgulayan Sarıbal, şöyle konuştu: “Geçen yıl fabrikalar domatesin kilosu 21-23 kuruştan sözleşme yapmalarına karşılık bu yıl 24-26 kuruştan sözleşme yapmışlardır. TÜİK verilerine göre; geçtiğimiz yıl Karacabey’de 100 bin dekar, Mustafakemalpaşa’da ise 40 bin dekar salçalık domates ekimi yapılmasına karşın, bu yıl bu miktarların yüzde 30-40 daha üzerinde ekim yapılmıştır. Salçalık domates hasadına 5 Ağustosta başlanmış geçen yıl kilosu 35 kuruş dolayında olan salçalık domates piyasası 20 kuruştan açılmıştır. Hasadın ilerlemesiyle birlikte fiyat 10 gün içerisinde 11-12 kuruş seviyelerine düşmüştür. Önümüzdeki 10 gün içerisinde rekoltenin en yüksek seviyeye ulaşması öngörülmektedir. Dolayısıyla fiyatların daha da düşmesi beklenmektedir. Çiftçi 1 dekar tarladan 8-9 ton domates almakta, eğer ürününü kilosu 20 kuruştan satabildiği takdirde ancak maliyetini karşılayabilmektedir.”

TÜRKİYE’DE SALÇA STOKU YOK

Fabrikalar domates posasının kilo fiyatını 10 kuruşa yükseltmelerine karşılık briks (suda çözünür kuru madde oranı) ve fire bahaneleriyle, ürün fazlalığını fırsat bilerek çiftçinin ürününü daha ucuza kapatma amacında olduğunu söyleyen Sarıbal, “Türkiye’nin salça üretimi yıllık ortalama 300-350 bin ton olup; ihracatı ise 100-150 bin ton arasında değişmektedir. Halen Türkiye’de salça stoku bulunmamaktadır. Ayrıca döviz kurlarındaki yükselmeden dolayı, süreç salça fabrikalarını lehine işlemektedir” ifadelerini iyi kullandı.

DOMATES ÜRETİCİSİ BULUNAMAYACAK

Geçen yıl hasat döneminde aşırı yağışlar nedeniyle ürününün çürümesi sonucu zarara uğrayan çiftçinin bu yıl da ürününü maliyetinin çok altında fiyata satması halinde gelecek yıl salçalık domates ekmeyeceğini ileri süren Sarıbal, domates üreticisinin mağdur olmaması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: “Salça fabrikaları uzun dönemli çıkarlarını düşünerek çiftçinin ürününü değeri fiyatına satın almak için çaba göstermelidirler. Öte yandan devlet ürünün fiyatının maliyeti olan kilo başına 20 kuruşun altına düşmesi halinde aradaki fiyat farkını çiftçiye ödemenin yollarını bulmalıdır. Devlet iç tüketim ve ihracat imkânlarını göz önünde bulunduran bir üretim planlaması uygulamalı, çiftçiler de örgütlenerek fabrikalarla grup sözleşmeleri yapmalı veya güçlerini birleştirerek kendi üretim tesisleri kurmanın yollarını aramalıdırlar.”