Pandemide hız kazanan dijitalleşme, ürün sağlayıcıyla son tüketici arasındaki aracı sistemleri ortadan kaldıran doğrudan pazarlama (network marketing) faaliyetlerini giderek yaygınlaştırdı. Dünya Doğrudan Satış Dernekleri Federasyonu’nun (WFDSA) verilerine göre, küresel network marketing satışları 2021’de %3,3 artarak 186,1 milyar dolara ulaştı. Türkiye’de network marketing alanında Ticaret Bakanlığı’na kayıtlı 3 milyon 700 bin kişi faaliyet gösteriyor. Ülkemizde ev kadınlarına ek gelir sağlayan bir iş modeli olarak olgunlaşan network marketing maskesini kullanan dolandırıcılar, kısa sürede yüksek gelir vaat ederek binlerce insanı tuzağına düşürebiliyor.

Network marketing iş modeliyle faaliyet gösterdiğini iddia eden saadet zinciri veya ponzi gibi yapılanmaların kolay yoldan para kazanmak üzerine kurulu olduğuna dikkat çeken Hukuk Müşaviri Hakan Okuducu, “Ülkemizde 30 yılı aşan bir geçmişe sahip olan network marketing, son yıllarda yaşanan dolandırıcılık vakaları nedeniyle gündem konusu haline geldi. Network marketing maskesi altında, zengin olma hayalleri kuran insanları saadet ve titan zinciri gibi yapılanmalarda bir araya getiren dolandırıcıların sayısı giderek artıyor. Network marketing’in yalnızca kazanç modelini esas alan bu tür yapılanmalar, insanların yılların emeği birikimlerini ellerinden alarak milyonlarca liralık bozgunlar yapıp ortadan kaybolabiliyor. Herhangi bir ürünün satışından değil kayıtlı kişi sayısı üzerinden elde edilen gelire odaklanan bu yapıların ticarette yeri yok. Network marketing’i kullanarak yüksek gelir vaat eden dolandırıcıların tuzağına düşmeyin!” diye uyardı.

Kayıtlı 3 milyon 300 bin kişiden 2 milyon 400 bini bilfiil hizmet veriyor

Artan dolandırıcılık vakalarıyla tartışmalı hale gelen network marketing’in kadınların işgücüne katılımını desteklediğini kaydeden Hukuk Müşaviri Hakan Okuducu, “DOSATEM’in (Yeni Nesil Doğrudan Satış Temsilcileri ve Girişimcileri Derneği) incelemelerine göre, network marketing’de kayıtlı 3 milyon 300 bin kişinin yalnızca 2 milyon 400 bini bilfiil hizmet veriyor. Pandemide hızlanan dijital dönüşüm network marketingin önünü açsa da henüz hedeflenen konuma ulaşılamadı. Ülkemizde network marketing’de faaliyet gösterenlerin %67’sini kadınlar oluşturuyor. Dünyada 28 ülkede 15 network marketing şirketi, şirketler ile mevcut ve potansiyel hedef kitle arasında elçilik yapan 188 milyon networker bulunuyor. Avrupa, network pazarlamada 40 yıllık bir geçmişe sahip. Ülkemizde ev kadınlarına gelir kazandırarak olgunlaşan bu model özellikle sağlık ve güzellik endüstrisi tarafından aktif olarak kullanılıyor” ifadelerinde bulundu.

Network marketing temsilcileri örgütlü bir yapı kazanmalı!

Türkiye’de artan dolandırıcılık vakaları nedeniyle network marketing’de büyük bir algı kirliliği yaşandığına işaret eden Hukuk Müşaviri Hakan Okuducu, “Network marketing iş modelinin temsilcileri bu zamana kadar örgütlenemediği için dolandırıcılar da bu boşluktan yararlandı. Bu alanda faaliyet gösteren şirketler ile girişimcilerin bir araya gelerek güç birliği oluşturması gerekiyor. Network marketing temsilcilerinin ticari haklarının korunmasından, girişimci olarak faaliyet gösteren networkerların eğitilmesi ve yeni gelişim alanlarının olgunlaştırılmasına kadar çok sayıda alanda başlatılacak gelişim hareketiyle bu iş modeli ülkemizde de sektör haline getirilebilir. Böylece uluslararası bir standarda kavuşturularak dolandırıcıların radarından uzaklaştırılabilir” diye belirtti.