Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte eğlence alışkanlıkları da dijital platformlara kaydı. Müzik dinlemek için Spotify veya Apple Music, film ve dizi izlemek için Netflix, Disney+ veya BluTV, oyun oynamak için ise Xbox Game Pass ve PlayStation Plus gibi dijital platformlar artık Türkiye’de milyonlarca kullanıcıya hizmet veriyor. Ancak bu değişim, vatandaşların aile bütçelerine büyük bir yük bindiriyor.

Eskiden televizyonda ücretsiz seyredilen diziler veya radyodan dinlenen şarkılar, şimdi abonelik modelleri üzerinden ücretli sunuluyor. Üstelik her platformun kendine özel içeriklerle kullanıcıları çekmeye çalışması yüzünden, birkaç abonelikle teknolojik hayatı idare etmek imkansız hale getirildi. Vatandaşlar, farklı türde içeriklere erişebilmek için birden fazla platforma abone oluyor.

Bütçeleri zorlayan abonelik sistemleri: Aylık bin lirayı aşıyor

Dijital platformların fiyatları birçok vatandaş için erişilebilir olmaktan uzaklaştı. Özellikle gençler ve çocuklu aileler, oyun ve eğlence platformlarının ücretlerini karşılamakta zorlanıyor. Bu da şahısları, kaçak yollara yönlendiriyor. Yüksek abonelikler dijital eğlenceden uzaklaşmaya da itiyor. Dizi, film platformları, müzik dinleme platformları ve oyunlarda ücretli içeriklere abone olan bireyler aylık bin liranın üzerinde fatura ödemek zorunda kalıyor.

’’Abone olurken sağlanan kolaylık, abonelik iptalinde yok’’

Platformlar, kullanıcılara abone olurken sağladığı kolaylığı, ücretsiz deneme süreleri gibi imkanları, abonelik iptali sürecinde sağlamıyor. Kullanıcılara abone olurken üyelik sözleşmelerinin detaylı okunması tavsiye ediliyor. Abonelik sisteminde dikkat edilecek hususlara ilişkin açıklamalarda bulunan Tüketiciler Derneği (TÜDER) Başkanı Levent Küçük, ‘‘Platformlar, kullanıcıları sözleşmenin içeriği, süresi, fiyat artışı gibi konularda bilgilendirmek zorunda. Abonelik sözleşmesi yapıldığında sunulan şartlar sonradan tüketici aleyhine gelişemez, ek mali yükler getirilemez. Abonelik süresi sona erdiğinde yeni fiyatlamaları tüketiciye dayatıyorlar. Tüketiciler uzun süreli üyeliklerde dahi istedikleri zaman aboneliklerini sonlandırabilirler. Abone olurken sağlanan kolaylık, abonelik iptalinde sunulmuyor. Abonelik sonunda, aboneliğin başında sağlanan imkanlardan daha ağır şartlar konulamaz. Vatandaşlarımız bu türden uyuşmazlıklarda, il ticaret müdürlükleri bünyesindeki tüketici hakem heyetlerine başvuruda bulunabilirler’’ dedi.

‘‘Eskiden 2-3 faturamız vardı şimdi 8-10 tane fatura ödemeye başladık’’

Dijital platformlara abonelikler ile fatura sayısının arttığını dile getiren Coşkun Güneş isimli vatandaş ‘‘Dizi ve film izlemek için bir platform kullanıyorum. Kanallar artık yetersiz geliyor, yeni içerikleri ücretli platformlarda bulabiliyoruz. Abonelik sisteminin yaygınlaşmasıyla 8-10 tane fatura ödemeye başladık. En az üyelik 300-400 liradan başlıyor. Eskiden elektrik, su gibi giderlerden dolayı üç dört tane fatura öderdik şimdi bu sayı da arttı’’ ifadelerini kullandı.

’’5-6 platforma üyeliğim var, abonelikler bütçemi zorluyor’’

Sudem Zırhlı isimli vatandaş ise ‘‘Abonelik sistemi platformlara üyeliklerim var. Müzik dinlemek için, video izlemek için, dizi ve film izlemek için farklı platformlara üyeliğim var. 5-6 tane aboneliğim var. Öğrenci olduğum için indirimler oluyor ama yine de bütçeleri zorluyor. 700 liranın üzerinde ödeme yapıyorum’’ diye konuştu.

Mustafa Kartal isimli vatandaş da farklı platformlara abone olunduğunda biriken faturalardan yakındı. Kartal, ‘‘Müzik dinlemek için, oyun oynamak için ve film izlemek için farklı abonelik gerekiyor. Bunların tek çatı altında olmasını tercih ederdim. Eskiden televizyonlarda istediğimiz dizi ve filmi izlerdik, şu anda abonelik yapınca içeriğe ulaşıyoruz. Farklı platformlara üyelik yaptığımızda faturalar birikiyor. Öğrenciyim, müzik dinlemek, film izlemek gibi bir aktivite yapmak için platformlara abonelik yapmak gerekiyor, bu sistem bizi rahatsız ediyor’’ şeklinde konuştu.